तुला [tulā] [तुल्-भिदा˚ अङ्]
A balance; तस्मात्तेऽद्य प्रदास्यामि स्वमांसं तुलया धृतम्
[Mb.3.131.25;] the beam of a balance; तुलया धृ to hold in a balance, to weigh, consider equal; अश्वमेधसहस्राणि सत्यं च तुलया धृतम्
[H.4.131.] v. l.
A measure, weight.
Weighing.
Resemblance, likeness, equality, similarity (with gen., instr. or in comp.); किं धूर्जटेरिव तुलामुपयाति संख्ये
[Ve.3.8;] तुलां यदारोहति दन्तवाससा
[Ku.5.34;] [R.8.15;] सद्यः परस्परतुलामधिरोहतां द्वे
[R.5.68;] 19.8,5.
Libra, the seventh sign of the zodiac; जयति तुलामधिरूढो भास्वानपि जलदपटलानि
[Pt.1.33.] A sloping beam or timber in the roof of a house.
A measure of gold or silver equal to 1 palas.
A kind of beam in the roof of a house (Mar. तुळई);
[Bṛi. S.53.3.] -Comp.
-अधिरोहणम् resembling; नवदिवाकरातपस्पृष्टपङ्कजतुलाधि- रोहणम्
[R.19.8.] -अनुमानम् like inference, analogy.-कूटः a false weight.
-कोटिः, -टीः f. f.
an ornament (an anklet or नूपुर) worn on the feet by women; cf. तुलाकोटिस्तु मञ्जीरे Nm.; लीलाचलत्स्त्रीचरणारुणोत्पलस्खलत्तुलाकोटि- निनादकोमलः
[Śi.12.44.] a hundred millions (अर्बुद).
the end of the beam.
कोशः, कोषः ordeal by weighing, weighing on a balance; हीनस्य नाशोऽभ्यधिकस्य वृद्धिस्तुल्येन तुल्यं तुलितं तुलायाम् । एतत्तुलाकोशरहस्यमुक्तम्...
[Bṛi. S.26.1.] a place where a balance is kept.
-गुडः a kind of ball (used as missile);
[Mb.3.] -दानम् the gift to a Brāhmaṇa. of as much gold or silver as equals the weight of one's body.
घटः the scale of a balance.
an oar.
धरः a trader, merchant.
the sign Libra of the zodiac.
The sun; तुला- धरस्तु वणिजि श्लक्ष्णराशौ दिवाकरे
[Nm.] -धारः a dealer, trader, or merchant.
the string of a balance.
the beam.
-धारणम् weighing; तुलाधारणविद्वद्भिरभियुक्तस्तुलाश्रितः
[Y.2.1.] -परीक्षा ordeal by the balance.
-पुरुषः, भारः gold, jewels or other valuable things equal to a man's weight (given to a Brāhmaṇa as a gift); cf. तुलादान.-प्रग्रहः,
-प्रग्राहः the string or beam of a balance.-मानम्,
the beam of a balance; स्तोकेनोन्नति- मायाति स्तोकेनायात्यधोगतिम् । अहो सुसदृशी चेष्टा तुलायष्टेः खलस्य च ॥
[Pt.1.15.] (मानम्) weights and measures;
[Kau.A.2.] -बीजम् the berry of the Guñjā plant (used as a weight).