श्री स्वामी समर्थ सारामृत - अध्याय ४

श्री गणेशाय नमः ॥ मुखें कीर्तन करावे । अथवा श्रवणी ऐकावे । षोडशोपचारे पूजावे । स्वामीचरण भक्तीने ॥१॥
नलगे करणे तीर्थाटन । योगाभ्यास होमहवन । सांडोनिया अवघा शीण । नामस्मरण करावे ॥२॥
स्वामी नामाचा जप करिता । चारी पुरुषार्थ येती हाता । स्वामीचरित्र गात ऐकता । पुनरावृत्ति चुकेल ॥३॥
गताध्यायाचे अंती । अक्कलकोटी आले यति । नृपराया दर्शन देती । स्वेच्छेने राहती तया पुरी ॥४॥
चोळाप्पाचा दृढ भाव । घरी राहिले स्वामीराव । हे तयाचे सुकृत पूर्व । नित्य सेवा घडे त्याते ॥५॥
जे केवळ वैकुंठवासी । अष्टसिद्धी ज्यांच्या दासी । नवनिधी तत्पर सेवेसी । ते धरिती मानवरुप ॥६॥
चोळाप्पा केवळ निर्धन । परी स्वामीकृपा होता पूर्ण । लक्ष्मी होऊनिया आपण । सहज आली तया घरी ॥७॥
कैसी आहे तयाची भक्ती । नित्य पाहती परीक्षा यति । नाना प्रकारे त्रास देती । परी तो कधी न कंटाळे ॥८॥
चोळाप्पाची सदगुणी कांता । तीही केवळ पतिव्रता । सदोदित तिच्या चित्ता । आनंद स्वामीसेवेचा ॥९॥
स्वामी नाना खेळ खेळती । विचित्र लीला दाखविती । नगरवासी जनांची भक्ती । दिवसेंदिवस दृढ जडली ॥१०॥
स्वामी केवळ ईश्वरमूर्ती । देशोदेशी झाली ख्याती । बहुत लोक दर्शना येती । कामना चित्ती धरोनी ॥११॥
कोणी संपत्तीकारणे । कोणी मागती संताने । व्हावी म्हणोनिया लग्ने । येती दूर देशाहूनी ॥१२॥
शरीरभोगें कष्टले । संसारतापे तप्त झाले । मायामय पसार्‍याते फसले । ऐसे आले कितीएक ॥१३॥
सर्वांशी कल्पद्रुमासमान । होऊनी कामना करिती पूर्ण । भक्तकाजास्तव अवतीर्ण । मानवरुपे जाहले ॥१४॥
भक्त अंतरीं जे जे इच्छिती । ते ते यतिराज पुरविती । दृढ चरणी जयांची भक्ति । त्यासी होती कल्पतरु ॥१५॥
जे का निंदक कुटिल । तया शास्ते केवळ । नास्तिकाप्रती तात्काळ । योग्य शासन करिताती ॥१६॥
महिमा वाढला विशेष । कित्येक करु लागले द्वेष । कोणा एका समयास । वर्तमान घडले पै ॥१७॥
कोणी दोन संन्यासी । आले अक्कलकोटासी । हासोनि म्हणती जनांसी । ढोंगियाच्या नादी लागला ॥१८॥
हा स्वामी नव्हे ढोंगी । जो नाना भोग भोगी । साधू लक्षणे याचे अंगी । कोणते हो वसतसे ॥१९॥
काय तुम्हा वेड लागले । वंदिता ढोंग्याची पाऊले । यात स्वार्थ ना परमार्थ मिळे । फसला तुम्ही अवघेही ॥२०॥
ऐसे तयांनी निंदिले । समर्थांनी अंतरी जाणिले । जेव्हा ते भेटीसी आले । तेव्हा केले नवल एक ॥२१॥
पहावया आले लक्षण । समर्थं समजले ती खूण । ज्या घरी बैसले तेथोन । उठोनिया चालिले ॥२२॥
एका भक्ताचिया घरी । पातली समर्थांची स्वारी । तेही दोघे अविचारी । होते बरोबरी संन्यासी ॥२३॥
तेथे या तिन्ही मूर्ती । बैसविल्या भक्ते पाटावरती । श्री स्वामी आपुले चित्ती । चमत्कार म्हणती करु आता ॥२४॥
दर्शनेच्छू जन असंख्यात । पातले तेथे क्षणार्धांत । समाज दाटला बहुत । एकच गर्दी जाहली ॥२५॥
दर्शन घेउन चरणांचे । मंगल नांव गर्जती वाचे । हेतू पुरवावे मनीचे । म्हणोनिया विनविती ॥२६॥
कोणी द्रव्य पुढे ठेविती । कोणी फळे समर्पिती । नाना वस्तू अर्पण करिती । नाही मिती तयांते ॥२७॥
कोणी नवसाते करिती । कोणी आणोनिया देती । कोणी काही संकल्प करिती । चरण पूजिती आनंदे ॥२८॥
संन्यासी कौतुक पाहती । मनामाजी आश्चर्य करिती । क्षण एक तटस्थ होती । वैरभाव विसरोनी ॥२९॥
क्षण एक घडता सत्संगती । तत्काळ पालटे की कुमति । म्हणोनी कवि वर्णिताती । संतमहिमा विशेष ॥३०॥
स्वामीपुढे जे जे पदार्थ । पडले होते असंख्यात । ते निजहस्ते समर्थ । संन्यासापुढे लोटिती ॥३१॥
पाणी सुटले त्यांच्या मुखासी । म्हणती यथेच्छ मिळेल खावयासी । आजा सारा दिवस उपवासी । जीव आमुचा कवळवला ॥३२॥
मोडली जनांची गर्दी । तो येवोनी सेवेकरी । संन्याशांपुढल्या नानापरी । वस्तू नेऊ लागले ॥३३॥
तेव्हा एका क्षणार्धात द्रव्यादिक सारे नेत । संन्यासी मनी झुरत । व्याकुळ होत भुकेने ॥३४॥
समर्थांनी त्या दिवशी । स्पर्श न केला अन्नोदकासी । सूर्य जाता अस्ताचळाची । तेथोनिया उठले ॥३५॥
दोघे सन्यासी त्या दिवशी । राहिले केवळ उपवासी । रात्र होता तयांसी । अन्नोदक वर्ज्य असे ॥३६॥
जे पातले करु छळणा । त्यांची जाहली विटंबना । दंडावया कुत्सित जना । अवतरले यतिवर्य ॥३७॥
त्यांच्या चरणी ज्यांची भक्ति । त्यांचे मनोरथ पुरविती । पसरली जगी ऐशी ख्याती । लीला ज्यांची विचित्र ॥३८॥
श्रीपादवल्लभ भक्ति । कलियुगीं वाढेल निश्चिती । त्यांचा अवतार स्वामी यति । वर्णि कीर्ती विष्णुदास ॥३९॥
श्रीस्वामीचरित्रसारामृत । नाना प्राकृत कथा संमत । सदा परिसोत प्रेमळ । भक्त चतुर्थोऽध्याय गोड हा ॥४०॥
श्रीस्वामीराजार्पणमस्तु ॥ श्रीरस्तु ॥ शुभं भवतु ॥