भोंवरा

A dictionary, Marathi and English

A wheel or a rotatory or whirling thing in general. Ex. कुला- लाचा भोवरा ॥ जैसा भवे गरगरां ॥ कर्मवेगाचा उभारा जवरीं ॥. भोवऱ्यांत सांपडणें To fall into some vortex or perplexity.

Aryabhushan School Dictionary

 m  A whirlpool. A whirligig. A ring of hair (on the body)
भोंवऱ्यांत सांपडणें   Fall into some vortex or perplexity.

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. ( गो .) नदीच्या लगत राहणारा एक पांढरा पक्षी . - सह्या पा ३०६ .
 पु. 
पु
लहान मुलाचें , दोरी गुंडाळून गरगर फिरविण्याचें लाकडाचें एक खेळणें .
भुंगा ; भ्रमर . विसीफ भोवर गोचिड जाण । - दा ३ . ७ . ७ .
मंडलाकार फिरणारें पाणी ; आवर्त .
भुंग्याच्या आकाराचा स्त्रियांच्या डोक्यांतील एक दागिना .
( गो . ) कलावंतिणीचा कुंडलाकृति नाच .
शरीरावरील केसांची मंडलाकार रचना .
भोंवरीचें फळ .
नारळीच्या कोंवळ्या पानास लागलेली कीड . [ सं . भ्रमर ]
मातींत खळी करुन त्यांत राहणारा एक क्षुद्र कीटक .
शेंडीच्या भोंवतीं शोभेसाठीं राखतात तें केशवलय ; घेरा ; संजाप .
गाय , म्हैस इ० च्या अंगाला स्पर्श झाला असतां त्वचेवर उत्पन्न होतें तें वर्तुळाकार स्फुरण .
( क्व . ) गिरकी ; चक्कर ; फेरा ; वळसा . ( क्रि० देणें ; घेणें ).
एक वनस्पति ; तेड ; पांढरें निशोत्तर .
( काव्य ) चक्र ; ( सामा . ) चक्राकार फिरणारी कोणतीहि वस्तु . कुलालाचा भोवरा । जैसा भवे गरगरा । [ सं . भ्रमर ; अप . भवेर ; हिं . पं . भौंरा ]
०करणें   गाय , म्हैस इ० स स्पर्श झाला असतां त्यानीं वर्तुळाकार स्फुरण करणें . भोवर्‍यांत सांपडणें लवकर नाहींशा न होणार्‍या संकटांत , अडचणींत गुंतणें . पायाला भोंवरा असणें , भोंवरा असणें सारखें फिरत राहणें . भोंवरकडी स्त्री . गुरांच्या दाव्याला असते तशी फिरती कडी . भोवरजाळी स्त्री . भोवर्‍याची दोरी . भोवरी , भोंवरी स्त्री .
एक प्रकारचा वेल .
रानसालंमिश्री
पायांत कांटा मोडल्यामुळें तेथें जी वाटोळी गांठ उत्पन्न होते ती ; चकंदळ . कणेकडाचें टोंक रुखाच्या ज्या पोकळ भागावर टेंकतें तो भाग .
मंडलाकार भ्रमण ; गिरकी ; प्रदक्षिणा ; वळसा ; फेरा ( नाचणारा , भोंवरा इ० चा ). ( क्रि० घेणें ; देणें ).
घोड्यांतील व्यंग ( केंसांचें वलय किंवा चकंदळ ).
( अशिष्ट ) मोहरीचें बीं .
झालर . तो विणला पाट सुतानें । मोत्यांची भोवरी । - वसा १५ .
एक प्रकारचा दागिना ; बुगडी . पै आकारा नाम भोंवरी । येर सोनें तें सोनें । - ज्ञा १० . ९०२ .
( ना . ) एक लहान पाखरुं .
बैलगाडीचें चाक .
( कों . ) भोंवार पहा .
( गो . ) टकळी ; चाती .