Dictionaries | References

दया

   { dayā }
Script: Devanagari

दया     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
noun  वह मनोवेग जो दूसरे का दुख देखकर उत्पन्न होता है   Ex. दया एक सात्विक भावना है ।
HYPONYMY:
क्षमा दया-दृष्टि
ONTOLOGY:
मनोवैज्ञानिक लक्षण (Psychological Feature)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
अनुकंपा अनुकम्पा कृपा इनायत रहम रहमत तरस करुणा अनुग्रह मेहरबानी करुना मेहर अनुक्रोश अनुषंग कारुण्य फजल फजिल शफक शफ़क़ शफकत शफ़क़त वत निवाजिश
Wordnet:
asmদয়া
bdअननाय
gujદયા
kanದಯೆ
kasرحم , اِنصاف , مہربٲنی , تَرَس , عِنایَت
kokकाकूट
malഅലിവു്‌
marकृपा
mniꯊꯧꯖꯥꯜ
nepदया
oriଦୟା
panਦਇਆ
telదయ
urdرحم , عنایت , شفقت , مہربانی , نوازش , عفوودرگزر , دردمندی , ہمدردی , فضل
noun  उड़ीसा की एक नदी   Ex. दया भुवनेश्वर के पास से बहती है ।
ONTOLOGY:
भौतिक स्थान (Physical Place)स्थान (Place)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
दया नदी
Wordnet:
benদয়া নদী
gujદયા
kasدیا , دیا دٔریاو دیا دٔریاب
marदया नदी
oriଦୟା ନଦୀ
panਦਇਆ
sanदया नदी
urdدیا , دیاندی
noun  दक्ष प्रजापति की एक कन्या   Ex. दया का वर्णन पुराणों में मिलता है ।
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kasدَیا
urdدیا

दया     

दया n.  कश्यप प्रजापति की स्त्री, एवं दक्ष प्रजाप्रति की कन्या [स्कंद. १.२.१४] । इसे अभय नामक पुत्र था [भा.४.१.५०]

दया     

कोंकणी (Konkani) WN | Konkani  Konkani
noun  आपली व्यक्ती वा आपले परस निर्बळ व्यक्तीचें दुख्ख वा त्रास पळोवन ताचें कश्ट, दुख्ख, बी पयस करपाचो वेव्हार   Ex. देवाची दया सगल्यांचेर आसता
SYNONYM:
कृपा करुणा
Wordnet:
asmদয়া
benদয়া
gujદયા
kanದಯೆ
malദയ
panਦਇਆ
sanदया
tamஅனுகிரகம்
urdمہربانی , رحمت , عنایت , رحم , فضل , شفقت , شفق , نوازش , مہر
noun  ओरिसाची एक न्हंय   Ex. दया भुवनेश्वरा कडल्यान व्हांवता
ONTOLOGY:
भौतिक स्थान (Physical Place)स्थान (Place)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
benদয়া নদী
gujદયા
hinदया
kasدیا , دیا دٔریاو دیا دٔریاب
marदया नदी
oriଦୟା ନଦୀ
panਦਇਆ
sanदया नदी
urdدیا , دیاندی
noun  दक्ष प्रजापतीची एक चली   Ex. दयाचें वर्णन पुराणांत मेळटा
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kasدَیا
urdدیا
See : काकूट, काकूट

दया     

A dictionary, Marathi and English | Marathi  English
Tenderness, compassion, pity, mercy. Pr. दया उधार खता रोखडी. दयाकर, दयानिधान, दयानिधि, दयाब्धि, दयासमुद्र, दयासागर Terms applied to a compassionate or merciful person. दयापूरित, दयापूर्ण, दयाभरित, दयायुक्त, दयाविशिष्ट, दयासंपन्न, दयाशाली, दयाशील, दयालु or ळू, दयाढ्य Full of pity, tenderness, gentleness &c. 2 Abridged from देवदया.

दया     

Aryabhushan School Dictionary | Marathi  English
 f  Tenderness, pity, compassion, mercy.
दयानिधि, दयाब्धि, दयासमुद्र, दयासागर.   Terms app. to a merciful person.
दयां दयां   Used with
करणें, करीत फिरणें   Wander about from door to door crying pity! pity! beg about in exceeding abjectness or wretchedness.
दयां दयां होणें.   Be in a most pitiable condition.

दया     

ना.  अनुकंपा , कणव , करुणा , कळवळा , कृपा , मेहेरबानी .

दया     

मराठी (Marathi) WN | Marathi  Marathi
noun  आपली व्यक्ती किंवा आपल्यापेक्षा दुर्बल व्यक्तीला दुःखी, पीडित पाहून त्याचे कष्ट, दुःख इत्यादी दूर करण्याचा व्यवहार   Ex. देवाची दया आपल्यावर व्हावी हीच आपली सतत प्रार्थना असते.
SYNONYM:
कृपा मेहरबानी अनुकंपा करुणा
Wordnet:
asmদয়া
benদয়া
gujદયા
kanದಯೆ
kokदया
malദയ
panਦਇਆ
sanदया
tamஅனுகிரகம்
urdمہربانی , رحمت , عنایت , رحم , فضل , شفقت , شفق , نوازش , مہر
noun  दक्ष राजाची एक कन्या   Ex. दयाचे वर्णन पुराणांमध्ये आढळते.
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kasدَیا
urdدیا
See : कृपा, दया नदी

दया     

 स्त्री. १ करुणा ; अनुकंपा ; कळवळा . २ कृपा ; मेहेरबानी . ३ विशेषतः देवाने केलेली कृपा , अनुकंपा ( समासांत ) दया - कर - निधान - निधि - समुद्र - सागर इ० = दयाळू ( माणूस ). [ सं . ] म्ह ० दया उधार खता रोकडी .
०दया   दयांदयां भयाभयाम दयाभया - क्रिवि . दया ! दया ! असे ओरडत दारोदार भीक मागत फिरुन . ( क्रि० करणे ; करीत फिरणे , जाणे ). दयांदयां - स्त्री . केविलवाणी स्थिति . दयांदयां होणे - अतिशय करुणास्पद स्थितीस येणे .
०धर्म  पु. नैतिक व धार्मिक कृत्ये ; आचारविचार . ( क्रि० करणे ; होणे ).
०भूत   रुप वि . दयाशील ; दयेची मूर्ति ; मूर्तिमान दयाच असा ( मनुष्य इ० ).
०मय वि.  दयेने पूर्ण ; दयाशील ; कृपाळू .
०माया  स्त्री. सामान्यतः दया ; कृपा ; माया ; ममता . ( क्रि० येणे ; असणे ; करणे ; ठेवणे ; राखणे ).
०राम   नातू - पुअव . ( ल . ) एखादा अतिशय श्रीमंत ( मनुष्य ) ( व्यंगोक्तीने ) अतिशय दरिद्री मनुष्य .
मुकुंददासाचे   नातू - पुअव . ( ल . ) एखादा अतिशय श्रीमंत ( मनुष्य ) ( व्यंगोक्तीने ) अतिशय दरिद्री मनुष्य .
०लु   ळू वि . कृपाळू .
०वान   वंत , दयाळ वि . कृपाळू ; मायाळु .
०शील वि.  दयाळू स्वभावाचा ; दुसर्‍यावर नेहमी दया करणारा .
०हीन वि.  निर्दय ; निष्ठुर .

दया     

नेपाली (Nepali) WN | Nepali  Nepali
noun  त्यो मनको आवेग जुन अर्काको दु   Ex. ख देखेर त्यसलाई दूर गर्ने प्रेरणा दिन्छहे ईश्‍वर तपाईँले सबै जीवहरूलाई दया गर्नुहोस्
HYPONYMY:
क्षमा दया-दृष्टि
ONTOLOGY:
मनोवैज्ञानिक लक्षण (Psychological Feature)अमूर्त (Abstract)निर्जीव (Inanimate)संज्ञा (Noun)
SYNONYM:
कृपा माया
Wordnet:
asmদয়া
bdअननाय
gujદયા
hinदया
kanದಯೆ
kasرحم , اِنصاف , مہربٲنی , تَرَس , عِنایَت
kokकाकूट
malഅലിവു്‌
marकृपा
mniꯊꯧꯖꯥꯜ
oriଦୟା
panਦਇਆ
telదయ
urdرحم , عنایت , شفقت , مہربانی , نوازش , عفوودرگزر , دردمندی , ہمدردی , فضل

दया     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
दया  f. f. sympathy, compassion, pity for (loc.[MBh.] ; [Pañcat.] ; [Bhartṛ.] &c. ; gen.[R.] ; [Hariv. 8486] ; in comp.[MBh. xiv] ; [Hit. i, 6, 41] ), [ŚBr. xiv &c.] (°यांकृ, ‘to take pity on’ [loc.[MBh.] ; [Hit. i, 2, 7;] gen.[Vop.] ])
अ-दय   Pity (daughter of दक्ष and mother of अ-भय, [BhP. iv, 1, 49 f.] ), [Hariv. 14035;] cf.; निर्-, and सदय.
ROOTS:
दय

दया     

दया [dayā]   [दय् भिदा-भावे अङ्] Pity, tenderness, compassion, mercy, sympathy; निर्गुणेष्वपि सत्त्वेषु दयां कुर्वन्ति साधवः [H.1.] 6; [R.2.11;] यत्नादपि परक्लेशं हर्तुं या हृदि जायते । इच्छा भूमि- सुरश्रेष्ठ सा दया परिकीर्तिता ॥. -Comp.
-कर a.  a. kind, sympathetic. (-रः) an epithet of Śiva.
-कूटः, -कूर्चः   epithets of Buddha.
वीरः (in Rhet.) the sentiment of heroic compassion; the sentiment of heroism arising out of compassion; e. q. Jīmūtavāhana's remark to Garuḍa in Nāg.: शिरामुखैः स्यन्दत एव रक्तमद्यापि देहे मम मांसमस्ति । तृप्तिं न पश्यामि तथापि तावत् किं भक्षणात्त्वं विरतो गरुत्मन् ॥ cf. also R. G. under दयावीर
a.  a. Very merciful man.

दया     

noun  स्वजनान् दुर्बलान् वा मनुष्यान् व्यथितं दृष्ट्वा तेषां दुःखादीनाम् दूरीकरणम्।   Ex. ईश्वरस्य दया अस्मासु भवेत्।
SYNONYM:
करुणा अनुकम्पा कृपा कारुणिकता कृपालुता कारुण्यम् अनुकम्पनम् माया विक्षेपः अनुक्रोशः अनुषङ्गः
Wordnet:
asmদয়া
benদয়া
gujદયા
kanದಯೆ
kokदया
malദയ
panਦਇਆ
tamஅனுகிரகம்
urdمہربانی , رحمت , عنایت , رحم , فضل , شفقت , شفق , نوازش , مہر
noun  दक्षप्रजापतेः कन्या।   Ex. दयायाः वर्णनं पुराणेषु अस्ति।
ONTOLOGY:
पौराणिक जीव (Mythological Character)जन्तु (Fauna)सजीव (Animate)संज्ञा (Noun)
Wordnet:
kasدَیا
urdدیا
See : करुणा, घृणा

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP