षोडश

{ ṣōḍaśa }

हिन्दी (hindi) WN

   See : सोलह

A dictionary, Marathi and English

   ṣōḍaśa a S Sixteen.

Aryabhushan School Dictionary

 a   Sixteen.
षोडश संस्कार  m pl  The sixteen great संस्कार.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 वि.  सोळा ( संख्या ). [ सं . ]
०पदार्थ  पु. अव . ( तर्कशास्त्र ) या शास्त्रांतील १६ विभागः - प्रमाण , प्रमेय , संशय , प्रयोजन , दृष्टांत , सिध्दांत , अवयव , तर्क , निर्णय , वाद , जल्प , वितंडा , हेत्वाभास , छल , जाति , निग्रहस्थान . कांहींच्या मतें सोळांच्या ऐवजीं सात विभाग आहेत ; त्यांना सप्तपदार्थवादवादी म्हणतात . व वरच्यांना षोडशपदार्थवाद - वादी म्हणतात .
०महादानें  न. अव . सोळा प्रकारचीं मोठमोठीं दानें . १ तुला पुरुष ( हा शब्द पहा ). २ हिरण्यगर्भ - ब्रह्मदेवाची सोन्याचीं प्रतिमा . ३ ब्रह्मांड = सोन्याचा पृथ्वीचा गोल . ४ कल्पवृक्ष , या झाडाची प्रतिमा . ५ गोसहस्त्र = हजार गाईचें दान . ६ हिरण्य कामधेनु = कामधेनूची सोन्याची मूर्ति . ७ हिरण्याश्व = सोनेरी घोडा . ८ हिरण्याश्वरथ = सोनेरी रथ व घोडा . ९ पंचलांगलक = पांच नांगरांचें दान . १० धरा = जमीन इनाम देणें ( जमीन विकत घेण्यास पैका देणें ). ११ विश्वचक्र = एकाच्या बाहेर एक अशा सोळा फेर्‍यांचें एक सोनेरी चक्र . १२ कल्पलता = एक सोनेरी वेल . १३ सप्तसागर = या सात समुद्रांचे प्रतिनिधी म्हणून दूध , दहि , मध , तूप ० देणें . १४ रत्नधेनु = रत्नांची बनविलेली गाय . १५ महाभूतघट = महादेव किंवा विष्णू यांच्या नांवानें द्यावयाची सोन्याची घागर . १६ ( काम ) धेनु .
०संस्कार  पु. अव . संस्कार पहा . षोडशोपचार - पु . १ देवाच्या पूजेचा प्रकार किंवा विधिः - आवाहन , आसन , पाद्य , अर्ध्य , आचमन , स्नान , वस्त्र , यज्ञोपवीत ( उपवस्त्र ), गंध , पुष्प , धूप , दीप , नैवेद्य , दक्षिणा , प्रदक्षिणा , मंत्रपुष्प . २ ( ल . ) कोणतेहि सोळा प्रकार , कामें .

A Sanskrit English Dictionary

षो—डश    a &c. See below.

ROOTS:

षो डश

षो-डश  m.  1. mf( ई॑)n. ( ifc. f( आ).) the sixteenth, (with अंश or भाग m. a 16th part, [Mn.]; [MārkP.]; ऋषभ-षोडशाः [ [Gaut.]] or वृषभ-ष्° [ [Mn. ix, 124]], ‘15 cows and one bull’), [Br.]; [GṛŚrS.] &c.

ROOTS:

षो डश

   + 16 [ChUp.]
   consisting of 16 [VS.]; [TS.]; [PañcavBr.] &c.
षो-डशन्   Pl. incorrectly for , 16 [RāmatUp.]

ROOTS:

षो डशन्

षो-डश  n.  n. 1/16 [AV.]; [VarBṛS.]

ROOTS:

षो डश

षोडश    2 in comp. for षो॑-डशन् below.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

षोडश [ṣōḍaśa] a.  a. (-शी f.) Sixteenth; केशान्तः षोडशे वर्षे ब्राह्मणस्य विधीयते [Ms.2.65,86.]
षोडश [ṣōḍaśa] शि [śi] क [k]   (शि) क a. (-की f.) Consisting of sixteen parts, sixteenfold; षोडशिको देवतोपचारः; षोडशकस्तु विकारः Sā&ndot. [K.3.]

Shabda-Sagara

षोडश  mfn.  ( -शः-शी-शं) Sixteenth.
    E. षोडशन् sixteen, डट् aff.

ROOTS:

षोडशन् डट्

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 noun  दशाधिकं षट्।   Ex. अष्टाधिकं अष्ट षोडश भवति।

ONTOLOGY:

अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm ষোল্ল

bd जिदʼ

ben ষোলো

kan ಹದಿನಾರು

kas شُراہ , ۱۶ , 16

kok सोळा

mni ꯇꯔꯥꯇꯔꯨꯛ

pan ਸੋਲ੍ਹਾਂ

tam பதினாறு

tel పదహారు

 adjective  यः गणनायां पञ्चदशाद् अनन्तरम् आगच्छति।   Ex. अद्य माधुर्यः षोडशः जन्मदिवसः अस्ति।

MODIFIES NOUN:

क्रिया दशा तत्वम्

ONTOLOGY:

संख्यासूचक (Numeral) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

Wordnet:

asm ষষ্ঠদশ

bd जिदथि

ben ষোলোতম

guj સોળમું

hin सोलहवाँ

kan ಹದಿನಾರನೇ

kas شُرٲہِم

kok सोळावें

mal പതിനാറാം

mar सोळावा

mni ꯇꯔꯥꯇꯔꯨꯛꯁꯨꯕ

nep सोह्रौं

ori ଷୋଡ଼ଶତମ

pan ਸੋਲ੍ਹਵਾਂ

tel పదహారవ

urd سولہواں , 16ویں

 adjective  दशाधिकं षड् अभिधेया।   Ex. चिखुरी षोडशं वर्षं यावत् महाजनस्य गृहे कार्यं करोति।

MODIFIES NOUN:

क्रिया दशा तत्वम्

ONTOLOGY:

संख्यासूचक (Numeral) ➜ विवरणात्मक (Descriptive) ➜ विशेषण (Adjective)

Wordnet:

asm ষোল্ল

bd जिद

ben ষোলো

guj સોળ

hin सोलह

kan ಹದಿನಾರು ವರ್ಷ

kas شُراہ , ۱۶ , 16

kok सोळा

mal പതിനാറ്

mar सोळा

mni ꯇꯔꯥꯇꯔꯨꯛ

nep सोह्र

ori ଷୋହଳ

pan ਸੋਲ੍ਹਾਂ

tam பதினாறாவது

tel పదహారు

urd سولہ , 16