आर्या

{ āryā }

Puranic Encyclopaedia

ĀRYĀ   One of the seven mothers who were present at the birth of Subrahmaṇya. [Śloka 13, Chapter 228, Vana Parva, M.B.] .

हिन्दी (hindi) WN

 noun  एक अर्द्ध मात्रिक छंद   Ex. आर्या में पहले तथा तीसरे चरण में बारह-बारह और दूसरे तथा चौथे में पंद्रह-पंद्रह मात्राएँ होती हैं ।

HYPONYMY:

विद्या कुररी विपुला महामाया पथ्या स्कंध मनोरमा आदिविपुला अंत्यविपुला आर्यागीति उग्गाह वासिता

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

आर्याछंद आर्या-छंद आर्या-छन्द आर्या छंद आर्या छन्द आर्य्याछंद आर्य्या

Wordnet:

ben আর্যাছন্দ

guj આર્યા

kok आर्या

mar आर्याछंद

ori ଆର୍ଯ୍ୟା

pan ਆਰੀਆ

tam ஆர்யா சந்தம்

urd آریا , آریاچھند

   See : पार्वती, सास, दुर्गा, दादी

कोंकणी (Konkani) WN

 noun  एक अर्द मात्रीक छंद   Ex. आर्यांत पयल्या आनी तिसर्‍या चरणांत बारा-बारा आनी दुसर्‍या आनी चवथ्या चरणांत पंदरा-पंदरा मात्रा आसतात

HYPONYMY:

विद्या कुररी विपुला महामाया पथ्या स्कंध मनोरम अत्यंविपुला आर्यागिती उग्गाह वासिता

ONTOLOGY:

गुणधर्म (property) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

ben আর্যাছন্দ

guj આર્યા

hin आर्या

mar आर्याछंद

ori ଆର୍ଯ୍ୟା

pan ਆਰੀਆ

tam ஆர்யா சந்தம்

urd آریا , آریاچھند

A dictionary, Marathi and English

   A kind of metre: each foot is equal to four short syllables or to two long and two short. It admits of many modifications. See As. R. Vol. 10, 400. 2 A stanza of this measure.

Aryabhushan School Dictionary

  f  A kind of metre. A stanza of this measure.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 क्रि.वि.  खाली . आर्‍या करणें - खाली सोडणें . ठेवणें .
  पु. ( भिल्ली ) सोबती ; मित्र . आमी मांआं आर्‍यो दांबज्यो तियाआ गोठव्याओवं [ सं . आर्य = मित्र ]
  स्त्री. 
   फजीती ; अर्‍या पहा . [ बोर्‍या द्वि . ]
   श्रेष्ठ , आदरणीय स्त्री ; स्वाध्वी स्त्री . ( सिं . ) आर्याणी = पडदानशीन स्त्री . चाले देवी ( द्रौपदी ) जीचा कैवारी देवदेव ती आर्या । - मोस्त्री २ . ३ .
   एक वृत्त , छंद ; आर्येच्या प्रत्येक अर्धांत साडेसात मात्रागण असावेत . त्यांत विषमस्थानीं ज गण नसावा आणि षष्ठस्थानीं ज गण किंवा न गण यावा हा सामान्य नियम आहे . आर्या , गीति , उपगीति , उदगीति आणि आर्यागीति असे आर्यावृत्ताचे पांच भेद आहेत . यांतील प्रथम आर्या हा वृत्तप्रकार संस्कृत असून मराठींत हें वृत्त क्वचित येतें . आर्या नांवाचें जें वृत्त मराठींत आहे तें वास्तविक गीति आहे . मोरोपंत यासच आर्यावृत्त म्हणतात . शोभा आर्यावृत्तें आली भुलतील यासि कवि कोटी । - मोभीष्म १२ . ७९ . पहिल्या व तिसर्‍या पादांत १२ मात्रा , दुसर्‍यांत १८ आणि चौथ्यांत १५ असें वास्तविक आर्यावृत्ताचें लक्षण आहे . गीति पहा . आर्या आर्यांसि रुचे ईच्या ठायीं जशी असे गोडी । आहे इतरां छंदीं गोडी परि यापरीस ती थोडी ॥ - मोस्फुटआर्या . आर्यागीति - स्त्री . या वृत्ताच्या पहिल्या व तिसर्‍या चरणांत १२ मात्रा असून दुसर्‍या व चौथ्या चरणांत २० मात्रा असतात . उदा० सत्यप्रतिज्ञ भीमस्तुतिपावे बंधु कंठलोहितपानें । मारी वसिष्ठ - सुत जो मुनि विश्वामित्र तत कीर्ति तोहि तपानें ॥ - मोकर्ण ६ . ३२ . [ सं . ]

नेपाली (Nepali) WN

   See : पार्वती

A Sanskrit English Dictionary

आर्या  f.  f. a name of पार्वती, [Hariv.]
   a kind of metre of two lines (each line consisting of seven and a half feet; each foot containing four instants, except the sixth of the second line, which contains only one, and is therefore a single short syllable; hence there are thirty instants in the first line and twenty-seven in the second);
   (also) N. of a स्तोत्र &c.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 noun  स्त्रीणां कृते प्रयुज्यमानम् एकं सम्बोधनम्।   Ex. आर्ये किम् इयं भवत्याः सामग्री।

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

guj બહેન

hin बहनजी

kan ಅಕ್ಕ/ತಂಗಿ

kas بیٚہَنجی

mni ꯏꯆꯦ꯭ꯏꯕꯦꯝꯃ

pan ਭੈਣਜੀ

tel సోదరి

urd بہن , باجی , خواہر , ہمشیرہ

   See : माता, पार्वती