|
पु. १ ( अंगरख्याचा ) घेर ; खालचा परिघ ; ( लुगडें , परकर , धोतर इ० कांचा ); ओचा ; सोगा ; पदर . पीतांबराचा बहु घोळ लोळे । - सारुह ५ . ३४ . घोळ चारु चरणावरि लोळे । - शशिसेना २०२ . २ ( गो . ) मासे अडकण्यासाठीं जाळयाच्या टोंकावर बांधलेली पिशवी . घोळ कोटंबा , घोळ कोटमा - पु . कापडाचा घोळ लावलेला खंडोबाच्या वाघ्याचा भिक्षा मागण्याचा चौकोनी लाकडी कोटंबा ; खंडोबाचे भक्त याची पूजा करतात . त्या खिरीपैकीं वाघ्या मुरळी यांस त्यांचा घोळकोटंबा भरून खीर द्यावी लागते . - ऐरा २०३ . घोळदार - वि . ज्याचा उत्तम घोल आहे असें ( वस्त्र , काठी इ० ). घोळ अर्थ ६ , ८ पहा . स्त्री. डोंगरामधील दरी ; कपार ; खबदड ; घळ ; घळ पहा . त्या पर्वतश्रेणींतील घोळी फारच गडद व भयंकर आहेत . स्त्री. एक पालेभाजी . हिच्या दोन जाती आहेत . उत्तर हिंदुस्थानांत हिला कुलफा हें नांव आहे . [ सं . घोली ] पु. १ पुन : पुन : हलवणें ; घोळणें ; फिरविणें ; छानणें ; यावरून २ ( ल . ) चर्चा ; वादविवाद ; छानणी ; वाटाघाट ; मंथन . ह्या शास्त्रविषयीं चार दिवस घोळ घातला तेव्हां सिध्दांत झाला . २ गोंधळ ; घोंटाळा ; अडवणूक . उगा लोळसा घोळ मोठा करी तो । - राक १ . ३६ . पुरी माजि नानापरी घोळ केला । - राक १ . ३० . ३ ( वस्तूंचा , सामानाचा , हिशेबाचा , कामांचा ) गोंधळ ; गळफाटा ; घोंटाळा ; घप्पाघोळ ; अस्ताव्यस्तपणा ; गुंतागुंत . ४ गडबड ; धांदल ; तारंबल ; त्रेधा . ५ धामधूम ; लगबगीची हालचाल ; दौडादौड ; धांवाधांव . ( क्रि० घालणें ; मांडणें ). दुजी तों मुलीचा म्हणे थांग नाहीं । असा मांडिला घोळ पौराजनांहीं । - अर्वाचीन १३५ . ६ काठीच्या टोंकास कोयंडा बसवून त्यांत लोखंडाचे तुकडे घातलेली खुळखुळ असा आवाज करणारी कडी . रात्रींच्या वेळीं चालतांना सापांना भिवविण्यास हिचा उपयोग करतात . ७ ( वाघ्या इ० लोकांचें ) लोखंडाच्या कांबीस कडया अडकवलेलें वाद्यविशेष . ताळ घोळ मृदंग कुसरीं । नाना चरित्रें गाती गजरीं । - एभा ११ . १२७४ . - ह २ . १२२ . मंजुळ नादीं घोळ । टिमकारिती । - ख्रिपु २ . ३१ . १७ . ८ ( राजा . ) धान्य इ० सुपांत , चाळणींत घोळल्यानंतर मागें राहिलेला गाळसाळ , गदळ भाग . ९ ( व . ) तोरडी ; स्त्रियांच्या पायांत घालावयाचा एक अलंकार . १० ( क . ) हरभर्याचा अगर तुरीचा कोंडा . [ घोळणें ] स्त्री. ( कों . गो . ) तांबडसर पांढर्या रंगाचा ( समुद्रांतील ) एक मासा . पु. दंडाहत . - मसाप ४५ . ८ . - अमर ( घोळणें ) ०काठी स्त्री. एका टोंकाला लोखंडी कडीमध्यें लोखंडाचे तुकडे अडकविलेली , खुळखुळ आवाज करणारी काठी ; खुळखुळी काठी घोळ अर्थ ६ पहा . घोळंकार , घोळांकार - पु . गोंधळ ; घोंटाळा ; गोलंकार घोळ ३ , ४ , ५ अर्थ पहा . त्या लग्नांत सगळा घोळंकार माजला . घोळपाट - पु . ( व . ) घोटाळा ; गोंधळ . त्यानें जो घोळपाट घातला तो कांहीं पुसूंच नका घाळबोटवा - पु . १ एक प्रकारचा गव्हला . २ हरकाम्या , हरहुन्नरी , लुडबुडया मनुष्य ; एक ना धड भाराभर चिंध्या अशी स्थिति ज्याची आहे असा मनुष्य .
|