|
अनन्तर [anantara] a. a. [नास्ति अन्तरं व्यवधानं, मध्यः; अवकाशः &c. यस्य]
Having no interior or interior space, limitless; तदेतत् ब्रह्म अपूर्वमनन्तरं अवाह्यम् [Br. Up.2.5.19.]
Having no interval or interstice or pause (of space or time); compact, close; हलोऽनन्तराः संयोगः [P.I.1.7,] See संयोग.
(a) Contiguous, neighbouring, adjoining; [Rām.4.21.] 14; अनयत् प्रभुशक्तिसंपदा वशमेको नृपतीननन्तरान् [R.8.19;] भारतवर्षा- दुत्तरेण अनन्तरे किंपुरुषनाम्नि वर्षे [K.136;] immediately adjoining; [Ki.2.53.] [R.7.21;] not distant from (with abl.); आत्मनोऽनन्तरममात्यपदं ग्राहितः [Mu.4;] ब्रह्मावर्तादनन्तरः [Ms.2.19] (Kull. अनन्तरः किंचिदूनः); अरेः अनन्तरं मित्रम् 7.158; or in comp.; विषयानन्तरो राजा शत्रुः Ak. who is an immediate neighbour.
Immediately before or after; [Rām.4.] 29.31. तदिदं क्रियतामनन्तरं भवता बन्धुजनप्रयोजनम् [Ku.4.32] soon after, just afterwards; अनन्तरोदीरितलक्ष्मभाजौ पादौ यदीयावुपजातयस्ताः Chānd. M. having characteristics mentioned just before.
Following, coming close upon (in comp.); शङ्खस्वनानन्तरपुष्पवृष्टि [Ku.1.23;2.53;] ˚कर- णीयम् Ś.4 the next duty, what should be done next.
Belonging to the caste immediately following; पुत्रा येऽनन्तरस्त्रीजाः [Ms.1.14.]
Uninterrupted, unbroken, continuous. सुखदुःखावृते लोके नेहास्त्येकमनन्तरम् [Mb.12.153.] 89.
Straight, direct (साक्षात्). अथवाऽनन्तरकृतं किंचिदेव निदर्शनम् [Mb.12.35.9.]
-रम् [न. त.]
Contiguity, proximity; अनन्तरविहिते चास्यासने [K.93.]
Brahman, the supreme soul (as being of one entire essence). -रम्ind. [Strictly it is acc. of time कालात्यन्तसंयोगः; नास्ति अन्तरं यथा स्या तथा]
Immediately after, afterwards.
(with a prepositional force) After (with abl.); पुराणपत्त्रापग- मादनन्तरम् [R.3.7;] त्यागाच्छान्तिरनन्तरम् [Bg.12.12;] गोदानविधे- रनन्तरम् [R.3.33,36.;2.71;] स्वामिनोऽनन्तरं भृत्याः [Pt.1;] rarely with gen.; अङ्गदं चाधिरूढस्तु लक्ष्मणोऽनन्तरं मम Rām.; or in comp.; घनोदयाः प्राक् तदनन्तरं पयः Ś7.3.; [R.4.] 2.; [Ms.3.252,] [Y.2.41;] वचनानन्तरमेव [K.78] immediately after those words. -Comp.
-जः or जा [अनन्तरस्या अनन्तरवर्णाया मातुः जायते]
the child of a Kṣatriyā or Vai- śyā mother, by a father belonging to the caste immediately above the mother's, स्त्रीष्वनन्तरजातासु द्विजैरुत्वादिता- न्सुतान् । सदृशानेव तानाहुर्मातृदोषविगर्हितान् ॥ [Ms.1.6.]
born immediately before or after; a younger or elder brother. Legitimate son (औरसः); आत्मा पत्रश्च विज्ञेयस्तस्या- नन्तरजश्च यः [Mb.13.49.3.] (-जा) a younger or elder sister; अनुष्ठितानन्तरजाविवाहः [R.7.32.;] so ˚जात.
|