Dictionaries | References

यन्त्रम्

   { yantram }
Script: Devanagari

यन्त्रम्     

यन्त्रम् [yantram]   [यन्त्र्-अच्]
That which restrains or fastens, any prop or support, a stay; as in गृहयन्त्र (see the quotation under this word.).
A fetter, band, fastening, tie, thong, rein; छेदने चैव यन्त्राणाम् [Ms.8.292.]
A surgical instrument, especially a blunt instrument (opp. शस्त्र).
Any instrument or machine, an appliance, a contrivance, implement in general; कूपयन्त्र [Mk.1.6] 'a machine for drawing up water from a well'; so तैल˚ (cf. यन्त्रं तिलपीडनकम् Chandu Paṇdita on [N.1.6;22.87] ); जल˚ &c.
A bolt, lock, key; यन्त्रैरुद्घाटयामास सोऽपश्यत् तत्र बालकम् [Mb.3.39.6.]
Restraint, force.
An amulet, a mystical or astronomical diagram used as an amulet.
A boring machine; दन्तौघयन्त्रोद्भवश्वभ्राली [N.22.15.] -Comp. -आरूढa. mounted on the revolving engine; भ्रामयन् सर्वभूतानि यन्त्रारूढानि मायया [Bg.]
-आलयः   a printing-press.
-उपलः   a mill, mill-stone.
-करण्डिका   a kind of magical basket.
-कर्मकृत्  m. m. an artist, artisan.
-कोविदः   a mechanist; [Rām.2.8.2] (com. यन्त्रकोविदाः क्षेपणीयादि- यन्त्रकरणकुशलाः).
गृहम् an oil-mill.
a manufactory.
a torture-chamber; Buddh.
गोलः a kind of pea.
a canon-ball.
-चेष्टितम्   any magical work, an enchantment.
-तक्षन्  m. m.
a constructor of machines.
a preparer of charms.
-तोरणम्   a mechanical arch (fitted with contrivances to move it).
-दृढ a.  a. secured by a bolt (as a door).
-धारागृहम्   a room fitted with shower-bath; a bath-room.
-नालम्   a mechanical pipe or tube.
-पुत्रकः, -पुत्रिका   a mechanical doll, a puppet furnished with contrivances, such as strings, for moving the limbs.
-पेषणी   a hand-mill.
-प्रवाहः   an artificial stream of water; यन्त्रप्रवाहैः शिशिरैः परीतान् [R.16.49.] -बद्ध a. having a mechanical contrivance; यन्त्रबद्धतलाव- पातं कारयेत् [Kau.A.1.2.]
-मार्गः   a canal or an aqueduct.
-मुक्तम्   a kind of weapon.
-विधिः  m. m. the science of surgical instruments.
-शरः   an arrow or any missile shot off by means of machinery.
-सद्मन्  n. n. an oil-mill.-सूत्रम् the cord attached to the mechanism of a doll or puppet.

यन्त्रम्     

noun  तदुपकरणं यद् वस्तुनां निर्माणे उपयुज्यते तथा च विविधेषु कार्येषु मानवानां साहाय्यकं भवति।   Ex. आधुनिके युगे नूतनानां यन्त्राणां निर्माणं भवति।
HOLO COMPONENT OBJECT:
यन्त्रशाला यन्त्रोपकरणम्
HYPONYMY:
वायुयन्त्रम् वाननिरीक्षणी वातपेषणी चालनी सञ्चालनयन्त्रम् भ्रमणध्वनिः चित्रग्राहिणी सीस्मोग्राफः ध्वनिविस्तारकः क्षालनयन्त्रम् उद्वहनम् मुद्रणयन्त्रम् सीवनयन्त्रम् प्रकाशप्रक्षेपणी आकाशतोलनयन्त्रम् अधोलम्बम् दुग्धपरिमापकयन्त्रम् अधोयन्त्रम् ध्वनिवादित्रम् स्पन्दमापिनी वायुगतिदर्शियन्त्रम् भारोत्तोलनयन्त्रम् पेषणम् दलनी तापानुकूलकः सङ्गणकः धराभीमः छायायन्त्रम् जलयन्त्रम् गणकयन्त्रम् निपीडकः सूक्ष्मदर्शिनी अनुलिपित्रम् भस्रा अग्निशामक यन्त्रम् विद्युज्जनित्रम् अरघट्टः सूत्रचक्रः घटीयन्त्रम् कुन्दः नालकूपः यन्त्रमानवः गन्त्रम् वाद्यम् सङ्ग्रहः वरीवर्तः परिसारकम् श्रवणसाधनम् स्मिशलाका स्वचालितगणकयन्त्रम्
ONTOLOGY:
मानवकृति (Artifact)वस्तु (Object)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
asmযন্ত্র
bdजन्थ्रा
benযন্ত্র
gujયંત્ર
hinयंत्र
kanಯಂತ್ರ
kasآلہٕ
kokयंत्र
malയന്ത്രം
marयंत्र
oriଯନ୍ତ୍ର
panਯੰਤਰ
tamஇயந்திரம்
telయంత్రము
urdآلہ , مشین , اوزار , ہتھیار

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP