Dictionaries | References

धस

   
Script: Devanagari

धस     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
. धस देणें-मारणें &c. See under धज.

धस     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
 m  A nail, splinter; a steep slope.
धशीं, धसास, धसावर घालणें-लावणें-देणें   To emperil or endanger (a business).

धस     

ना.  अग्र , टोक ;
ना.  खिळा .

धस     

 पु. १ खुंटी ; टोंक ; अग्र ; खिळा ; कुसळ किंवा दुसरा एखादा पुढे आलेला , अणकुचीदार पदार्थ ( ज्यांमध्ये अडकून वस्त्र इ० फाटेल असा ). या कुंपणाचा धस लागून धोतर फाटले . २ अविचारी , उद्धट , आडदांड माणूस . जया न कळे उपदेश । धस ऐसे त्या नांव । - तुगा २९१३ . ३ दरड ; कपारी ; उभा उतार ( नदीतीर , डोंगराची बाजू इ० प्रमाणे ). दोन्ही बाजूचा कडा उंच असून त्याचे धस अगदी उभे तुटलेले . - विवि ८ . १ . १९ . ४ ज्वारीचे ताट , खुंट , अवशिष्ट मुळखंड ; थोंठ ; फण . नसे पल्लव लंबित धस उभा परि कोण छ्याया । - दावि १८६ . ५ भीति , दुःख इ० हृदयाला जो धक्का बसतो तो . ( क्रि० होणे ). ६ ( व . ) बीळ ; भोंक . आजवर केले ते धसांत गेले . - स्त्री . जोराची मुसंडी ; हल्ला ; चाल ( क्रि० मारणे ). [ ध्व . धस ! प्रा . धस ] धसी - धसास - धसावर - घालणे - लावणे - देणे - १ साहसी , कठोर उपाय योजून एखादे काम बिघडविणे ; युक्ति न लढविणे . २ अपकार करणे ; छळणे . धसास लावणे - शेवट करणे ; कड पाहणे ; तडीस नेणे . धस देणे - मारणे - धज देणे , मारणे पहा . धसावर धस घालणे - अपकारावर अपकार करणे ; एकसारखे छळणे . धसक - धसकफसक पहा . धसवट - न . लहान धस ; कुसळ ; धस अर्थ ४ पहा . रुतले अंगांगी काटे धसकट । - विवि ८ . ९ . २२० . - वि . १ जाडेभरडे ; भसाड . २ ( ना . ) अडाणी ; आडदांड . धसकट्या , धसकनंदन - पु . १ दांडगाईने कोणतेहि काम करणारा माणूस ; आडदांड माणूस ; आदळआपट करणारा माणूस . २ अकुशल कामकरी ; हेंगाडा , अडाणी कारागीर . धसकट्या , धसक्या , धसकटराव - पु . १ दांडगेश्वर ; आडदांड ; अडाणी ( मजूर , कामकरी ). २धश्चोट पहा . धसमुसळ्या ; धसफशा . [ धसकट , धस ] धसकणे - उक्रि . १ हिसकणे ; जोराने ओढणे ; हासडणे ( कांट्याकुट्यांवरुन वस्त्र इ० ). २ जोराने घालणे ; खुपसणे ; भोंसकणे ; आडदांडपणे शिरकवणे . - अक्रि . अडकणे व फाटणे ; आवाज होऊन फाटणे . २ काडदिशी मोडणे ( काटकी , फांदी ). ३ दगड इ० उलथून पडणे . [ प्रा . धस ; हिं . धसकना ] धसकफसक --- स्त्री . बेदरकार , बेफाम वर्तणूक . धसाफशी पहा . - क्रिवि . घाईघाईने ; निष्काळजीपणाने ; उद्धटपणाने ( बोलणे ; लिहिणे ; वाचणे वगैरे ). [ धसक द्वि . ] धसकमुसळा --- पु . ( ना . ) आडदांड ( मनुष्य ); धसमुसळा पहा . धसका - पु . १ आकस्मित भीति , दुःख , इ० ने मनाला बसलेला धक्का ; चरका . २ तलवारीचा फटकारा ; काठीचा तडाखा ; हाताचा रट्टा ; धबका . ३ हिसका , हिसडा . [ धस ; धसक प्रा . धसक्क ] धसकावणी --- स्त्री . तासणी ; तोडणी ; छाटणी . धसकाविणे - उक्रि . १ जोराने रागाने खच्ची करणे ; तोडणे ; ओढणे ; सपासप तोडणे ; छाटणे ; खच्ची करणे . २ अडथळ्यांना न जुमानता हिसडे देऊन ओढणे ; फरपटणे . धसकावून बोलणे - भीडभाड न ठेवतां स्पष्ट , निर्भीडपणाने बोलणे . [ धस ] धसणे - अक्रि . १ जोराने शिरणे ; घुसणे ; जाणे ; एकदम बसणे ; भोंक पाडणे . शपथ पुरःसर दीपज्वलनज्वालांत जाहली धसती । - मोमंत्रयुद्ध ७४० . २ धजणे पहा . ३ धसाला लावणे . ४ अतिशय मन , लक्ष लावणे ( अभ्यास , काम याकडे ). - उक्रि . जोराने ( आंत , पुढे , कडे ) ठोकणे ; घालणे ; ठासणे ; शिरकवणे ; सारणे . [ धस ; हिं . धसना ; गु . धसको ] धसदार , धसाव , धसावणे - धजदार , धजाव वगैरे पहा . धसधस - स्त्री . १ धडधड . ( जिवाची - उराची धसधस ). २ ( ल . ) भीति ; धास्ति . मला त्या वाटेने जायाला धसधस वाटते . [ ध्व . धस द्वि . ] धसधस - सां - क्रिवि . १ धडधड उडून ; जोरजोराने ( उडणे ). काळीज धसधस करते , उडते जीव धसधस करतो , ऊर उडतो . गांवढेकरी उंदराचा ऊर धाकाने धसधसां करतो , उडूं लागला . - छत्रे ( इसाबनीति ). २ कडाडदिशी मोडून , फाटून , तुटून , कोसळून , पडून , फुटून , इ० . धसधसणे - अक्रि . धसधस होणे ; धडधडणे ; उडणे . ( जीव , काळीज , ऊर , छाती , हृदय ). [ धस + धस ] धसफस - फूस - स्त्री . ( भांडण सुरु होण्याच्या आधीची ) चरफड , आदळआपट ; घालून पाडून बोलणी ; कुढे भाषण . [ ध्व . धस द्वि . ] धसमस - ( कों . ) धामधूम . धसमुसळा - ळ्या - वि . १ गलेलठ्ठ ; ढोण्या ; ठोंब्या . २ दांडगाईने निष्काळजीपणाने काम करणारा ; आडदांड . धसक्या पहा . हा धसमुसळ्या दिसतो . - नाम ८ . [ धस + मुसळ ] धसरड - स्त्री . ( कों . ) नदीकांठची , टेकडीवरची उभी उतरण ; दरड . [ धस = पडण्याचा आवाज + रड प्रत्यय ] धसाडा - वि . ( व . ) जाड ; खरबरीत ( सूत , गवत , कोणताहि पदार्थ ). २ दांडगा ; धसमुसळ्या ( माणूस ). - पु . १ ( ल . ) चापटी ; धपाटा ; रपाटा . २ ( ना . ) रागाने बोलणे ; धमकावणे . कमळी फार हट्ट करुं लागली . पण मी जेव्हां एक धसाडा दिला तेव्हां बसली गप . ३ बाटूक ; खुंट ; धस ; चोय . ४ हिसका ; धका . धसाधशी - स्त्री . कापाकापी , तुकडे तुकडे ( करणे ); छाटाछाट ; एकदम , जोरजोराने कापणे , तोडणे . [ ध्व . ] धसधस - सां - क्रिवि . १ खसाखस , सपासप , फटाफट , तडातड ( तोडणे , मोडणे , फाडणे ; इ० ). परि तोडिलेचि वदनि तृण धरितेहि अगा धसधसा ते । - मोएऐपिक १ . ४ . २ धडधड होऊन ( जीव - काळीज करणे , उडणे ). ३ ओक्साबोक्सी ( रडणे ). ४ चटकन ( निसरणे ). [ ध्व . धसधसचा अतिशय ] धसाफशी - स्त्री . २ हिसकाहिसकी ; निष्काळजीपणाचे काम ; ओढाताण ; आदळाआपट . २ भांडणापूर्वीची चरफड ; धसफस पहा . ३ कापाकापी ; छाटाछाटी ( करणे - तासणे ) [ ध्व . धस द्वि . ] धसाफसा - क्रिवि . धशाफशा पहा . धसाल - ली - ल्या - वि . धसकधट्या पहा . धसासा - पु . धसधस ; छातीचा ठोका . पडति बहुत तेंव्हा रुक्मियाचे धसासे । सारुह ७ . ४ . [ धस द्वि . ] धसाळ - पु . १ विसराळू , धसाळ जाणे - विसरुन जाणे . परि बोलत बोलत प्रेमभावे । धसाळ गेलो । - ज्ञा ११ . १६१ . २ दांडगा ; आडदांड ; धसाल ; धसकनंदन . ३ अविचारी ; वेडा . केवी धसाळ म्हणो देवा तूंत । तरी अधिक हा बोलू । - ज्ञा १० . ३२० . ४ मोठा ; प्रचंड . नामे एवढे धसाळ देणे । - एभा ६ . ६ . [ धस + आळ प्रत्यय . ( तुल० प्रा . दे . धसल = विस्तीर्ण ] धसी - वि . उतावीळ . धशा पहा . धस्स - न . भीति , दुःख यांचा हृदयास , मनाला बसलेला धक्का ; आघात , धडकी . धक्का पहा . [ ध्व . धस ] धस्समसूळ - वि . धसमुसळा पहा .
 पु. बारीक तूस ; पापुदर्‍यासारखा भाग . ' कागदाचें धस निघून ते छपाई होतांना रुळावर किंवा शाइत मिसळतां कामा नयेत .' - के ३० . ३ . ३७ . ( ध्व .)
 पु. १ खुंटी ; टोंक ; अग्र ; खिळा ; कुसळ किंवा दुसरा एखादा पुढे आलेला , अणकुचीदार पदार्थ ( ज्यांमध्ये अडकून वस्त्र इ० फाटेल असा ). या कुंपणाचा धस लागून धोतर फाटले . २ अविचारी , उद्धट , आडदांड माणूस . जया न कळे उपदेश । धस ऐसे त्या नांव । - तुगा २९१३ . ३ दरड ; कपारी ; उभा उतार ( नदीतीर , डोंगराची बाजू इ० प्रमाणे ). दोन्ही बाजूचा कडा उंच असून त्याचे धस अगदी उभे तुटलेले . - विवि ८ . १ . १९ . ४ ज्वारीचे ताट , खुंट , अवशिष्ट मुळखंड ; थोंठ ; फण . नसे पल्लव लंबित धस उभा परि कोण छ्याया । - दावि १८६ . ५ भीति , दुःख इ० हृदयाला जो धक्का बसतो तो . ( क्रि० होणे ). ६ ( व . ) बीळ ; भोंक . आजवर केले ते धसांत गेले . - स्त्री . जोराची मुसंडी ; हल्ला ; चाल ( क्रि० मारणे ). [ ध्व . धस ! प्रा . धस ] धसी - धसास - धसावर - घालणे - लावणे - देणे - १ साहसी , कठोर उपाय योजून एखादे काम बिघडविणे ; युक्ति न लढविणे . २ अपकार करणे ; छळणे . धसास लावणे - शेवट करणे ; कड पाहणे ; तडीस नेणे . धस देणे - मारणे - धज देणे , मारणे पहा . धसावर धस घालणे - अपकारावर अपकार करणे ; एकसारखे छळणे . धसक - धसकफसक पहा . धसवट - न . लहान धस ; कुसळ ; धस अर्थ ४ पहा . रुतले अंगांगी काटे धसकट । - विवि ८ . ९ . २२० . - वि . १ जाडेभरडे ; भसाड . २ ( ना . ) अडाणी ; आडदांड . धसकट्या , धसकनंदन - पु . १ दांडगाईने कोणतेहि काम करणारा माणूस ; आडदांड माणूस ; आदळआपट करणारा माणूस . २ अकुशल कामकरी ; हेंगाडा , अडाणी कारागीर . धसकट्या , धसक्या , धसकटराव - पु . १ दांडगेश्वर ; आडदांड ; अडाणी ( मजूर , कामकरी ). २धश्चोट पहा . धसमुसळ्या ; धसफशा . [ धसकट , धस ] धसकणे - उक्रि . १ हिसकणे ; जोराने ओढणे ; हासडणे ( कांट्याकुट्यांवरुन वस्त्र इ० ). २ जोराने घालणे ; खुपसणे ; भोंसकणे ; आडदांडपणे शिरकवणे . - अक्रि . अडकणे व फाटणे ; आवाज होऊन फाटणे . २ काडदिशी मोडणे ( काटकी , फांदी ). ३ दगड इ० उलथून पडणे . [ प्रा . धस ; हिं . धसकना ] धसकफसक - स्त्री . बेदरकार , बेफाम वर्तणूक . धसाफशी पहा . - क्रिवि . घाईघाईने ; निष्काळजीपणाने ; उद्धटपणाने ( बोलणे ; लिहिणे ; वाचणे वगैरे ). [ धसक द्वि . ]

Related Words

धस   सडा धस   शिरप   खोसा   आखोटा भरणें   आंखडणें   आखटणें   snag   धासधूस   अखोटा भरणें   शश्शा   धसमगज   अंगीं असे तर कोपरीं फाटे   धशा   धश्चोट   कुसळी   अखोटा   खोचरा   कानावरून जाणें   शिरळक   कुसळ   किरळ   किरळी   सड   सळ   खुंटी   खुटी   हीर   હિલાલ્ શુક્લ પક્ષની શરુના ત્રણ-ચાર દિવસનો મુખ્યત   ନବୀକରଣଯୋଗ୍ୟ ନୂଆ ବା   વાહિની લોકોનો એ સમૂહ જેની પાસે પ્રભાવી કાર્યો કરવાની શક્તિ કે   સર્જરી એ શાસ્ત્ર જેમાં શરીરના   ન્યાસલેખ તે પાત્ર કે કાગળ જેમાં કોઇ વસ્તુને   બખૂબી સારી રીતે:"તેણે પોતાની જવાબદારી   ਆੜਤੀ ਅਪੂਰਨ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ   బొప్పాయిచెట్టు. అది ఒక   लोरसोर जायै जाय फेंजानाय नङा एबा जाय गंग्लायथाव नङा:"सिकन्दरनि खाथियाव पोरसा गोरा जायो   आनाव सोरनिबा बिजिरनायाव बिनि बिमानि फिसाजो एबा मादै   भाजप भाजपाची मजुरी:"पसरकार रोटयांची भाजणी म्हूण धा रुपया मागता   नागरिकता कुनै स्थान   ३।। कोटी      ۔۔۔۔۔۔۔۔   ۔گوڑ سنکرمن      0      00   ૦૦   ୦୦   000   ০০০   ૦૦૦   ୦୦୦   00000   ০০০০০   0000000   00000000000   00000000000000000   000 பில்லியன்   000 மனித ஆண்டுகள்   1                  1/16 ರೂಪಾಯಿ   1/20   1/3   ૧।।   10   १०   ১০   ੧੦   ૧૦   ୧୦   ൧൦   100   ۱٠٠   १००   ১০০   ੧੦੦   ૧૦૦   ୧୦୦   1000   १०००   ১০০০   ੧੦੦੦   ૧૦૦૦   ୧୦୦୦   10000   १००००   ১০০০০   ੧੦੦੦੦   ૧૦૦૦૦   ୧୦୦୦୦   100000   ۱٠٠٠٠٠   १०००००   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP