भय

{ bhaya(m) }

Puranic Encyclopaedia

BHAYA(M)   Hiṁsā is the wife of Adharma. They got a son named Anṛta and a daughter named Nikṛti. From them were born Bhaya, Naraka, Māyā and Vedanā. Of these Māyā produced Mṛtyu, destroyer of matter. Vedanā got of her husband Raurava son named Duḥkha. From Mṛtyu were born Vyādhi, Jarā, Śoka, Tṛṣṇā and Krodha. [Chapter 20, Agni Purāṇa] . Another version about the birth of Bhaya is found in [Śloka 54, Chapter 66 of Ādi Parva] , M.B. Adharma married Nirṛtī and to them were born Bhaya, Mahābhaya and Mṛtyu, three sons of demoniac disposition. These three sons led a sinful life.

हिन्दी (hindi) WN

 noun  विपत्ति या अनिष्ट की आशंका से मन में उत्पन्न होने वाला विकार या भाव   Ex. गुजरात के साम्प्रदायिक दंगों ने लोगों के मन में भय का संचार किया ।

HYPONYMY:

आतंक अपभय

ONTOLOGY:

मनोवैज्ञानिक लक्षण (Psychological Feature) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

खौफ ख़ौफ़ डर त्रास भीति संत्रास अपभय दहशत क्षोभ साध्वस त्रसन अरबरी हैबत

Wordnet:

asm ভয়

ben ভীতি

guj ભય

kan ಭಯ

kas خوف , کھوژُن

kok भंय

mal ഭയം

mar भीती

mni ꯑꯀꯤꯕ

ori ଭୟ

san भयम्

tel భయం

urd ہیبت , خوف , ڈر , دہشت

 noun  द्रोणाचार्य का एक पुत्र   Ex. भय अभिमति के गर्भ से पैदा हुआ था ।

ONTOLOGY:

पौराणिक जीव (Mythological Character) ➜ जन्तु (Fauna) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

kas بےِٚ

kok भय

pan ਭਯ

san भयः

urd بھے

   See : आशंका, खौफ

प्राचीन चरित्रकोश

भय n.  एक राक्षस, जो अधर्म के द्वारा उत्पन्न तीन भयंकार राक्षसों में से एक । इसकी माता का नाम निकति था । इसके अन्य दो भाइयों का नाम महाभय एवं मृत्यु था । ये तीनों राक्षस सदा पापकर्म में लगे रहते थे [म.आ.६६.५५] ।
भय II. n.  एक वसु, जो द्रोण एवं अभिमति का पुत्र था [भा.६.६.११] ।

कोंकणी (Konkani) WN

 noun  द्रोणाचार्याचो एक पूत   Ex. भय अभिमतीच्या गर्भांतल्यान जल्मल्लो

ONTOLOGY:

पौराणिक जीव (Mythological Character) ➜ जन्तु (Fauna) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

kas بےِٚ

pan ਭਯ

san भयः

urd بھے

A dictionary, Marathi and English

   some ground for fear; to apply to the fears of.

Aryabhushan School Dictionary

 n   Fear, dread. Risk.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

 ना.  धसका , धास्ती , भीती ;
 ना.  जरब , दबदबा , दरारा , दहशत , धाक , वचक ;
 ना.  जोखीम , धोका , संकट .

मराठी (Marathi) WN

 noun  काही अनिष्ट घडण्याविषयीचा मनातील अंदाज   Ex. अपघात घडेल हे भय सतत त्याच्या मनात होते

ONTOLOGY:

ज्ञान (Cognition) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

भीती आशंका खटका

Wordnet:

asm আশংকা

bd गिनाय

ben আশঙ্কা

guj આશંકા

hin आशंका

kan ಅನುಮಾನ

kas شَک

kok दुबाव

mal ആശങ്ക

mni ꯆꯤꯡꯅꯕ

nep आशङ्का

ori ଆଶଙ୍କା

pan ਸ਼ੱਕ

san आशङ्का

tam சந்தேகம்

tel భయం

urd شبہ , شک , گمان , ڈر , دہشت , خوف , اندیشہ ,

 noun  द्रोणाचार्यचा एक पुत्र   Ex. भयने अभिमतीच्या पोटी जन्म घेतला होता.

ONTOLOGY:

पौराणिक जीव (Mythological Character) ➜ जन्तु (Fauna) ➜ सजीव (Animate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

kas بےِٚ

kok भय

pan ਭਯ

san भयः

urd بھے

   See : धाक, भीती

महाराष्ट्र शब्दकोश

  न. 
   भीति ; धास्ती ; दहशत .
   भीतीचें निमित्त ; धोका ; जोखीम ; संकट . या वाटेंत कांहीं भय नाहीं खुशाल जावें .
   भंग ; नाश ; मरण . या घरास सागवानी वांसे घाला म्हणजे १०० वर्षे भय नाहीं . [ सं . भी = भिणें ; भय ] म्ह० एक भय दोहो जागीं ( दोहों पक्षांत परस्पर भीति असणें ).
०घेणें   सक्रि . घाबरणें .
०दाखविणें   सक्रि . भीतीचें निमित्त दाखवून भिण्यास लावणें .
०कंप  पु. भीतीनें कांपणें . [ सं . ]
०यंकर   कर - वि . भयजनक ; घोर ; दारुण ; जबरदस्त . [ सं . ]
०कातर वि.  भ्यालेला . [ सं . भय + कातर ]
०चकित   भीत भीर भीरु - वि . भ्यालेला पांचावर धारण बसलेला . [ सं . ]
०पीडित वि.  भयानें पीडिलेला . [ सं . ]
०प्रदर्शन  न. 
   भीतिदायक वस्तु , पदार्थ पुढें दाखविण्याची ठेवण्याची , क्रिया .
   भिवविण्यासाठीं ठेवलेली कोणतीहि वस्तु ; बुजगावणें ( लाकडी शिपाई , फटाकडा इ० ).
   स्वतःस भीति वाटली आहे असें दाखविणें ; धास्ती घेणें . [ सं . ]
०प्रीति  स्त्री. भयानें उत्पन्न झालेली प्रीति . [ सं . ]
०भक्ति   भयेंभक्ति - स्त्री . भयानें उत्पन्न झालेली भक्ति ; भावभक्तीहून भिन्न . [ सं . ]
०विव्हल वि.  भयानें , धास्तीनें अस्वस्थ , क्षुब्ध झालेला . [ सं . ]
०शील   भयाळू - वि . भीरु ; शंकेखोर ; भ्याड ; भित्रट ; भित्रा . [ सं . ]
०सान वि.  ( व . ) भयंकर , भीतिप्रद . भयाकुल , भयाक्रांत , भयातुर , भयान्वित , भयार्त वि . भयानें व्याप्त , पीडित असा . [ सं . ] भयांकृत वि . ( गो . ) भयंकर ; भयानक . भयाण , न न . भयपूर्ण उदासपणा ; भीति उत्पन्न करणारा ओसाडपणा ( ओस पडलेल्या घराचा , भयंकर अरण्याचा ). - वि . ओसाड ; उदास ; उजाडीमुळें भयोत्पादक ; घोर . भयानक , भयावह , भयासुर , भ्यासूर पु . नवरसांपैकीं एक . - वि . भयंकर ; घोर ; दारुण ; भयोत्पादक ; भेसूर ; भीतिदायक . देखे भयानक झांकियेलें डोळे । - तुगा २० . - तुगा . [ सं . ] भयानक , भयानक दृष्टि स्त्री . ( नृत्य . ) एखादी भयंकर गोष्ट किंवा एकादें भयंकर श्वापद दृष्टीस पडलें असतां पापण्या निश्चल करुन बुबुळें वरच्या बाजूस घालविणें व बाहुल्या चंचल करणें . हिचा उपयोग भयानक रसांत करितात . [ सं . ] भयाभीत , भयाभित वि . भयभीत . भयाभंगास जाणें अक्रि . तुकडे तुकडे होणें ; रानोमाळ होणें ; नष्ट , भग्न होणें ( राज्य , सैन्य , संपत्ति ). [ भय भंग ] भयांभयां क्रिवि . नीच वृत्तीनें ; दीनपणानें ( क्रि० करणें ; करीत जाणें ; फिरणें ). [ भय ]
०करणें   करीत जाणें करीत फिरणें - अक्रि . अत्यंत नीच वृत्तीनें व विपत्तीनें दारोदार भिक्षा मागत हिंडणें . विद्या दरिद्रानें पीडित होऊन लोकांच्या नरकांत बुडून भयांभयां करीत अन्नाचे मागें हिंडतात . - बाळ २ . १२९ .
०होणें   अक्रि . अत्यंत हीन , दीन होणें , विपन्न स्थितींत असणें .

नेपाली (Nepali) WN

   See : आशङ्का, डर

A Sanskrit English Dictionary

भय  n.  n. (√ भी) fear, alarm dread apprehension
°यात्  n. fear of ( abl. gen. or comp.) or for ( comp.), [RV.] &c. &c. ( ind. ‘from fear’; भयं-√ कृ with abl. ‘to have fear of’; भयं-√ दा, ‘to cause fear, terrify’)
    sg. and pl. terror, dismay, danger, peril, distress
   danger from ( abl. or comp.) or to, ( comp.), ib.
   the blossom of Trapa Bispinosa, [L.]
भय  m.  m. sickness, disease, [L.]
भय  f.  m. Fear personified (as a वसु, a son of निर्-ऋति or नि-कृति, a prince of the यवनs and husband of the daughter of Time), [Pur.] (also n.; and f( आ). as a daughter of काल or वैवस्वत, and wife of the राक्षस हेति).

Shabda-Sagara

भय  mfn.  ( -यः-या-यं) Frightful, fearful, horrible, dreadful.
  n.  ( -यं)
   1. Fear, alarm, fright, dread.
   2. The flower of the Trapa bispinosa. m. ( -यः) Sickness.
    E. भी to be afraid, अच् aff.

ROOTS:

भी अच्