धनुस्

{ dhanus }

A Sanskrit English Dictionary

धनुस्  m.  n. ( m. g. अर्धर्चा- दि; cf. धनु) a bow, [RV.] &c. &c.
   a measure of length = 4 हस्तs or 1/2000 गव्यूति, [Mn.]; [Yājñ.] &c.
   ( geom.) an arc or part of a circle
   ( astron.) an arc or quadrant for ascertaining the sun's altitude and zenith- distance
   a fiddlestick
   the sign of the zodiac sagittarius, [Sūryas.]; [Var.]
    Buchanania Latifolia, [L.]
धनुःस्वरूप    also title or epithet).">N. of शिव, vii, 9536"> [MBh. vii, 9536] ( armed with a bow, [L.], or = , [Nīlak.])
°नुर्-अउर्   a desert, arid land ( cf.. ga).

ROOTS:

°नुर् अउर्

The Practical Sanskrit-English Dictionary

धनुस् [dhanus] a.  a. [धन् शब्दे-असि] armed with a bow. n.
   A bow; धनुर्वंशविशुद्धोऽपि निर्गुणः किं करिष्यति Subhāṣ. धनुष्यमोघं समधत्त बाणम् [Ku.3.66;] so इन्द्रधनुः &c. (At the end of Bahu. comp. धनुस् is changed to धन्वन्; अधिज्यधन्वा विचचार दावम् [R.2.8.] ).
   A measure of length equal to fourhastas; धनुःशतं परीणाहो ग्रामे क्षेत्रान्तरं भवेत् [Y.2.167;] [Ms. 8.237.]
   An arc of a circle.
   The sign sagittarius of the zodiac.
   A desert; cf. धन्वन् -m. N. of Śiva. -Comp.
-आकार a.  a. ( धनुराकार) bow- shaped, curved, bent.
-आसनम् (धनुरासनम्)   a particular mode of sitting.
-कर (धनुष्कर) a.  a. having or armed with a bow. (-रः) a bow- maker.
-काण्डम् ( धनु- ष्काण्डम्)   a bow and arrow.
-खण्डम् (धनुष्खण्डम्)    part of a bow. [Me.15.]
-गुणः (धनुर्गुणः)   a bowstring.
-ग्रहः (धनुर्ग्रहः), ग्राहः   an archer. धनुर्ग्रहवरो यस्यं बाणखड्गास्त्रभृत्स्वयम् [Rām.2.44.2.]
-ग्रहम्   a measure, a cubit of 27 aṅgulas; [Māna.2.52.]
-ज्या (धनुर्ज्या)   a bow- string; अनवरतधनुर्ज्यास्फालनक्रूरपूर्वम् Ś2.4.
-दुर्गम् (धनुर्दुर्गम्)   a place protected by a desert; [Ms.7.7.] - द्रुमः (धनुर्द्रुमः) a bamboo.
-धरः, -भृत्  m. m. ( धनुर्धरः &c.)
   an archer; धनुर्भृतोऽप्यस्य दयार्द्रभावम् [R.2.11;] धनुर्धरः केसरिणं ददर्श 29;3.31,38,39;9.11;12.97; 16.77.
   an epithet of Viṣṇu.
   the sign sagittarius of the zodiac.
-धारिन् (धनुर्धारिन्)  m. m. an archer.- पाणि a. ( धनुष्पाणि) armed with a bow, with a bow in hand; अहमेव धनुष्पाणिर्योद्धा समरमूर्धनि [Rām.]
-मार्गः (धनुर्मार्गः)   a line curved like a bow, a curve.
-मासः (धनुर्मासः)   The period during which the sun is in sagittarius.
-मुष्टिः (धनुर्मुष्टिः)   a measure, a cubit of 26 aṅgulas; [Māna 2.51.]
    लता bow.
    soma creeper.- वातः ( धनुर्वातः) a kind of disease.
-विद्या (धनुर्विद्या)   the science of archery.
    वृक्षः (धनुर्वक्षः) a bamboo.
   the अश्वत्थ tree.
-वेदः (धनुर्वेदः)   the science of archery, one of the four Upavedas q. v. चतुष्पादं धनुर्वेदं वेद पञ्चविधं द्विज । रथनागाश्वपत्तीनां योधांश्चाश्रित्य कीर्तितम् ॥ यन्त्रमुक्तं पाणिमुक्तं मुक्तसन्धारितं तथा । अमुक्तं बाहुयुद्धं च पञ्चधा तत् प्रकीर्तितम् ॥ [Agni P.]
-वेदिन्  m. m. an epithet of Śiva.- स्तम्भः tetanus.

Shabda-Sagara

धनुस्  mfn.  ( -नुः-नुः- नु) armed with a bow.
   mn.  ( -नुः- नु)
   1. A. bow.
   2. sagittarius, the sign.
  m.  ( -नुः) The piyal tree, (Buchanania latifolia, Rox.)
    E. धन to produce, (as grain,) to throw forth, ( darts, &c.) Unādi affix उसि; also

ROOTS:

धन उसि;

   with उ affix धनु, and
   with ऊ affix, धनू.