खंड ६ - अध्याय ४४

॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ आदिशक्ति अन्य शक्तींस सांगत । एकमेव अद्वितीय जें ख्यात । परब्रह्म जें वेदांत । तोचि विटक गजानन ॥१॥
त्यानें माया केली उत्पन्न । त्यांत बिंबित ब्रह्म पावन । विकटाचें जें आत्माकार प्रसन्न । सर्वत्र भ्रमस्थ जीववाचक ॥२॥
त्य विकटापासून । संज्ञा जाहली उत्पन्न । तीच भार्या रवीची होऊन । खेळकरी माया तीच असे ॥३॥
बिंबमय वीर्यापासून । नाना जीव तिच्यांत उत्पन्न । त्यांचा प्रसवदाता म्हणून । सूर्य नामें ख्यात असे ॥४॥
संज्ञेसहित सूर्य ज्ञानहीन । घोर तप करी एकमन । गणेशाचें करी ध्यान । दिव्य वर्ष सहस्त्रावधी ॥५॥
एकाक्षर मंत्र जपें अविरत । तोषवी तो गणेशचित्त । तोही भक्तवत्सल कारणें प्रकटत । म्हणे सूर्या वर माग ॥६॥
सूर्यासी तो तैं सांगत । वर माग जो असेल वांछित । देईन मी तपें संतुष्ट । जरी दुर्लभही तो असेल ॥७॥
भानु गणेशास पाहून । जाहला हर्षोत्फुल्ल प्रसन्न । संज्ञेसहित उभा राहून । प्रणाम करी गजाननासी ॥८॥
पुनःपुनः त्यास नमित । महायश त्यास पूजित । कर जोडून संज्ञेसहित । स्तवन करी भक्तिभावें ॥९॥
विकटासी मायामायिकरूपासी । वामांगी संज्ञा ज्याच्या त्यासी । दक्षिणांगीं भानू सेवी जयासी । त्या गणाधीशा नमन असे ॥१०॥
सिद्धिबुद्धिपतीसी । भानू संज्ञायोगें त्या गजाननासी । एकमेव अद्वितीय़ ब्रह्मासी । कैसें वर्णूं तयासी मी ॥११॥
धन्य मी सर्वभावें । पाहिला गजानन देव श्रेष्ठ । त्या सर्वादिपूज्यास नमित । गजाननासी परमात्म्यासी ॥१२॥
हेरंबासी सदा ज्येष्ठराजासी । परेशासी महाविघ्ननाशनासी । महात्म्यासी दुरात्म्यांस दंडकर्त्यासी । महाविघ्नदायका नमन ॥१३॥
अनाथासी सनाथनाथासी । सर्वंदायकासी अनाथनाथासी । नाथनाथासी अनंत विश्वासी । अनंतमायाधरा नमन ॥१४॥
ब्रह्मणस्पतीसी कवीसी । मूषकवाहनासी सर्वांतरप्रचारीसी । मूषकध्वजासी मयूरेशासी । नमन तुजला पुनःपुनः ॥१५॥
किती करूं मी तुझी स्तुती । पंचचित्त प्रचालक तूं अससी । गणाधीशा म्हणोनि तुजसी । प्रणाम करितों तुष्ट होई ॥१६॥
ऐसी स्तुति जैं गात । तैं रोमांचित शरीर होत । सद्‍गद कंठ वर्तत । नाचतसे आनंदानें ॥१७॥
तेव्हां गणेश त्यास म्हणत । तूं केलेलें हें स्तवन मज संमत । सर्वप्रद होईल निश्चित । पाठकां तैसे वाचकांसी ॥१८॥
जें जें इच्छित असेल मनांत । तें तें देईन मी संतुष्ट । स्तोत्रपाठकास अंतीं करित । ब्रह्ममय महामते ॥१९॥
तुज देईन वर निश्चित । मीं असे भक्तिमोहित । तूं स्त्रीसहित प्रख्यात । भक्तश्रेष्ठ होशील माझा ॥२०॥
भानु म्हणे तैं गणेशाप्रत । माझ्यावरी ढुंढें तूं संतुष्ट । भक्ति दे तुझी दृढ सतत । स्वाभाविक ज्ञान मज देई ॥२१॥
नाना कार्य करण्याचें बळ । सर्वात्मकारक दे शरीरबळ । मज करी गणेश भक्त निर्मळ । गाणपत्यप्रिय सर्वदा ॥२२॥
तूं माझा पुत्र व्हावें । तारणात्मक जगीं स्वभावें । तेथ मीं तुज प्रेमें भजावें । निरंतर पुत्रभावानें ॥२३॥
हृदयांत चित्तसंस्थ । देवस्वरूपास मी मूर्त । नित्य ध्याता कृतकृत्य होत । ऐसें करी गजानन ॥२४॥
तथाऽस्तु म्हणून अंतर्धान । पावले देव गजानन । सूर्य त्यांचें करी चिंतन । प्रियेसह घरीं पातला ॥२५॥
सूर्य़ नंतर सत्तायुक्त । ज्ञानवंत निर्मी असद्‍ब्रह्म अद्‍भुत । जें नाना रूपयुक्त । परम आश्चर्यकारक ॥२६॥
गणेशाच्या वरदानानें मोहहीन । भानू त्याचें करी भजन । योगींद्र वंद्य भक्तियुक्त मन । श्रेष्ठ भक्त गणेशाचा ॥२७॥
एके दिनीं प्रियेसहित । गणनायकास तो स्मरत । तामिस्त्र असुरें बळ गर्वित । पीडित बहुत जाहला ॥२८॥
स्मृतीनें आठवित स्वसुत । बाळ जो शुंडाधर उदात्त । त्यास पाहून विभावसू म्हणत । कोण तूं बाळा गणेशाकृती ॥२९॥
येथ कां रे आलास । कीं तूं गणेश परमेश । सूर्याच्या ऐकून वचनास । त्यास म्हणे गजानन ॥३०॥
स्मृतिउत्पन्न मी तुमचा सुत । सूर्या विघ्नेश्वर साक्षात । पूर्वीं वर दिला तो स्मर चित्तांत । पुत्र तुझा मी जाहलों ॥३१॥
आतां माझें करी पालन । पित्या संज्ञेसह करी लालन । त्याचें तें वचन ऐकून । संज्ञेसह अर्यमा प्रणास करी ॥३२॥
पूजा करून त्यास स्तवित । अथर्वशीर्षावर्तन करित । एवढयांत तामिस्त्रासुर येत । सविता देवासन्निध ॥३३॥
त्यास पाहून भयें पळत । गणनाथ परी निर्भंयचित्त । उठून मुष्टिघातें त्यास ताडित । पाडिला त्यास भूमीवरी ॥३४॥
तो दैत्यपुंगव निर्जीव पडला । तें पाहून सविता परतला । गणेशास वंदून उभा राहिला । दिंग्मुग्ध गणेशमायेनें ॥३५॥
संज्ञेसह त्यास स्वीकारित । पुत्रभावें होऊन मोहित । लालन करी अतिहर्षित । अपुर्व सुतलाभानें ॥३६॥
गणेशमायेनें संज्ञा देत । त्या गणेशास स्तनपान विनत । वर देऊन पुत्र जात । वरदाख्य नाव ऐशा तें ॥३७॥
तदनंतर पुत्र अंतर्हित । होतां भानू पडला मूर्च्छित । संज्ञेसहित अति दुःखित । तेव्हां त्यांच्या ह्रदयांत ॥३८॥
स्वयमेव ढुंढी विलसत । प्रकट होऊन उपदेश करित । म्हणे शोक करूं नका चित्तांत । माझा वियोग न घडेल ॥३९॥
माझी मूर्ति बनवून । तिचें करा विरंतर पूजन । तदनंतर तीं सावधान । जाहलीं संज्ञा सूर्यदेव ॥४०॥
जैसें पुत्रें कथिलें । तैसें त्यांनी आदरें केलें । भक्तीनें सदा भजन केलें । मूर्ति तयाची स्थापूनी ॥४१॥
अन्यशक्ति तैं विचारीत । कोण हा तामिस्त्र असुर असत । त्याचें सांग आम्हां वृत्त । ज्यास्तव वरद अवतार झाला ॥४२॥
आदिशक्ति तेव्हां त्यास सांगत । सूर्यास एकदा अहंकार होत । मीं सर्वांचा जीवनात्मक जगांत । सर्वांचा मी प्रकाशदाता ॥४३॥
मी तेजःपुंज सर्वांत । माझ्या सम कोणी न विश्वांत । तदनंतर बबु काळ जात । विसरला तो गणनायकासी ॥४४॥
पुढें छायेसह संग घडत । तिच्या पासून जन्मला सुत । तो हा तामिस्र नामें ख्य़ात । त्यास स्वीकारी पुत्रत्वें ॥४५॥
अंधकारकरास त्या म्हणत । पुत्रा त्रिगुणापासून अभय तुजप्रत । त्रैलोक्याचें राज्य अद्‍भुत । दिलें तुजला प्रमानें ॥४६॥
जें जें इच्छिसी मनांत । तें तें सर्व सफल निश्चित । होईल तुझें नांव ख्यात । तामिस्त्र तूं भाग्यवंत ॥४७॥
त्यास प्रणास करून । महादैत्य तो जाई निघोन । पाताळांत करी गमन । तेथ शुक्राचार्य प्रेरी तया ॥४८॥
दैत्य त्यास राजा करिती । देवांचा द्वेष्टा म्हणून स्तविती । त्यांच्या सह तो त्वरितगति । ब्रह्मांड मंडळ जिंकीतसे ॥४९॥
दैत्येशांसह राज्य करित । झाला होता अति बळवंत । सूर्यास पाहून तेजयुक्त । वैरभाव त्याच्या मनांत ॥५०॥
तो अंधकारें आच्छादित । शक्तींनो सूर्यास सतत । सूर्यास निरर्थक करित । तेजस्व्यांत श्रेष्ठ तो होता ॥५१॥
नाना यत्न जरी करित । तरी सूर्य त्यास जिंकूं न शक्त । तेव्हा अंहकारहीन होत । स्मरे चित्तीं गणनायकासी ॥५२॥
तैं अवतरला गजानन । मानसपुत्र रवीचा होऊन । तें कथिलें वृत्त शोभन । त्या बाळ गणेशें असुर मारिला ॥५३॥
सूर्याचें केलें संरक्षण । तामिस्त्रासी ठार मारून । हें सर्व सूर्यपुत्राचें कृत्य महान । वरददेवाचें कथिलें तुम्हां ॥५४॥
हें सर्वसिद्धिकर आख्यान । महादेवींनो जो करी वाचन । अथवा ऐकेल मन लावून । पूर्व त्याचे सर्व मनोरथ ॥५५॥
तो अंतीं ब्रह्मभूत । पावेल स्वानंदपद अधिकृत । ऐसे हें विकट वरद चरित । सौख्यप्रद सर्वदा ॥५६॥
ओमिति श्रीमदान्त्ये पुराणोपनिषदि श्रीमन्मौद्‍गले महापुराणे षष्ठे खंडे विकटवरदचरितं नाम चतुश्चत्वारिंशत्तमोऽध्यायः समाप्तः
। श्रीगजाननार्पणमस्तु ।