पाषाणघायेंकरून ॥ जरी दुःख पावे प्रभंजन ॥ गरुड सर्पासी येईल शरण ॥ पतंग अग्नीस गिळील जरी ॥५१॥
हेंही एक वेळ घडे ॥ परी तुज जानकी दृष्टी न पडे ॥ रावण बोलतां गडाडे ॥ मेघ जैसा आकाशीं ॥५२॥
रघूत्तम म्हणे दशकंठा ॥ तुज मृत्युसमयीं फुटला फांटा ॥ माझे बाणांचा प्रताप मोठा ॥ साहें आजि समरांगणी ॥५३॥
रामें चाप टणत्कारून प्रचंड ॥ शर सोडी जैसा काळदंड ॥ दोघे वीर परम प्रचंड ॥ रण वितंड माजविलें ॥५४॥
मांडिलें एकचि घनचक्र ॥ रणतुरें वाजती अपार ॥ सीताजननी थरथर ॥ कंपित होय क्षणाक्षणां ॥५५॥
अलातचक्रें जेवी फिरती ॥ तेवीं उभयचापें झळकती ॥ चपळेऐशा तळपती ॥ मुद्रिका हातीं दोघांचे ॥५६॥
भुजंगअस्त्राचा प्रयोग ॥ रावण करी तेव्हां सवेग ॥ दशदिशा फुटोनि पन्नग ॥ कपिकटकावरी येती ॥५७॥
जैसें निबिड जलदजाल ॥ तैसा सर्पीं व्यापिलें सकळ ॥ ऐसें देखोनि तमालनीळ ॥ गरुडास्त्र बाण योजिला ॥५८॥
सोडितां सुपर्णास्त्र बाण ॥ पृथ्वी आणि आकाश फोडून ॥ असंख्य धांवती विनतानंदन ॥ सर्प संपूर्ण भक्षिले ॥५९॥
सर्प संहारून मस्तक ॥ गरुड सवेंचि जाहले गुप्त ॥ जातवेदास्त्र दैदीप्य ॥ विंशतिनेत्रें सोडिले ॥६०॥
पाखंड उच्छेदी पंडित ॥ तेवीं जलदास्त्र प्रेरी रघुनाथ ॥ रावणें वातास्त्र अद्भुत ॥ तयापरी प्रेरिलें ॥६१॥
रामें आड घालून पर्वत ॥ प्रभंजन कोंडिला समस्त ॥ वज्रास्त्र प्रेरी लंकानाथ ॥ फोडिले पर्वत तात्काळीं ॥६२॥
मग असंभाव्य शस्त्रजाळ ॥ रावणें प्रेरिलें तत्काळ ॥ एकचि बाण अयोध्यापाळ ॥ छेदोनियां टाकीतसे ॥६३॥
रावणें योजिला एक शर ॥ दिनकरमुख तेज अपार ॥ तो चापीं योजोनि सत्वर ॥ राघवावरी सोडिला ॥६४॥
रघुत्तमें केलें संधान ॥ परी तो अनिवार शर पूर्ण ॥ श्रीरामचरणांतें लागला येऊन ॥ भेदून गेला पलीकडे ॥६५॥
राघवचरण सुकुमार ॥ वामपाद फोडूनि गेला शर ॥ ऐसें देखोनि वानर वीर ॥ उठिले सर्व एकदांचि ॥६६॥
रणीं पडली होती शस्त्रें ॥ ती वानरी घेतलीं अपारें ॥ मारीत उठिले एकसरें ॥ अनिवार काळासी जे ॥६७॥
परमार्थबळेंकरूनि सबळ ॥ ज्ञानी विध्वंसिती प्रपंचदळ ॥ तैसे रामउपासक निर्मळ ॥ असुर सकळ रगडिती ॥६८॥
अभिमानाचे मुकुट थोर ॥ परमार्थबाणें केले चूर ॥ त्रयावस्थांची कवचें अपार ॥ सूर्यखङ्गे तोडिली ॥६९॥
समवृत्तीचीं शस्त्रें घेऊन ॥ द्वेषधनुष्यें छेदिलीं पूर्ण ॥ नैराश्यचक्रेंकरून ॥ लोभभाते उडविले ॥७०॥
स्वरूप साक्षात्कारबाणीं ॥ सिद्ध पातकां सांडी खंडूनी ॥ बोधफरशेंकरूनी ॥ मोहध्वज छेदिले ॥७१॥
अनुसंधानपरिघ घेऊन ॥ अविद्यारथ केला चूर्ण ॥ द्वैत रथांग छेदून ॥ अभेदपट्टिश टाकिलें ॥७२॥
निवृत्तिअसस्त्रें घालून ॥ प्रवृत्तिशस्त्रें केलीं चूर्ण ॥ विरक्तिगदा घेऊन ॥ कामकुंजर विदारिले ॥७३॥
क्रोध मद मत्सर अहंकार ॥ हे पुढें होते पायभार ॥ शम दम अस्त्रें अनिवार ॥ त्यांनीं चूर्ण केले ते ॥७४॥
संकल्प द्वेष कुटिल ॥ हे असुरांचे तुरंग सबळ ॥ हे समाधानशक्तीनें सबळ ॥ विदारून पाडिले ॥७५॥
आशा मनशा कामना पूर्ण ॥ ह्या भिंडिमाळा येती दारुण ॥ मनोजयाचें पुढें वोडण ॥ रामभक्त करिती हो ॥७६॥
आतां असो पाल्हाळ ॥ वानरीं रगडिलें असुरदळ ॥ रावण घाली बाणजाळ ॥ मायापडळ जयापरी ॥७७॥
रथारूढ लंकानाथ ॥ जैसा नगरमस्तकीं बलाहक ॥ पृथ्वीवरी अयोध्यापालक ॥ ठाण मांडून उभा असे ॥७८॥
वाचस्तीसी म्हणे इंद्र ॥ राजाधिराज श्रीरामचंद्र ॥ त्रिभुवनेश्वर गुणसमुद्र ॥ उदार धीर गुणाब्धि ॥७९॥
सीतेचें करूनि निमित्त ॥ आम्हां करावया बंधनमुक्त ॥ युद्ध करीत रघुनाथ ॥ धाडावा रथ ये समयीं ॥८०॥
मातली सारथि चतुर जाण ॥ तयासी सांगे सहस्रनयन ॥ शस्त्रास्त्रीं भरून स्यंदन ॥ अश्वरत्नें दिव्य जीं ॥८१॥
माझा रथ तेजागळा ॥ सत्वर नेईं सुवेळाचळा ॥ मातली आज्ञा वंदोनि ते वेळां ॥ निघाला परम वेगेंसी ॥८२॥
त्रुटीं न वाजतां तत्काळीं ॥ रथ आणी रामाजवळी ॥ खालीं उतरून ते काळीं ॥ वंदी मातली रामातें ॥८३॥
म्हणे राजीवाक्षा तमालनीला ॥ रहस्राक्षें रथ्ज्ञ पाठविला ॥ यावरुतें आरूढोनियां येवेळां ॥ मग युद्धासी प्रवर्तावें ॥८४॥
माझें नाम मातलीं ॥ रथ फिरवीन रणमंडळी ॥ ऐसें ऐकतां ते वेळीं ॥ जगदात्मा संतोषला ॥८५॥
म्हणे धन्य धन्य शचीनाथ ॥ समय पाहून केलें उचित ॥ जैसा क्षुधित देखोनि अत्यंत ॥ भोजन त्यासी देइंजे ॥८६॥
कं तृषितासी जीवन शीतळ ॥ कीं रोगियासी रसराज निर्मळ ॥ कीं मरतयासी तत्काळ ॥ सुधारस पाठविला ॥८७॥
दुर्बळासी दीजे धन ॥ कीं रणीं पाठिराखा ये धांवोन ॥ तैसा पुरंदरें स्यंदन ॥ समयोचित पाठविला ॥८८॥
मग प्रदक्षिणा करून ॥ रथीं चढला रघुनंदन ॥ उदयाचळीं सहस्रकिरण ॥ कीं नारायण सुपर्णीं ॥८९॥
जगद्वंद्य तो दशरथी ॥ रणमंडळीं जाहला महारथी ॥ पुढें मातली चपळ सारथी ॥ त्वरें धुरेसी बैसला ॥९०॥
रघुनाथे बैसला देखोन ॥ आनंदले वानरगण ॥ म्हणती धन्य शचीरमण ॥ पाठिराखा पूर्ण होय ॥९१॥
रामासी देवेंद्र धाडिला रथ ॥ दृष्टीं देखोनि लंकानाथ ॥ दुःखें दाटला अत्यंत ॥ दांत खात करकरां ॥९२॥
दृष्टीं देखोनि राजहंस ॥ परम संतापे वायस ॥ कीं सभाग्य देखोनि दुर्जनांस ॥ महाद्वेष उपजे पैं ॥९३॥
कीं देखोनि संतांची लीला ॥ निंदकांसी उपजे कंटाळा ॥ शिवप्रतिमा देखोन डोळां ॥ म्लेंच्छ जैसे संतापती ॥९४॥
कीं हरिकीर्तन ऐकोन ॥ विटे भूतप्रेतांचें मन ॥ तैसा क्षोभला रावण ॥ रथ देखोनि ते काळीं ॥९५॥
इंद्रजित पडिला रणीं ॥ त्याहून दुःख वाटलें मनीं ॥ मंदोदरी विटंबिली वानरगणीं ॥ दुःख त्याहून हें वाटे ॥९६॥
असो परम क्रोध रावण ॥ सोडी बाणांपाठीं बाण ॥ अचुक रामाचें संधान ॥ करी चूर्ण सवेंचि ॥९७॥
सिंहासारिखे दोघेजण ॥ घे घे शब्द करिती दारुण ॥ एकमेकांवरी टाकिती बाण ॥ मंडप वरी घातला ॥९८॥
भयभीत त्रिभुवन ॥ आकाश न दिसे बाणेंकरून ॥ विमानें सोडोनि सुरगण ॥ पळों लागले तेधवां ॥९९॥
बाण दाटले अद्भुत ॥ न चालती शशिमित्ररथ ॥ वायूस फिरावया तेथ ॥ रीघ सर्वथा नसेचि ॥१००॥