सह्

{ sah }

A Sanskrit English Dictionary

सह्    1. cl. 1. Ā. ( [Dhātup. xx, 22]) स॑हते ( Ved. and ep. also °ति and exceptionally साहति, once in [MBh. 1.] sg. सह्यामि; p. स॑हत् स॑हमान [ q.v.]; pf. सेहे, ससाह; Ved. also ससाहे॑ and सासाहत्; सास॑हत्; सासहीष्टा॑,; सासह्या॑म,; p. सेहान॑, सासहान॑, सासह्व॑स् and साह्व॑स् [ q.v.]; aor. असाक्षि, साक्षि, साक्षते, [RV.]; साक्षीत्, [GopBr.]; सक्षति, [AV.]; सक्षत्, सा॑क्षाम, [RV.]; Impv. सक्षि, साक्ष्व, ib.; p. स॑क्षत्, ib.; अ॑सहिस्ट, [RV.]; Prec. सह्यास्, साह्या॑म, ib.; साक्षीय, [AV.]; सा॑हिषीम॑हि, [RV.]; fut. सोढा, [MBh.] &c.; सहिता Gr.; सक्ष्यति, [MBh.], °ते, [Br.]; साक्ष्ये [?] [AV.]; -सहिष्यति, °ते, [MBh.]; Cond. असहिष्यत्, ib.; inf. स॑हध्यै, [RV.]; [Kāṭh.]; सा॑ढ्यै, [MaitrS.]; सोढुम्, सहितुम्, [MBh.]; ind.p. सोढ्वा, [ĀpŚr.] Sch.; साध्वा, सहित्वा Gr.; स॑ह्य, [RV.] &c.; स॑हम्, [Br.]),

to prevail, be victorious;

to overcome, vanquish, conquer, defeat (enemies), gain, win (battles), [RV.]; [AV.]; [Br.]; [R.]; [Bhaṭṭ.];

to offer violence to ( acc.), [AitBr.]; [ŚBr.];

to master, suppress, restrain, [MBh.]; [R.] &c.;

to be able to or capable of ( inf. or loc.), ib.;

to bear up against, resist, withstand, [AV.] &c. &c.;

to bear, put up with, endure, suffer, tolerate (with न, ‘to grudge’), [MBh.]; [Kāv.] &c.;

to be lenient towards, have patience with any one ( gen.), [Bhag.];

to spare any one, [MārkP.]; [Pañcat.];

to let pass, approve anything, [Sarvad.];

(with कलम्, कल-क्षेपम् &c.) to bide or wait patiently for the right time, [Kāv.]; [Kathās.] :

Caus. or cl. 10. साहयति ( aor. असीषहत्), to forbear, [Dhātup. xxxiv, 4] :

Desid. of Caus. सिसाहयिषति, [Pāṇ. 8-3, 62 ?] :

Desid. सी॑क्षते ( p. सी॑क्षत्; accord. to [Pāṇ. 8-3, 61], also सिसहिष),

to wish to overcome, [RV.]; [TS.] :

Intens. सासह्यते, सासोढि ( cf. सासहि॑) Gr. ([ cf. सहस् and ἴσχω for σι-σχω; ἔχω, ἔ-σχον.])
सह्  mfn.  2. (strong form साह्) mfn. bearing, enduring, overcoming ( ifc.; See अभिमाति-षा॑ह् &c.)
सह्    3. cl. 4. P. सह्यति, to satisfy, delight, [Dhātup. xxvi, 20];

to be pleased, ib.;

to bear, endure ( cf. √ 1.), ib.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

सह् [sah]   I. 4 P. (सह्यति)
To satisfy.
To be pleased.
To endure, bear. -II. 1 Ā. (सहते, epic Paras. also; सोढ; the स् of सह् is changed to ष् after prepositions ending in ह, as नि, परि, वि, except when ह् is changed for ढ्)
(a) To bear, endure, suffer, put up with; खलोल्लापाः सोढाः [Bh.3.6;] पदं सहेत भ्रमरस्य पेलवं शिरीषपुष्पं न पुनः पतत्रिणः [Ku.5.4;] so दुःखम्, संपातम्, क्लेशम् &c.; [R.12.63;.11.52;] [Bk.17.59.] (b) To tolerate, allow; प्रकृतिः खलु सा महीयसः सहते नान्यसमुन्नतिं यया [KI.2.21;] [Me. 17;] [R.14.63.]
To forgive, forbear; वारंवारं मयैतस्याप- राधः सोढः [H.3;] प्रियः प्रियायार्हसि देव सोढुम् [Bg.11.44.]
To wait, be patient; द्वित्राण्यहान्यर्हसि सोढुमर्हन् [R.5.25;15.] 45.
To bear, support, bear up; क इदानीं सहकारमन्तरेण पल्लवितामतिमुक्तलतां सहेत [Ś.3.]
To conquer, defeat, oppose, be able to resist.
To suppress, stop.
To be able (with inf.) -Caus. (साहयति-ते)
To cause to bear or suffer.
To make bearable or supportable; गुर्वपि विरहदुःखमाशाबन्धः साहयति [Ś.4.16.] -Desid. (सिसहिषते) To wish to bear &c.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

verb  अवाञ्छितस्य सहनानुकूलः व्यापारः।   Ex. शीला विवाहादनन्तरं बह्वीं पीडाम् असहत।

HYPERNYMY:

स्वीकृ

ONTOLOGY:

कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action) ➜ क्रिया (Verb)

Wordnet:

bd सहाय

guj સહેવું

hin सहन करना

kan ಸಹಿಸು

kas بَرداشت کَرُن , ژالُن , چیوٚن

kok सोंसप

mal സഹിക്കുക

mar सहन करणे

mni ꯈꯥꯡꯕ

nep सहनु

ori ସହିବା

pan ਸਹਿਣ ਕਰਨਾ

tel సహనంగా ఉండు

urd برداشت کرنا , جھیلنا

noun  अन्यस्य लाभार्थं आत्मने लाभप्राप्त्यर्थं वा किमपि कार्यकरणानुकूलः व्यापारः ।   Ex. भवान् मम कृते मा सहताम् ।

HYPERNYMY:

कृ

ONTOLOGY:

() ➜ कर्मसूचक क्रिया (Verb of Action) ➜ क्रिया (Verb)

SYNONYM:

क्लिश् आतप्

See : तितिक्ष