अपत्यम्

{ apatyam }

The Practical Sanskrit-English Dictionary

अपत्यम् [apatyam]   [न पतन्ति पितरोऽनेन, पत् बाहु˚ करणे यत् न. त.; some derive it from अप, the termination त्य being added to it, as in तत्रत्य, अत्रत्य, sprung from a stock; Yāska gives two etymologies: अपत्यं कस्मात् अपततं भवति पितुः सकाशादेत्य पृथगिव ततं भवति, अनेन जातेन सता पिता नरके न पततीति चा] offspring, child, progeny, issue (of animals and men); offspring in general ( male or female); sons or grandsons and other later generations of a Gotra; अपत्यं पौत्रप्रभृत्ति गोत्रम् [P.IV.1.162;] अपत्यैरिव नीवार भागधेयो चितैर्मृमैः [R.1.5.] (Bhavabhūti calls apatya 'a knot for tying parents together' अन्योन्यसंश्लेषणम् पित्रोः; अन्तः- करणतत्त्वस्य दम्पत्योः स्नेहसंश्रयात् । आनन्दग्रन्थिरेकोऽयमपत्यमिति वध्यते ॥ [U.3.17] ).
   A partronymic affix; स्त्रीपुंसयोरपत्यान्ताः ak.; ˚अधिकारप्रकरणम् Sk.; -Comp.
-काम a.  a. desirous of progeny.
-जीवः  N. N. of a plant ( mar. पुत्रजीवी).
-द a.  a. giving offspring (as a mantra &c.)
-ता    state of childhood; शूद्रावेदी पतति......तदपत्यतया भृगोः [Ms.3.16.] (- दा) N. of a plant (गर्भदात्रीवृक्ष).
-पथः   the vulva.
-प्रत्ययः   a patronymic affix.
-विक्रयिन्  m. m. a seller of his children, a father who sells his girl for money to a bridegroom.
-शत्रुः [अपत्यं शत्रुर्गर्भभेदनेन नाशकं यस्याः   सा]
   'having the child for its enemy', a crab ( said to die in producing young).
   a serpent.
-साच् a.  a. Ved. accompanied with offspring.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

 noun  कस्यापि मनुष्यस्य पशुपक्षिणां वा शरीरात् प्रसूतः पुत्रः कन्या वा।   Ex. पशूनाम् अपेक्षया मनुष्यस्य अपत्यं स्वस्य पितरौ दीर्घकालं यावत् आश्रयते।

HYPONYMY:

शावकः चातकशिशुः अश्वशावकः

ONTOLOGY:

जन्तु (Fauna) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

संततिः प्रजा प्रसूतिः सन्तानः सन्तनः तोकः वंशः तुक् सूनुः गयः

Wordnet:

guj બચ્ચું

kas شُر

kok पेटो

tam குட்டி

tel పిల్ల(వాడు)బిడ్డ

urd بچہ , طفل

 noun  कस्यचित् पुत्री पुत्रो वा। [न पतन्ति पितरो.नेन]   Ex. कति अपत्यानि सन्ति भवताम्। / अपत्यैरिव वीवारभागधेयोचितैर्मृगैः।

HYPONYMY:

आर्यपुत्र प्रसृतजः विजन्मा तनया पुत्रः ऐदमः

ONTOLOGY:

व्यक्ति (Person) ➜ स्तनपायी (Mammal) ➜ जन्तु (Fauna) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

सन्तानम् सन्ततिः

Wordnet:

asm সন্তান

bd फिसा

ben সন্তান

guj સંતાન

hin संतान

kan ಸಂತತಿ

kas اَولاد

kok भुरगें

mal സന്താനം

mar अपत्य

mni ꯃꯆꯥ

nep सन्तान

ori ସନ୍ତାନ

pan ਬਾਲ ਬੱਚੇ

tam குழந்தை

tel సంతానం

urd اولاد , عیال , آل , بال بچے , سنتان

    see : वंशजः