सारण

{ sāraṇa }

Puranic Encyclopaedia

SĀRAṆA I   
1) General information.
A Kṣatriya of the Yadu clan. It is stated in [Mahābhārata, Ādi Parva, Chapter 218, Verse 17] , that he was the son of Vasudeva by Devakī and the brother of Śrī Kṛṣṇa and Subhadrā.
2) Other details.
(i) This Sāraṇa was one of those who took the dowry to Hastināpura at the marriage of Arjuna and Subhadrā. [M.B. Ādi Parva, Chapter 220, Verse 32] .
(ii) Sāraṇa shone in the court of Yudhiṣṭhira: [M.B. Sabhā Parva, Chapter 4, Verse 30] .
(iii) Sāraṇa participated in the Rājasūya sacrifice of Yudhiṣṭhira. [M.B. Sabhā Parva, Chapter 34, Verse 15] .
(iv) When Śrī Krṣṇa went to Hastināpura from Dvārakā to take part in the horse-sacrifice of Yudhi- ṣṭhira, Sāraṇa also accompanied him. [M.B. Aśvamedha Parva, Chapter 66, Verse 4] .
(v) Sāraṇa was the foremost of those who disguised Samba the son of Jāmbavatī as a woman, and abused the hermits. [M.B. Mausala Parva, Chapter 1, Verse 15] .
SĀRAṆA II   A minister of Rāvaṇa. (For details see the word Śukasāraṇas).

प्राचीन चरित्रकोश

सारण n.  (सो. वसु.) एक सुविख्यात योद्धा, जो वसुदेव एवं रोहिणी के पुत्रों में से एक था । इसके निम्नलिखित पुत्र थेः-- १. मार्ष्टि; २. मार्ष्टिमत्; ३. शिशु; ४. सत्यधृति [विष्णु. ४.१५.१४] ।
सारण II. n.  राण का एक अमात्य गुप्तचर [वा. रा. यु. ५] ; [म. व. २६७.५२] ; शुक देखिये ।
सारण III. n.  एक यक्ष, जो मणिवर एवं देवजनी के पुत्रों में से एक था ।

A dictionary, Marathi and English

sāraṇa n S Pushing, moving on, off, or away, removing.

sāraṇa f A large netting to receive mangoes &c. gathered from the tree into the small netting.

Aryabhushan School Dictionary

n   Pushing, moving on.
 f  A water course.

मराठी (Marathi) WN

noun  पक्वान्नात भरावयाचा गूळखोबर्‍याचा वा इतर मसाला   Ex. करंज्यांच्या सारणासाठी खवा आणला.

ONTOLOGY:

मानवकृति (Artifact) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

पुरण

Wordnet:

ben পুর

guj ભરાઈ સામગ્રી

hin भरावन

kan ಸಮಗ್ರಿ ತುಂಬುವುದ

kas بَرنُک مَثالہٕ

kok भरपाचें सामान

mal അകത്ത് വയ്ക്കുന്നകൂട്ട്

ori ପୁର

pan ਭਰਵਾਂ ਮਸਾਲਾ

tam கூட்டுப்பொருட்கள்

tel పోపు సామగ్రి

urd بھرائی سامان

महाराष्ट्र शब्दकोश

 न. १ सारणें ; ढकलणें . २ करंजी , पुरी इ० पक्वान्नांत भरावयाचा गूळखोबर्‍याचा किंवा इतर मसाला ; पुरण . ३ भाकरी थापण्याकरितां , पोळी वगैरे लाटावयारितां तिच्या खालीं घालतात तें पीठ . - स्त्री . १ पाट ; कालवा ; सारणी . पंप बसविला असेल तेथून सारण चढवून त्यावरून पाणी न्यावें लागतें . - शेतकी - शेतकरी ३ . ५ . २ कळक इ० ची बारीक कांब , चिपारी ; सरी . ३ ( कों . गो . ) केरसुणी . [ सं . सृ - सरणें ]
 स्त्री. लहान जाळींतून झाडावरून उतरलेले आंबे सांठवण्याचें मोठें जाळें .
०पुरी  स्त्री. ( बडोदें . ) एक पक्वान्न . - ऐरापु . विवि . ३०४ . सारणिक - वि . रस्ता , प्रवास यासंबंधी . [ सं . ] सारणी - स्त्री . १ ग्रह , पंचांग इ० सिध्द० करण्याचें गणिती कोष्टक , अंकजाल . उदा० ग्रह - तिथि - योग - नक्षत्र - करण सारणी . २ रीत ; मांडणी ; विधि . ( इं . ) फॉर्म्युला . फलित प्रेरणा काढण्याची एक सुलभ सारणी काढितां येते - यंस्थि २० ३ सूत्र ; सिध्दांत . ४ ( रसा . ) संकेत ; चिन्हरूपानें , संख्येप्रमाणें लिहिलेली पदार्थाची घटना . ५ लहान नदी ; ओढा . ६ पाट ; नहर . सुमन तैलाची सारणी । - मुआदि ४८ . ६ . - दा ३ . २३ . ७ बैलांना मोट ओढतां यावी म्हणून केलेला उतार ; मोटेचा उतार ; ८ ( विणकाम ) भेंडळ टांगून ठेवण्याची दोरी . सारणें - उक्रि . १ पुढें करणें ; ढकलणें ; दूर करणें . दिव्याची वात सारा पाहूं . लोटणें ; पलीकडे करणें . सागर सारुनियां बैसविले । कोंकणीं जन पाळीले । - परशुरामाचा पाळणा . - शिशु ३३८ . ३ निरास करणें ; घालवणें . स्वामिनीं वधुनि तापसारिला । त्याक्षणें सकळ ताप सारिला । - मोरा १ . ४६३ . ४ खलास करणें ; शेवट करणें ; संपविणें . तेराही स्पष्ट सारिले अब्द । - मोविराट ४ . ६३ ; - ह ९ . ४४ . ५ आटोपणें ; उरकणें . प्रत्युत्तर नेदूनि मुखें । भोजन सारी यथासुखें । - मुआदि ३८ . ७७ ; - तुगा १८६ . ६ काढणें ; उपसणें ( पाणी आंघोळीस इ० ). जळ सारिलें स्नानाला । - रामदासी २ . १७७ . [ सं . सृ - सरणें ]

A Sanskrit English Dictionary

सारण  mfn.  a mf( ई)n. id., [L.]
cracked, split, [L.]
having five hair-tufts on the head, [L.]
सारण  m.  m. dysentery, diarrhoea, [L.]
wind during the autumn, [L.]
Paederia Foetida, [L.]
Spondias Mangifera, [L.]
N. of a brother of कृष्ण, [MBh.]; [Hariv.]; [MārkP.]
of one of रावण's ministers (sent as ambassador to राम), [R.]
सारण  n.  n. leading home, [Daś.]
buttermilk (one fourth part of which is water), [L.]
a kind of perfume, [L.]
सारण    b सारणि &c. See col.1.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

सारण [sāraṇa] a.  a. (-णी f.)
Causing to go or flow.
Cracked, split.
णः Dysentery.
The hog-plum.
Wind during the autumn.
णम् A kind of perfume.
Leading home.
Butter-milk.

Shabda-Sagara

सारण  m.  ( -णः)
1. Dysentery, diarrhœa.
2. Hog-plum, (Spondias mangi- fera.)
3. A counsellor and embassador from RĀVAṆA to RĀMA.
 f.  ( -णी)
1. A plant, (Pæderia fetida.)
2. A canal, a small river.
 n.  ( -णं) A kind of perfume.
 f.  ( -णी) Adj. Causing to grow or flow.
E. सृ to go, (causal form,) ल्युट् aff.

ROOTS:

सृ ल्युट्