|
लीला [līlā] [ली-क्विप् लियं लाति ला-क वा [Tv.] ] Play, sport, pastime, diversion, pleasure, amusement; क्लमं ययौ कन्दुक- लीलयापि या [Ku.5.19;] oft. used as the first member of comp.; लीलाकमलम्, लीलाशुकः &c. Amorous pastime, wanton, amorous or playful sport; उत्सृष्टलीलागतिः [R.7.] 7;4.22;5.7; क्षुभ्यन्ति प्रसभमहो विनापि हेतोर्लीलाभिः किमु सति कारणे रमण्यः [Śi.8.24;] [Me.37;] (लीला in this sense is thus explained by उज्जवलमणि: अप्राप्तवल्लभसमागमनायिकायाः सख्याः पुरोऽत्र निजचित्तविनोदबुद्ध्या । आलापवेशगतिहास्यविलोकनाद्यैः प्राणेश्वरानुकृतिमाफलयन्ति लीलाम् ॥). Ease, facility, mere sport, child's play; लीलया जघान 'killed with ease'. Appearance, semblance, air, mien; यः संयति प्राप्तपिनाकि- लीलः [R.6.72] 'appearing like Pinākin'. Beauty, charm, grace; मुहुरवलोकितमण्डनलीला [Gīt.6;] [R.6.1;16] 71. Pretence, disguise, dissimulation, sham; as, लीलामनुष्यः, लीलानटः &c. Frivolity, disrespect; दातव्य- मन्नं विधिवत् सत्कृत्य न तु लीलया [Rām.1.13.14.] Action.-Comp. -अ(आ)गारः -रम्, -गृहम्, -वेश्मन् n. n. a pleasure-house; लीलागारेष्वरमत पुनर्नन्दनाभ्यन्तरेषु [R.8.95.] -अङ्ग a. having graceful limbs; वयोपपन्नं लीलाङ्गं सर्वरत्न- समन्वितम् [Mb.13.79.22.] -अञ्चित a. a. sportively handsome. -अब्जम्, -अम्बुजम्, -अरविन्दम्, -कमलम्, -तामरसम्, -पद्मम् &c. 'toy-lotus', a lotus-flower held in the hand as a plaything; लीलारविन्दं भ्रमयाञ्चकार [R.6.] 13; हस्ते लीलाकमलमलके बालकुन्दानुविद्धम् [Me.67;] [Ku.6.84.] -अवतारः the descent (of Viṣṇu) on the earth for amusement. -आभरणम् an ornament worn for mere pleasure (of no value). उद्यानम् a pleasure-garden. the garden of gods, Indra's paradise. -कलहः 'sportive quarrel', a sham or feigned quarrel; cf. प्रणयकलह. -चतुर a. a. sportively charming; तां वीक्ष्य लीला- चतुरामनङ्गः स्वचापसौन्दर्यमदं मुमोच [Ku.1.47.] -तनुः a form assumed for mere sport. -दग्ध a. a. burnt without effort. -नटनम्, -नृत्यम् a sportive dance. -मनुष्यः a sham man, a man in disguise. -मात्रम् mere sport or play, child's play, absence of the least effort. -रतिःf. diversion, sport. -वज्रम् an instrument like Indra's thunderbolt. -वापी a pleasure-tank. -शुकः a parrot kept for pleasure. -साध्य a. a. to be effected with ease, easy of accomplishment.
|