धारण

{ dhāraṇa }

Puranic Encyclopaedia

DHĀRAṆA I   A king born in the family of Candravatsa. [M.B. Udyoga Parva, Chapter 7, Stanza 16] .
DHĀRAṆA II   A nāga (serpent) of the family of Kaśyapa. [M.B. Udyoga Parva, Chapter 103, Stanza 16] .

हिन्दी (hindi) WN

noun  (अपने ऊपर) लेने की क्रिया   Ex. भगवान शंकर ने गंगा को अपने मस्तक पर धारण किया है ।

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

ben ধারন

guj ધારણ

kok पेलणी

mal ധരിക്കൽ

ori ଧାରଣ

tam எடுத்துக்கொள்ளல்

urd اختیار

noun  पहनने की क्रिया   Ex. शीला नए-नए आभूषण धारण किए हुए है ।

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

kan ಧರಿಸುವುದು

mal ധരിക്കല്‍

mar परिधान

tam அணிதல்

urd پہنا , اختیار

प्राचीन चरित्रकोश

धारण n.  चन्द्रवत्सकुल में उत्पन्न एक कुलांगार नरेश । अपने दुर्वर्तन के कारण, यह स्वजनोंसमेत नष्ट हो गया [म.उ.७२.१६] ।
धारण II. n.  एक कश्यपवंशीय नाग [म.उ.१०१.१६] ।

कोंकणी (Konkani) WN

noun  खंयच्याय विशयाक धरून मनांत येवपी विचार वा मत   Ex. ताचे बाबतींत म्हजी धारणा चुकीची आशिल्ली

HYPONYMY:

रास धर्म माप संख्या चेतना देख दिशा बायलभूत त्रिज्या संप्रदाय अक्ष भवसागर एकक खात्री मोल लिंग काळ आवस्था संवसार भोवअर्थी तान भूत ब्रह्मलेख रूंदाय भक्ती मार्ग अंतर्धार अनुभाव वचन कार्य सहज गूण गण धर्म-चक्र तत्व ऋणत्रय

ONTOLOGY:

संकल्पना (concept) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

मत विचार कल्पना समज

Wordnet:

asm ধাৰণা

bd साननाय

ben ধারণা

guj અનુમાન

hin धारणा

kan ಕಲ್ಪನೆ

kas خیال

mal കാഴ്ചപ്പാട്

nep धारणा

ori ଧାରଣା

pan ਧਾਰਨਾ

san धारणा

tel నిర్ణయము

urd رائے , نظریہ , خیال , تصور

noun  न्हेसपाची क्रिया   Ex. शीलान नवे नवे अळंकार धारण केल्यात

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

kan ಧರಿಸುವುದು

mal ധരിക്കല്‍

mar परिधान

tam அணிதல்

urd پہنا , اختیار

See : आदार, खांबो

A dictionary, Marathi and English

dhāraṇa f Rate, market or current price. Pr. धा0 आणि मरण कोण्हास समजत नाहीं.
.
dhāraṇa m C or धारणी f C The main post, in poor houses, reaching from the ground to the roof.

Aryabhushan School Dictionary

 f  Rate, market or current price. Holding.
 m 
धारणी  f  The main post. in poor houses, reaching from the ground to the roof.

मराठी (Marathi) WN

noun  धरण्याची किंवा आपल्या अंगी बाळगण्याची क्रिया   Ex. भगवान शंकारांनी गंगेला आपल्या मस्तकी धारण केले आहे.

ONTOLOGY:

कार्य (Action) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

Wordnet:

ben ধারন

guj ધારણ

hin धारण

kok पेलणी

mal ധരിക്കൽ

ori ଧାରଣ

tam எடுத்துக்கொள்ளல்

urd اختیار

See : परिधान

महाराष्ट्र शब्दकोश

 स्त्री. समजूत ; कल्पना . जीवीचिये ऐसी धारण । म्हणोनि पुसावया । जाहले कारण । - ज्ञा ६ . ३३६ . [ सं . धृ - धारणा ]
पुस्त्री . ( कों . व . ) टेंकू ; आधारस्तंभ ( घराचा अगर इमारतीचा ); मोठा , मुख्य खांब . रात्रि तैसे पाहले । हे धारणा जेवी एक जाले । - ज्ञा १४ . ३५५ . जेवी आरे धारण गिळिला । - एभा २३ . २५९ . २ ( ल . ) ( राज्याचा , संसाराचा भार ज्याच्यावर असतो तो ) कर्ता पुरुष ; आधारस्तंभ .
 न. १ धरणे ; संभाळणे ; अंगी बाळगणे ; धारण करणे . या नांव धृति संपूर्ण । विद्याधारण धृति नव्हे । - एभा १९ . ४४४ . शरसंधानसमयी डाव्या हाताने धनुष्य धारण करावे लागते . २ घेणे ; उचलणे ; स्वीकारणे . ( रीतभात , चाल , मार्ग इ० ) [ सं . ]
 स्त्री. १ ( धान्य इ० चा ) खरेदीविक्रीचा चालू दर , बाजारभाव . लष्करांत धारण इस्तकबीलपासून सात शेर आठ शेर . - भाब १४ . २ दुष्काळ ; महागाई . धारणेने मुले मेली । - दावि ३७७ . [ सं . धृ ; का . धारणि ; गुज . धारण = वजन ] पांचावर धारण बसणे - ( भीति इ० काने ) गर्भगळित होणे , घाबरुन जाणे . रुपयास पांचशेर धान्य म्हणजे अत्यंत महागाई होणे , दुष्काळ पडणे अशी स्थिति होती त्यावेळचा वाक्प्रचार . बहुधा सैन्यांतील . म्ह ० धारण आणि मरण कोणास समजत नाही .
 स्त्री. बाजाराचें धोरण ; व्यापाराचा अंदाज ; दराबद्दल अंदाज . ( सं . धृ - धारण )

A Sanskrit English Dictionary

धारण  mfn.  mf( ई)n. holding, bearing, keeping (in remembrance), retention, preserving, protecting, maintaining, possessing, having ( ifc. or with gen.), [TĀr.]; [MBh.]; [Suśr.] : [BhP.]
assuming the shape of ( gen.), resembling, [MBh. xiii, 739]
धारण  m.  m. N. of शिव, [MBh.]
of a son of कश्यप, ib.
of a prince of the चन्द्रवत्सs, ib.
du. the two female breasts, [L.]
धारण  n.  n. the act of holding, bearing &c., [ŚBr.]; [Mn.]; [Yājñ.]; [MBh.] &c.
लिङ्ग   wearing (See -)
suffering, enduring, [R.]
keeping in remembrance, memory, [TĀr.]; [Mn.]; [MBh.]; [Hariv.] : immovable concentration of the mind upon ( loc.), [Vedântas.]
श्वास   restraining ( cf.-)
keeping back i.e. pronouncing imperfectly, [Prāt.]
धारण  fn.  f( आ and ई). See धारणा and °णी.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

धारण [dhāraṇa] a.  a. (-णी f.) [धृ-णिच्-ल्युट्] Holding, bearing, carrying, preserving, sustaining, protecting, having, assuming, &c.
-णौ   (du.) The two female breasts.
णम् The act of holding, bearing, supporting, preserving or keeping back.
Possessing, possession.
Observing; holding fast.
Retaining in the memory; ग्रहणधारणपटुर्बालकः.
Being indebted (to any one).
Steady abstraction of the mind.
Keeping, maintaining.
Restraining.
(In gram.) Pronouncing imperfectly.
णी A row or line.
A vein or tubular vessel.
Steadiness.
A mystical verse or charm to assuage pain. -Comp.
-अध्ययनम्   The conservative method of reading (opp. to ग्रहणाध्ययन).
-मातृका   One of the 64 arts.
-यन्त्रम्   a kind of amulet.

Shabda-Sagara

धारण  n.  ( -णं) Holding, having, keeping, maintaining.
 f.  ( -णा)
1. Con- tinuance in rectitude, keping in the right way.
2. Fortitude, firmness, steadiness, resolution.
3. A particular religious exercise; keeping the mind collected, the breath suspended, and all natural wants restrained; steady, immoveable abstraction.
4. Mental re- tention, memory.
5. Understanding, intellect.
6. Believing, con- viction.
7. Certainty, conclusion.
8. Positive precept or injunction. 9. Debt.
 f.  ( -णी)
1. Any tubular vessel of the body.
2. A mystical verse or charm, or collection of such verses, among the Bauddhas 3. A row or line.
E. धृ to hold, (purpose, intent, virtue, &c.) affix ल्युट् or भावे युच् aff.

ROOTS:

धृ ल्युट् भावे युच्