दृश्

{ dṛś }

A Sanskrit English Dictionary

दृश्    1. (Pres. forms supplied by √ पश् q.v.; pf. P. दद॑र्श, [RV.] &c. [2. sg. ददर्शिथ and दद्रष्ठ, [Pāṇ. 7-2, 65]]; Ā. ददृशे॑, [AV.] [ द॑दृशे, 3 pl. °दृश्रे, [RV.]; °श्रिरे, [TBr.]]; p. P. ददृश्व॑स्, [RV.]; °सिवस्, [Up.]; दर्शिवस् q.v.; Ā. द॑दृशान, [RV.]; fut. P. -द्रक्ष्य॑ति, [Br.] &c.; Ā. °ष्यते and fut. 2. द्रष्टा, [MBh.]; aor. P. अदर्शम्, °शस्, °शत्, 3 pl. °शुर्, [Br.]; 1 pl. अदर्श्म, [TS.]; अदृश्म, [JaimBr.]; Subj. दर्शम्, °शत्, °शथस्, [RV.]; [AV.]; Ā. 3 pl. अ॑दृश्रन्, [VS.]; [AV.]; [Br.]; °श्रम्, [RV.]; p. दृशान॑ or दृ॑शान [ cf. s.v.] [RV.]; P. दृशन्, 3 pl. अ॑दृशन्, [Br.]; Pot. दृशे॑यम्, [RV.]; °शेम, [AV.]; P. अद्राक्षित् and अद्राक्, [Br.]; Ā. 3 pl. अ॑दृक्षत; Subj. 2 sg. दृ॑क्षसे, [RV.]; inf. दृशे॑ and द्रिश॑ये, [RV.]; द्र॑ष्टुम्, [AV.] &c.; ind.p. दृष्ट्वा॑, [AV.] &c. [ [MBh.] also दृश्य], °ट्वाय, [RV.]; -दृ॑श्य, [RV.]; -दर्शम्, [Daś.])

to see, behold, look at, regard, consider, [RV.]; [AV.]; [ŚBr.]; [MBh.] &c.;

to see i.e. wait on, visit, [MBh.]; [R.];

to see with the mind, learn, understand, [MBh.]; [Kāv.] &c.;

to notice, care for, look into, try, examine, [Yājñ.]; [Pañc.];

to see by divine intuition, think or find out, compose, contrive (hymns, rites, &c.), [Br.]; [Nir. ii, 11] :

Pass. दृश्य॑ते ( ep. also °ति) aor. अद॑र्शि, [RV.] &c. to be seen, become visible, appear, [RV.]; [AV.]; [ŚBr.]; [MBh.] &c.;

to be shown or manifested, appear as ( इव), prove, [Mn.]; [MBh.]; [Kāv.] &c.:

Caus. Ā. P. दर्शयति, °ते, [AV.] &c.;

aor. अदीदृशत्, [Br.];

अददर्शत्, [Pāṇ. 7-4, 7], to cause to see or be seen, to show a thing ( Ā. esp. of something belonging to one's self) or person ( P. and Ā. with or scil. आत्मानम्, also one's self), to ( acc. [AV. iv, 20, 6]; [ŚBr.] &c.; gen. [Mn. iv, 59]; [MBh.] &c.; dat. [R. ii, 31, 33]; [Ragh.] &c.; instr. after Ā. refl, [Pāṇ. 1-4, 53]; [Kāś.]);

to show = prove, demonstrate, [Mn.]; [MBh.]; [Kāv.] &c.;

to produce (money) i.e. pay, [Mn. viii, 155];

(a witness), 158 :

Desid. Ā. दिदृक्षते ( ep. also °ति) to wish to see, long for ( acc.), [RV. iii, 30, 13]; [ŚBr.]; [MBh.] &c.:

Desid. of Caus. दिदर्शयिषति, to wish to show, [Śaṃk.];

अदिदर्शयिषीत्, [Nid.] :

Intens. दरीदृश्यते, to be always visible, [Bhojapr.];

दरीदर्ष्टि or दर्द्°, [Pāṇ. 7-4, 90; 91.]
दृश्   [ cf. Gk. δέρκομαι, δέδορκα, ἔδρακον; Goth. tarhjan.]
दृश्  m.  2. m. ( nom. क्, Ved. ङ्, [Pāṇ. 7-1, 83]) seeing, viewing, looking at
आयुर्वेद-द्°   knowing, discerning, [Yājñ.]; [MBh.] &c. ( ifc. cf., दिष्ट-द्°, पृथग्-द्°, म॑न्त्र-द्°, सम-द्°, सर्व-द्°, सूर्यद्°)

ROOTS:

आयुर्वेद द्°

दृश्  f.  f. sight, view ( dat. दृशे॑ as inf. cf. √ 1. दृश्)
ई-द्°   look, appearance (in , की-द्°, ता-द्°)

ROOTS:

ई द्°

दृश्  n.  f. the eye, [R.]; [Var.] &c. (also n., [BhP. iv, 4, 24])
दृश्  f.  f. theory, doctrine, [Vcar.]
( astrol.) the aspect of a planet or the observed spot. [ cf. Gk. δρα for δρακ in ὑπόδρα.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

दृश् [dṛś]   1 P. (पश्यति, ददर्श, अदर्शत्, अद्राक्षीत्, द्रक्ष्यति, दृष्टुम्, दृष्ट)
To see, look at, observe, view, behold, perceive; द्रक्ष्यसि भ्रातृजायाम् [Me.1,19;] [R.3.42.]
To look upon, regard, consider; आत्मवत्सर्वभूतेषु यः पश्यति स पण्डितः [Chāṇ 5;] [Pt.1.58.]
To visit, wait or call upon; प्रत्युद्ययौ मुनिं द्रष्टुं ब्रह्माणमिव वासवः [Rām.]
To perceive with the mind, learn, know, understand; एवमाचरतो दृष्ट्वा धर्मस्य मुनयो गतिम् [Ms.1.11;12.23.]
To inspect, discover.
To search, investigate, examine, decide; कृतरक्षः समुत्थाय पश्येदायव्ययौ स्वयम् [Y.1.327;2.35.]
To see by divine intuition; ऋषिर्दर्शनात्स्तोमान् ददर्श [Nir.]
To look helplessly on (without power to prevent what is taking place). -Pass. (दृश्यते)
To be seen or perceived, become visible or manifested; तव तच्चारु वपुर्न दृश्यते [Ku.4.18,3;] [R.3.4;] [Bk.3.19;] दृष्टः स्वप्ने कितव रमयन्कामपि त्वं मयेति [Me.113.]
To appear or look like, seem, look; तथापि नीचैर्विनयाददृश्यत [R.3.34.]
To be found or seen, occur (as in a book &c.); द्वितीयाम्रेडितान्तेषु ततोऽन्यत्रापि दृश्यते Sk.; इति प्रयोगो भाष्ये दृश्यते.
To be considered or regarded; सामान्यप्रतिपत्ति- पूर्वकमियं दारेषु दृश्या त्वया [Ś.4.17.] -Caus. (दर्शयति-ते)
To cause any one (acc., dat. or gen.) to see anything (acc.), to show, point out; दर्शय तं चौरसिंहम् [Pt.1;] दर्शयति भक्तान् हरिम् Sk.; प्रत्यभिज्ञानरत्नं च रामायादर्शयत्कृती [R.12.64;1.47;13.24;] [Ms.4.59.]
To prove, demonstrate; वीर्यं मा न ददर्शस्त्वम् [Bk.15.12.]
To exhibit, display, make visible; तदेव मे दर्शय देव रूपम् [Bg.11.45.]
To produce (as in a court of justice); [Ms.8.158.]
To adduce (as evidence); अत्र श्रुतिं दर्शयति.
(Ā.) To show oneself, appear, show oneself or anything belonging to oneself; भवो भक्तान् दर्शयते Sk. (i. e. स्वयमेव); स्वां गृहेऽपि वनितां कथमास्यं ह्रीनिमीलि खलु दर्शयिताहे [N.5.71;] स संततं दर्शयते गतस्मयः कृताधिपत्यामिव साधु बन्धुताम् [Ki.1.1;] [Ku.4.25.] -Desid. (दिदृक्षते) To wish or desire to see.
दृश् [dṛś] a.  a. (At the end of comp.)
Seeing, superintending, surveying, viewing.
Discerning, knowing.
Looking like, appearing. (-f.)
Seeing, viewing, perceiving.
The eye, sight; स दधे दृशमुदग्रतारकाम् [R.11.69.]
Knowledge.
The number 'two'.
The aspect of a planet. -Comp.
-अञ्चलः   a side-long glance.
-अध्यक्षः   the sun.
-कर्णः   a snake.
-कर्मन्  n. n. an operation by which any planet of a certain latitude is referred to the ecliptic.
-क्षयः   decay or loss of sight, becoming dimsighted.
-क्षेपः   the sine of the zenith distance of the highest or central point of the ecliptic at a given time; cf. दृगज्या.
-गविः   the cosine of the zenith distance.-गोचर a. visible. (-रः) the range of sight.
-छत्रम्   an eye-lid; [Rāj. T.8.]
-जलम्   tears.
-ज्या   the sine of the zenith-distance.
-तुल्य a.  a. coincident with observation, or an observed place (in Astr.).
-निमीलनम्   a kind of game in which children play hide and seek (Mar. आंधळी कोशिंबीर)
-पथः   the range of sight.
-पातः   a look, glance.
-प्रसादा   a blue stone used for a collyrium.
-प्रिया   beauty, splendour.
-भक्तिः  f. f. a look of love, an amorous glance.
-रुध a.  a. obstructing the sight; [Śi.19.76.]
-लम्बनम्   vertical parallax.
-विषः   a snake.
-वृत्तम्   a vertical circle.
-शक्तिः  f. f. the faculty of perception.
-श्रुतिः   a snake, serpent.
-संगमः   the sight of and meeting with; यासां नाम्नापि कामः स्यात्संगमं दर्शनं विना । तासां दृक्संगमं प्राप्य यन्न द्रवति कौतुकम् ॥ [Pt.4.33.]

Shabda-Sagara

दृश्  mfn.  ( दृक्)
1. A seer, a looker.
2. Wise, possessed of knowledge f. ( -दृक्)
1. The eye.
2. Sight, seeing.
E. दृश् to see, affix क्विप्H also दृशा and दृशि, &c.

ROOTS:

दृश् क्विप्H दृशा दृशि

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

verb  कार्यविशेषस्य निश्चयनानुकूलः व्यापारः।   Ex. प्रातःकाले प्रयाणात् पूर्वं अहं द्रक्ष्यामि यत् प्रकोष्ठस्य गवाक्षाः द्वाराणि च पिहितानि न वा।

HYPERNYMY:

अस्

ONTOLOGY:

अवस्थासूचक क्रिया (Verb of State) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

ईक्ष् वीक्ष् अवेक्ष्

Wordnet:

bd नाय

kok पळेवप

mal നോക്കുക

mni ꯍꯧꯒꯠꯇꯔ꯭ꯤꯉꯩꯗ꯭ꯎꯕ

nep हेर्नु

tel చూశాను

urd دیکھنا

verb  चक्षुषा वस्तुनः वर्णाकृतिग्रहणानुकूलः व्यापारः।   Ex. सः चित्रम् अपश्यत्।

HYPERNYMY:

कृ

ONTOLOGY:

बोधसूचक (Perception) ➜ कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

ईक्ष् वीक्ष् संवीक्ष् अवलोकय आलोकय लोकय प्रसमीक्ष् परिदृश् अभिख्या अभिप्रचक्ष् अभिप्रेक्ष् चक्ष् लोक् लोच्

Wordnet:

asm চোৱা

bd नाय

guj જોવું

hin देखना

kan ನೋಡು

kas وُٕچُھن

kok पळोवप

mal നോക്കുക

mar पाहणे

nep हेर्नु

ori ଦେଖିବା

pan ਵੇਖਣਾ

tam பார்

tel చూడు

urd دیکھنا , تاکنا , نگاہ کرنا , نہارنا , معائنہ کرنا

See : आदृ