अवर

{ avara }

हिन्दी (hindi) WN

noun  हाथी की जाँघ का पिछला भाग   Ex. अवर की चोट से हाथी तिलमिला उठा ।

ONTOLOGY:

भाग (Part of) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

ben অবর

san अवरम्

See : अन्य, पापी, कनिष्ठ, कमजोर

A dictionary, Marathi and English

avara ad On this or the nearer side. Correl. with तवर.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. तास . नंतर चिकण मातीनें त्या मुशींचीं तोंडे बंद करुन त्या भट्टींत घालून किती एक अवरपर्यंत तापवितात . - मराठी ६ वें पुस्तक . पृ . १२९ १८७५ . [ ग्री . लॅ . होरा = तास ; इं . अवर ]
क्रि.वि.  अलीकडचा ; ह्या बाजूचा ( कधीं तवर शीं जोडून उपयोग ). म्हणौनि पुरुषु क्षराक्षर । दोन्ही देखोनि अवर ॥ - ज्ञा १५ . ५३८ . - वि .
धाकटा ; वयानें लहान .
पाठीमागचा ; नंतरचा .
कनिष्ट ; नीच .
पश्चिमेकडील . [ सं . ]

A Sanskrit English Dictionary

अवर  mfn.  mf( आ)n. ( fr. 2. अ॑व), below inferior, [RV.]; [AV.]; [VS.]
low, mean, unimportant of small value, [ŚBr.]; [Up.]; [Mn.] &c.
posterior, hinder, later, last, younger, [RV.] &c.
nearer, [RV.]; [AV.]
western, [ŚBr.]
पर   preceding (with abl., opposed to ), [ŚBr.]; [RPrāt.]
अवर  f.  n. ifc. ( f( आ).) the least, the lowest degree, lowest sum ( cf. कार्षापणा-वर, त्रिरात्रा-वर, त्र्य्-अवर, दशा-वर, संवत्सरा-वर); the hind thigh of an elephant, [L.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

अवर [avara] a.  a. [वृ-बा˚ अप् न. त]
(a) Younger (in years); मासेनावरः = मासावरः Sk. (b) Later; Posterior hinder (in time or space); दक्षौ विवस्वानवरः Rām.; पूर्वजे- नावरः पुत्रौ ज्येष्ठो राज्येऽभिषिच्यते Rām.; यदवरं कौशाम्ब्याः, यदवरमाग्रहायण्याः [P.III.3.136-7] sk.; रामाद्वर्षेणाधोक्षजोऽवरः [Bop.]
Following, succeeding; जरावराः (शब्दाः) Ak., अवरः श्रद्धयोपेतः [Bhāg.4.18.4.] चतुरोऽवरान् [Ms.3.33.]
Below, under, lower, inferior, less; वर्णावरो भ्राता [M.1.]
Mean, unimportant, worst, lowest (opp. उत्तम); अव्यङ्ग्यमवरं स्मृतम् [K. P.1;] दूरेण ह्यवरं कर्म बुद्धियोगाद्- धनञ्जय [Bg.2.49;] श्रद्दधानं शुभां विद्यामाददीतावरादपि [Ms. 2.238.]
Last (opp. प्रथम); सामान्यमेषां प्रथमावरत्वम् [Ku. 7.44.]
Least; usually as the last member of comp. with numerals; त्र्यवरैः साक्षिभिर्भाव्यः [Ms.8.6,3.187;] 11.8,12.11; त्र्यवरा परिषद् ज्ञेया 112; [Y.2.69.]
Western.
Nearer, next.
Most excellent (अत्यन्त- श्रेष्ठ).
रः A country behind.
Time gone.
रा A Direction.
 N. N. of Durgā.
-रम्   The hind thigh of an elephant (also ˚ रा).
Comp. अर्धः the least part, the minimum.
the last half.
the hinder part of the body. (-र्धम्) ind. in a certain succession of parts, successively. ˚तः ind. from below.
-अर्ध्य a.  a. [अवरार्धे भवः यत्]
being or on the lower or near side.
belonging to the last half.
beginning from below.
defective (न्यून). (-र्ध्यम्) the least or smallest part.
-अवर a.  a. lowest, most inferior of all; न हि प्रकृष्टान् प्रेष्यांस्तु प्रेषयत्यवरावरान् [Rām.]
-उक्त a.  a. named last.
-ज  n. n.
younger, junior, born afterwards [Śi.14.74.]
of a low birth, inferior.
(जः) a younger brother; भीमसेनादवरजः श्रेष्ठः सर्वधनुष्मताम् [Mb.14.72.14;] [R.11.54;] 14.11,36.
a Sūdra. (-जा) a younger sister; विदर्भ- राजावरजा [R.6.58.84;] 12.32.
-परम्   ind. one after (upon) another; यस्मिन्त्समुद्रो द्यौर्भूमिस्त्रयोऽवरपरं श्रिताः [Av. 11.3.2.]
-पुरुषाः   (pl.) one's descendants.
-वर्ण a.  a. belonging to a low caste or tribe.
(र्णः) a Sūdra, a man of the fourth tribe.
the last or fourth tribe; स्पर्शेनावरवर्णजः (हन्ति) [Ms.3.241.] ब्राह्मणान् बाधमानं तु कामा- दवरवर्णजम् (हन्यात्) 9.248.
-वर्णक, -वर्णजः   a Sūdra.-व्रत a. having no vow (हीनव्रत or अधमव्रत). (-तः) [अवरम् अत्यन्तश्रेष्ठं व्रतमस्य]
the Sun.
a kind of tree (Arka).
-शैलः [अवरः पश्चाद्वर्ति शैलः]   the western mountain (behind which the sun is supposed to set).

Shabda-Sagara

अवर  mfn.  ( -रः-रा-रं)
1. Posterior, hinder, last.
2. Younger.
3. Inferior.
 n.  ( -रं) The hind thigh of an elephant.
 f.  ( -रा) A name of DURGĀ.
E. अ neg. and वर preferable; not the best, or than which nothing is better.

ROOTS:

अ वर

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

See : प्रतीच्य, अधम, अधम, पापिन्