नक्षत्रम्

{ nakṣatram }

The Practical Sanskrit-English Dictionary

नक्षत्रम् [nakṣatram]   [न क्षरति; cf. [Uṇ.3.15] also]
   A star in general.
   A constellation, an asterism in the moon's path, lunar mansion; नक्षत्राणामहं शशी [Bg.1.21.] नक्षत्र- ताराग्रहसंकुलापि [R.6.22;] (they are twenty-seven).
   A pearl.
   A necklace of 27 pearls. -Comp.
-ईशः, -ईश्वरः, -नाथः, -पः, -पतिः, -राजः   the moon; [R.6.66.]
-उपजीविन्   an astrologer.
-कान्तिविस्तारः   the white Yāvanāla flower.
   चक्रम् the sphere of the fixed stars.
   the lunar asterisms taken collectively.-जातम् birth when the moon is in a particular Nakṣatra.
-दर्शः   an astronomer or astrologer.
   नेमिः the moon.
   the pole-star.
   an epithet of Viṣṇu. (-मिः f.) Revatī, the last asterism.
-पथः   the starry sky.
-पाठकः   an astrologer.
   पुरुषः (in astr.) the figure of a man's body on the limbs of which are shown the various asterisms.
-भोगः   the diurnal period of a Nakṣatra; भभोगोऽष्टशती लिप्ता Sūrya-siddhānta.
   माला a group of stars.
   a necklace of twenty-seven pearls; 'सैव नक्षत्रमाला स्यात् सप्तविंशतिमौक्तिकैः' Ak.; [Śi.18.35;] नक्षत्रमालाभरणमिव मदनद्विपस्य; K.; [Kau.A.2.] 11.
   the table of the asterisms in the moon's path.
   a kind of neck-ornament of elephants; अनङ्गवारण- शिरोनक्षत्रमालायमानेन मेखलादाम्ना [K.11.]
-मालिनी  N. N. of a flowering creeper (Mar. जाई).
-योगः   the conjunction of the moon with the lunar mansions.
-लोकः   the starry region, the firmament.
-वर्त्मन्  n. n. the sky.
-विद्या   astronomy or astrology; [Ch. Up.7.1.2.]
-वृष्टिः  f. f. shooting of falling stars.
-साधनम्   calculation for the fixation of auspicious periods of Nakṣatras.
-सूचकः   a bad astrologer; तिथ्युत्पत्तिं न जानन्ति ग्रहाणां नैव साधनम् । परवाक्येन वर्तन्ते ते वै नक्षत्रसूचकाः ॥ or अविदित्वैव यः शास्त्रं दैवज्ञत्वं प्रपद्यते । स पङ्क्तिदूषकः पापो ज्ञेयो नक्षत्रसूचकः ॥ [Bṛi. S.2.17,18.]

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 noun  विशिष्टया आकृत्या युक्तः तारकाणां समूहः।   Ex. अष्टाविंशतिः नक्षत्राणि सन्ति।

ONTOLOGY:

समूह (Group) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

mal നക്ഷത്ര സമൂഹം

ori ନକ୍ଷତ୍ରପୁଞ୍ଜ

 noun  (खगोलशास्त्रम्)उष्णानां वायूनां खगोलीयः पिण्डः यस्मात् ऊर्जा स्रवति।   Ex. सूर्यः नक्षत्रम् अस्ति।

HYPONYMY:

सूर्यः

ONTOLOGY:

प्राकृतिक वस्तु (Natural Object) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

तारा तारकम् तारका तारः

Wordnet:

kok नक्षत्र

urd تارہ , اسٹار

 noun  सः कालः यदा चन्द्रमाः स्वस्य मार्गे वर्तमानेषु सप्तविंशतिषु तारकासमूहेषु गच्छति।   Ex. नक्षत्रम् अनुसृत्य देवतावाहनं करणीयम्।

HYPONYMY:

उत्तराषाढा श्रवणः धनिष्ठा शतभिषा पूर्वाभाद्रपदः उत्तराभाद्रपदः रेवती आर्द्रा पूर्वाषाढा मघा अश्लेषा पुष्यः मृगशिरः रोहिणी भरणी कृत्तिका अश्विनी मूलम् ज्येष्ठा अनुराधा विशाखा चित्रा स्वातिनक्षत्रम् उत्तरा फाल्गुनी पूर्वाफल्गुनी जन्मनक्षत्रम्

ONTOLOGY:

अवधि (Period) ➜ समय (Time) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

guj નક્ષત્ર

kas تارَک مال

tam நட்சத்திரம்

urd نِچھَتّر

 noun  खगोलशास्त्रदृष्ट्या त्रयोदश अंशाः विंशतिः कलाः इति परिमाण युक्ताः चन्द्रगतेः मार्गाः।   Ex. सप्तविंशति नक्षत्राणि सन्ति।

HYPONYMY:

आषाढा अभिजितः शतभिषा पूर्वभाद्रपदा रेवती उत्तरभाद्रपदा धनिष्ठा श्रवणा मूलं पूर्वाषाढा उत्तराषाढा विशाखा अनुराधा ज्येष्ठा हस्ता चित्रा आश्लेषा मघा पुनर्वसू उत्तरफाल्गुनी पूर्वाफाल्गुनी नक्षत्रम् पुष्या मृगशिरः आर्द्रा स्वाति अश्विनी कृत्तिका भरणी रोहिणी नाडीनक्षत्रम् अस्तमननक्षत्रः

ONTOLOGY:

समूह (Group) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

ऋक्षम्

Wordnet:

asm নক্ষত্র

bd नक्षत्र

ben নক্ষত্র

guj નક્ષત્ર

hin नक्षत्र

kan ನಕ್ಷತ್ರ

mal നക്ഷത്രം

mni ꯊꯋꯥꯟꯃꯤꯆꯥꯛ꯭ꯃꯄꯨꯟ

nep नक्षत्र

pan ਨਛੱਤਰ

tel నక్షత్రరాశి

urd نچھتر

   See : तारा