ऋणानुबंध - संग्रह ३

मराठीतील लोकगीतांना मातीचा वास आहे, कुळाचे ओज आहे, कारुण्याची चाल आहे, सुगरणीचा साज आहे आणि घरंदाज घरमालकिणीचा साटोपही आहे.


ईळ जाई कामाखाले रातीं झोप नाहीं आली

अग माझे मायबाई तुझी मला सय झाली

सासर ग वासिनीला रात खरी मायबहिन

असा कोंबडा दुस्मान बांग टाकी टवकारुन

*

भर्ताराचा राग जसा पेटारीचा नाग

अग माझे मंगूबाई त्याच्या मरजीनं वाग

अग भर्ताराचा राग घेईना ग गंध पानी

अग माझे सईबाई घाल पिरतीची मव्हनी

भर्ताराचा राग जसा इस्त्याचा इंगूळ

बाई नेनंते ग माझे त्याची मरजी सांभाळ

भर्ताराचा राग दुधावरली उकळी

नेनंते ग बाई माझे नको होऊं उतावळी

*

सासु सासर्‍याचं येऊं देऊंने गार्‍हानं

अग माझे मंगूबाई लेकी नांदावं भारानं

नंदा जावांच बोलनं जसे सराटयाचे येल

अग माझे सईबाई सखे तुडवीत चाल

*

जाईना ग ऊभ्या रस्त्या दिसूं देईना पासवा

मायबाई हरनीचा आहे पवित्र कूसवा

जाईना ग उभ्या रस्त्या पाहीना ग कूनाकडे

मायबाई देसायाला समुद्राला पानी चढे

पराया ग पुरुषाला बोलूं ने ग येकायेकी

अग माझे सईबाई अपुन अशीलाच्या लेकी

पराया ग पुरुषाला माघूने ग कात चूना

नेनंते ग सईबाई आपुन अशीलाच्या सूना

इरुद्या ग जोडव्याचा पाय टाकावा जपून

हे ग माझे सईबाई लेकी भल्याच्या आपुन

*

शेजी आली घरा बस म्हणतें ग तीला

मायबाईच्या ग माझ्या हरनीचा शीक मला

*

पराया ग परदेशी आपलं ग नाहीं कोनी

अग माझे सखे बाई शेजी कर माय बहिनी

*

मांडीचा ग पाळणा डोळ्याचा ग केला दीवा

मायबाईचा ग माझ्या उपकार फेडूं कव्हां

नऊ महीने ग वझं असं वागविलं माझं

हरन ग मायबाई गंगाबाई नांव साजं

नव महीने ग वझं माझं वागविलं कुशी

मायबाई हरनीला फिरुनी ग बोलूं कशी

समुद्र ग सोखील्यानं जाईना ग माझी तहान

अशी माझी मायबाई गंगा भरली आसमान

*

बापाचा ग उपकार काशी गेल्यानं ग फीटे

मायाबाईचे ग मह्या हरनीचे कष्‍ट मोठे

देसाई ग राया माझे काशी खंडीचे ग ऋषी

माय हरण माझी विष्णुपदाची तुळशी

*

देसाई ग राया माझा काशी खंडीचा ग वड

हरन ग मायबाई त्रिवेनीचं पानी गोड

देसाई ग राया वड मायबाई ग गोंदन

काशीची ग वाट जाती दोन्ही झाडांच्या मधून

*

प्रपंच करुनी परमार्थ केले दोन्ही

असे माझे माय-बाप मोक्षाचे झाले धनी

*

दळन ग कांडनाला आहे बाह्या बळ माझं

हरन ग मायबाई वाघिनी ग दूध तुझं

दळन ग कांडनाला बाह्याला ग माझ्या बळ

मायबाईनं घातलं घुटीमधें जायफळ

थोरलं ग माझं जातं म्यां ग वढून पाहीलं

मायबाई हरनीचं दूध कारनी लागलं

दळना ग परीस दे ग निघळन भारी

मायबाईच्या दुधाची झडती ग द्येते नारी

*

थोरल्या ग जात्याला नार झाली ग घाबरी

मायबाईच्या दुधाच्या पेलें मधाच्या घागरी

*

बारा वर्सं तप तप केलं रे बामना

बाळ नेनंती ग माझी कन्यादानीं देवंगना

सावळ्या ग जावयानं दिवसा ग चोरी केली

बाळ नेनंती ग माझी माळ पुतळ्याची नेली

सावळा ग जांवाई सोन्याचं ग इंद्रावन

बाळ नेनंती ग माझी देली तुळस लावून

*

हात जोडून ईनंती यीहिनीबाई कागदांत

बाळ अन्हाड ग माझी सई घ्यावी पदरांत

हात जोडून ईनंती यीहिनीबाई ग गडनी

बाळ नेनंती ग माझी देलं काळीज तोडूनी

हात जोडून ईनंती हे ग यीहिनीबाई तूझी

अशी अन्हाड म्हनूनी हरन सांभाळावी माझी

*

सासर्‍या ग सासरवास नग करुं यीहिनीबाई

बाळ नेनंती ग माझी अन्यवा ग जोगी नाहीं

*

हात जोडुन ईनंती याह्या परीस यीहीनीची

सखे बाईची ग माझ्या भूक जानावी तान्हीची

हात जोडुन ईनंती यीहिनीबाई तूं ग गंगा

बाळ बेनंतीला माझ्या जेऊं घालून काम सांगा

हात जोडुन ईनंती यीहिनी बाई तूं ग साळू

अन्हाड ग बाळ माझी नवीनाचं काम हळूं

*

लेक सासर्‍याला जाती डोळ्याला ग येती गंगा

नेनंत्या ग मयनाला महिन्याची बोली सांगा

लेक सासर्‍याला जाती वाईट ग नको मानू

नेनंती ग बाई माझी आठा दिसा तुला आनू

*

अशी सांगून धाडीतें आल्या गेल्या हातीं तुला

भाई राजसानं माझ्या पंचमीला न्यावं मला

दिवाळी ग दसरा माझ्या जिवाला आसरा

भाईराजस ग माझा मूळ नीघतो उशीरा

*

वाटच्या वाटसरा काय पाहाशी शेताला

भाईरायाच्या रे माझ्या ढवळेनंदी आऊताला

पान्या पावसाचं आभाळ ग आलं मोडी

सावळा ग भाऊराय तिपनीचे नंदी सोडी

अरे तुझ्या जीवासाठीं आभाळांत व्हईन घार

भाईराजसा रे माझ्या छाया करीन तुजवर

गांवाला ग गेलीयाची म्यां ग चिंता न्हाई केली

भाईरायाच्या ग माझा सोबतीला अंबा गेली

कचेरीचं बलावनं मागं पुढं ग मानूस

असा माझा भाईराय मधे मोत्याचं कनीस

*

माझं रे आयुक्ष कमी करावं पुरतं

भाई सावळ्याला माझ्या घाल शंभरावरतं

*

भाईरायाच्या ग घरीं आज सटीचं मेहून

देवा मल्हारी रे राया यावं म्हाळसा घेऊन

नऊ दीस नवरात्र भाईरायाच्या ग घरीं

दयाळू ग अंबामाय फुलाच्या ग शेजवरी

अंबामाय माऊलीचं आसन ग रुंदावलं

भाईरायाला ग माझ्या भगताला भाग्य आलं

लक्षुमी ग बाई आली तांब्याभर ताक पेली

भाई सावळ्याला माझ्या जल्माची भाक देली

सुखी राख देवा माझ्या कुळाचा दीपक

सये माझा भाईराज बहेनीला भाऊ येक

*

दिवाळीच्या दिशीं ववाळीतें बापाला

सई नेनंती ग माझी मोतीं माघती कापाला

हे ग दिवाळीचे दिशी तबकीं ग पांच केळ

अग माझे मायबाई ववाळीतें तुझं बाळ

*

चोळी ही ग फाटली ठिगळ लावीना बाहीला

बहेना ग बाई माझी आऊक्ष माघती भावाला

माझ्या चुडीयाचा ठसा इथं कोनाला येनार

आतां माझा भाईराज भाऊबीज करनार

काळी ही ग चंद्रकळा कांठाला ग तीन बोटं

भाईरायाचं ग माझ्या घेनार्‍याचं मन मोठं

पाठीवरला ग भाऊ लई मायाळू दिसतो

अ सये दुकानांत खन अंजिरी पूसतो

*

दसर्‍या पासूनी दिवाळी ग ईस रोज

नेनंती ग बाई माझी वाट पहातां नीज

*

मुर्‍हाळ्या रे मूळ जाशी घोड बांध शेवंतीला

सखेबाईला ग माझ्या आधीं भेट नेनंतीला

मुर्‍हाळ्या रे मूळ जाशी खून सांगेत दूसरी

सखेबाईची ग माझ्या मैना खेळती वसरी

*

नेनंत्या ग मुर्‍हाळ्याची हौस माझ्या ग मनाला

भाच्या माझ्या नेनंत्याचा हात पुरना जीनाला

*

दिवाळीची चोळी व्हइल जात्याचं झाडनं

भाईंराजस रे माझा द्यावा डागीना धाडून

*

पाटाऊ रे पइठनी आहे माझं रे नेसनं

परी माझ्या भाईराया तुझ्या चोळीचं भूषनं

शेजी पुसत्यात चोळीला ग काय देलं

भाईराजसाला माझ्या दिवाळीला ववाळीलं

दिवाळीच्या दिशीं तबकीं ग चंद्रहार

भाईराजस ग माझा ववाळीला सावकार

*

दिवाळीची चोळी संक्रांतीला तीळ-लाडू

भाई राजसा रे माझ्या नको माझी आस मोडूं

*

अशी चंदनाची उटी बाळा तुला कुठं झाली

सखेबाईनं ग माझ्या बहिनीनं बीज केली

दिवाळी ग दसरा आपल्या ग घरीं केला

सये माझा भाईराय बीजला म्यां बलावीला

*

बहेनीचं घेतो कडे आपलं ग धरीं हाती

भाईराजस ग माझा मनधरनीचा किती

*

मामा मांडीतसे पाट मामी काढीती रांगोळी

अरे माझ्या तान्ह्या बाळा तुझं कवतिक आजोळीं

*

भाऊ ग आपूला भावजय ग पराई

अग माझे सये बाई मनधरनी करावी

भाईराज ग म्हनीतो बहेनीला कर भात

भावजय ग बोलली साळी पडल्या पेवांत

हे ग भाऊ म्हनीतो बहेनीला वाढ दही

भावजय ग म्हनीती दूध ईरजलं नाहीं

हे ग भाऊ म्हनी बहेनीला वाढ तूप

भावजय ग बोलली गवळ्यांनी नेलं माप

भाऊ चोळी शीवी भावजय ग रागांत

भाईराजस ग माझा शिंपी बलावी बागांत

*

अभंडया नारीनं सये कुभांड रचीलं

भाईरायाचं ग माझ्या मन सख्याचं मोडीलं

*

लेकीचा जलम घालूं नग देवराया

मायबाई हरानीचे केले कष्‍ट गेले वाया

लेकीचा जलम परघरची ग धन

भाईराजस ग माझा चंद्र वाडयाला राखन

लेकीचा जलम नग घालूं देवराया

लेक देऊन पडा पाया केले कष्‍ट सर्वे वाया

N/A

References : N/A
Last Updated : December 09, 2007

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP