हुकूम

A dictionary, Marathi and English

Unordered, uncommanded, unauthorized, unsanctioned.

Aryabhushan School Dictionary

 m  A command or an order. (At cards.) The highest card.

मराठी (Marathi) WN

noun  पत्त्याच्या खेळात डावापुरता ठरलेला वरचढ रंग व त्याचे पान   Ex. माझ्याकडे हुकमाचा एक्का आहे

MERO MEMBER COLLECTION:

पान

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

asm ট্রাম্প

bd थ्राम

ben তুরুপ

guj ટ્રંપ

hin तुरुप

kan ತುರುಪು

kas تُرُپ

kok तुरूप

mal തുറപ്പുചീട്ട്

mni ꯔꯣꯡ

nep रङ तुरूप

pan ਤਰੂਪ

tam துருப்புச்சீட்டு

tel బాకా

urd تُرُپ , ٹرمپ , رنگ

See : आज्ञा

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. १ आज्ञा . २ अनुरोध ; सांगी . ३ ( गंजिफा ) सर पान ज्यास वरचढ दुसरे पान नाही असें पान याच्या उलट चोर पान . ( पत्ते ) डावापुरता ठरलेला जोरावर रंग ; त्या रंगाचे पान . [ अर . हुक्म ]
०अहकाम  पु. अधिकार ; सत्ता . तालुक्यांत सर्व हुकूम - अहकाम त्याजकडील . - रा ७ . ४९ .
०खुदाई  स्त्री. देवाज्ञा ; मृत्यु . मल्हारभटास हुकूम खुदाई जालि यावरी । - रा २० . ३४६ . [ खुदाई = ईश्वराचा ]
०गारदाई   स्त्री , सैन्याची ( राजसत्तेविरुद्ध ) उठावणी ; शिपायांचे बंड . गारवाई पहा .
०दाज वि.  आज्ञा करणारा . हुकूमदाज तुका । येथे कोणी फुंदो नका । - तुगा ३२५५ .
०नामा  पु. १ दिवाणी खटल्याचा निकाल झाल्यानंतर खरा ठरलेल्या पक्षास कोर्टाकडून मिळणारे निर्णयपत्रक ; दाव्यांत मागितलेल्या दादीपैकी सगळ्या किंवा कोणत्याहि दादीसंबंधाने पक्षकाराच्या हक्कांचा निरुत्तर रीतीनें दिलेला निर्णय ; अम्मलबजवाणीचे दृष्टीने कोर्टानें दिलेला हुकूम . ( इं ) डिकी . ( सामा . ) लेखी हुकूम ; आज्ञापत्र [ अर .. हुक्म् ‍ नामा ]
०बंदा  पु. हाताखालचा इसम . - वि . हुकमती पहा ; आज्ञाधारक . [ फा . ]
०बंदी वि.  आज्ञेंतील ; आज्ञांकित .
०बरदार वि.  आज्ञाधारक .
०हाकमत  स्त्री. स्वामित्व व ताबा ; अंमल व अधिकार ; सार्वभौम सत्ता . [ अर .] हुकमत - स्त्री . १ अधिकार ; सत्ता ; ताबा ; अंमल ; छाप . २ ( कायदा ) कोर्टाचा अधिकार . ( इं . ) ज्युरिसक्डशन . [ अर . हुकमत ] हुकमतपुन्हा - पु . हुकुमाखालच्या प्रजेचा रक्षणकर्ता ; सत्ताधीश ; एक पदवी . हुकमती - वि . १ ताब्यांतील , अंमलाखालील अधिकारी ; सत्ताधीश . मोगलाईत हुकमती केसांची टोळी दाढीखाली लोंबत होती ती मराठशाहीत कवठीवर चढली । - राजसंन्यास २० . हुकमा - क्रिवि . १ आज्ञेबरहुकूम ; जसा हुकूम मानावा त्याप्रमाणें . २ खात्रीनें ; हटकून ( मनाई केलेल्या गोष्टीसंबंधाने ). नको जेवूं म्हटले असतां हा हुकमा जेवतोच . हुकमाचा - वि . आज्ञेंतील ; ताब्यांतील हुकमी . - क्रिवि . खात्रीने ; हटकून ; अचूक . हुकमा बाहेरचा - वि . अनधिकॄत ; नामंजूर ; आज्ञेविरहितचा . हुकमी - वि . १ हुकमाचा पहा ; हुकमाप्रमाणे वागणारा . २ अचूक . हुकमाचा ( - क्रिवि . ) पहा ; जसें हुकमी - गोळा - तीर - निशाण = अचूक लागणारा इ० ( क्रि० लावणें ; पाडणें ; मारणें ). हुकमी - पाऊस - फासा - मात्रा = पुडी - लढाई - शिस्त - हत्यार ( भाला , बरची , तलवार , सोटा इ० )- बाब ( हक्क , येणें ) = हटकून लागू पडणें , येणें , होणें , लागणें इ० ३ मंजूर केलेले ; आज्ञा दिलेले ; संमत . ४ अवलंबून असलेला ; आज्ञेतील ; नियमाखालील . उदा० हुकमी कारभार = स्वःताची अक्कल न चालविंता आज्ञा केल्याप्रमाणें पार पाडावयाचे काम . हुकमी - राज्य - चाकर = घालून दिलेल्या नियमाप्रमाणें कारभार चालणारे राज्य ; चाकर . ५ हुकमासंबंधीचे ; आज्ञानोंदणीचें . हुकमीदफ्तर = आज्ञा , हुकूम ज्यांत नोंदले आहेत असें दफ्तर ; नियमावली . हुकमीपत्र - न . कामगिरीवर रवाना होण्याविषयीचा लेखी हुकूम . हुकमें - क्रिवि . हुकुमान्वये . हुकमा पहा . हुकमें हुकूम - ( पत्ते ) हुकूमपत्ता ; एकसारखी हुकुमाची पानें झाडून दस्त करणें .