आचमन

{ ācamana }

Puranic Encyclopaedia

ĀCAMANA   First drink water three times accompanied by incantations and then with water wipe your face twice and your eyes, ears, nose, shoulders, breast and head once. This act is called Ācamana. “Trirācamedapaḥ pūrvaṁ Dviḥ pramṛjyāttato mukhaṁ Khāni caiva spṛśedabhir Ātmānaṁ śira eva ca” [Manusmṛti, Śloka 60, Chapter 2] . [Devī Bhāgavata in its eleventh Skandha] says about Ācamana like this: “Drinking water by your right hand is called ācamana. Curve your palm into the shape of a spoon, hold water in it and drink. There must be enough water in the palm to cover a green-gram seed, not less nor more. If it falls short or exceeds the measure it is considered to be like drinking alcohol. While shaping your palm neither your little finger nor your thumb should touch the other fingers. At the time of ācamana you should support your right hand by your left hand. Otherwise the water will turn impure.”

हिन्दी (hindi) WN

 noun  भोजन के उपरांत हाथ मुँह धोने और कुल्ली करने की क्रिया   Ex. आचमन के बाद उसने हाथ-मुँह पोछे ।

ONTOLOGY:

शारीरिक कार्य (Physical) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

अचवन अंचवन

Wordnet:

kan ಆಪೋಷಣೆ

kok आंचेवणी

mal ആചമനം

mar अंचवण

ori କୁଳି

pan ਕੁਰਲਾ ਕਰਨਾ

san मुखप्रक्षालनम्

tam கொப்பளித்தல்

tel పుక్కలింత

urd کلّی کرنا , اَچوَن , ہندؤں کےیہاں مذہبی رسوم کی ادائیگی سےقبل ہاتھہ منہ دھونے کاعمل , آچمن

 noun  पूजा या धर्म-सम्बन्धी कर्म के दौरान दाहिने हाथ में थोड़ा-सा जल लेकर मन्त्र पढ़ते हुए पीने की क्रिया   Ex. पंडितजी ने मंत्र पढ़ते हुए आचमन करने को कहा ।

ONTOLOGY:

शारीरिक कार्य (Physical) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

आचवन अचमन अचवन अचौन आचाम

Wordnet:

ben আচমন

guj આચમન

kan ಆಚಮನ

kas اَچمَن

kok आचमन

mar आचमन

ori ଆଚମନ

san आचमनम्

tam உத்தரணி

tel ఆచమనం

urd آچمن , آچون

 noun  जल पीने या पान करने की क्रिया   Ex. कुछ लोग भोजन के साथ-साथ आचमन को पाचन क्रिया में अवरोधक मानते हैं ।

HYPONYMY:

अवनेजन

ONTOLOGY:

शारीरिक कार्य (Physical) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

जल पीना

Wordnet:

ben জল পান করা

guj આચમન

kok उदक पिवप

   See : नेत्रबाला

कोंकणी (Konkani) WN

 noun  पुजा वा धर्मीक कार्यां वेळार उजव्या हातांत इल्लें उदक घेवन मंत्र म्हणत पिवपाची क्रिया   Ex. भटान मंत्र म्हणीत आचमन करपाक सांगलें

ONTOLOGY:

शारीरिक कार्य (Physical) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

ben আচমন

guj આચમન

hin आचमन

kan ಆಚಮನ

kas اَچمَن

mar आचमन

ori ଆଚମନ

san आचमनम्

tam உத்தரணி

tel ఆచమనం

urd آچمن , آچون

A dictionary, Marathi and English

   Sipping water, before or after religious ceremonies or meals, from the palm of the hand:--whether to be swallowed after reciting a mantra, or to be ejected after rinsing the mouth. Ex. किं आ0 करून सागर ॥ उदरामाजी जिरविला ॥

Aryabhushan School Dictionary

 n   Sipping water, before or after meals, &c. from the palm of the hand.

मराठी (Marathi) WN

 noun  धार्मिक कृत्याच्या आरंभी शरीरशुद्ध्यर्थ उजव्या तळहातावर पाणी घेऊन ते मंत्र म्हणून तीन वेळा पिणे व चवथ्या वेळी दोन्ही हात धुण्याची क्रिया   Ex. अगस्ती ऋषीने एका आचमनात सर्व समुद्र प्राशन केला

ONTOLOGY:

शारीरिक कार्य (Physical) ➜ कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

ben আচমন

guj આચમન

hin आचमन

kan ಆಚಮನ

kas اَچمَن

kok आचमन

ori ଆଚମନ

san आचमनम्

tam உத்தரணி

tel ఆచమనం

urd آچمن , آچون

महाराष्ट्र शब्दकोश

  न. 
   धार्मिक कृत्याच्या आरंभीं शरीरशुध्द्यर्थ उजव्या ( गोकर्णाकृति ) तळहातावर पाणी घेऊन तें मंत्र म्हणून पिणें , असें तीन वेळ मंत्रासह पाणी पिऊन चौथ्या वेळीं दोन्ही हात धुणें . या सर्व विधीस आचमन म्हणतात . कर्माच्या शेवटींहि दोन वेळ आचमन करतात . त्याप्रमाणें भोजनानंतरहि आचमन करतात . आचमन करुन सागर । उदरामाजीं जिरविला ॥
०देणें   आपोष्णी घालणें . कर वाहेना तुला आचमन शुध्दाला द्याया । - विक १ .
   ( ल . ) एकदम गट्ट करणें ; आचमनासारखें पिऊन टाकणें ; मुखरोग नाहींसा करण्यासाठीं बाभळीच्या सालींच्या काढ्यांत तुरटी , मध घालून त्याच्या गुळण्या करणें . [ सं . आ + चम ]
०पळी  स्त्री. संध्येची पळी .

A Sanskrit English Dictionary

आ-चमन  n.  n. sipping water from the palm of the hand (before religious ceremonies, before meals, &c.) for purification, [Āp.] &c.

ROOTS:

आ चमन

   ([it is not the custom to spit the water out again; the ceremony is often followed by touching the body in various parts])
   the water used for that ceremony, [Yājñ.]

Shabda-Sagara

आचमन  n.  ( -नं)
   1. Rincing the mouth, sipping water before religious ceremonies, meals, &c. from the palm of the hand, and spitting it out again; the ceremony also includes touching the body in various parts.
   2. Gargling the throat, &c.
    E. आङ् before चम् to eat, ल्युट् aff.

ROOTS:

आङ् चम् ल्युट्