श्रीगणेशाय नमः ॥
मग तये हंसिणीप्रती ॥ हर्षें पुसतसे प्रभावती ॥
सांग वो मज उत्पत्ती ॥ तया मदनाची ॥१॥
तंव ह्मणे हंसिणी ॥ देह त्यागिलिया दाक्षायणी ॥
तया दुःखें शूळपाणी ॥ वनीं राहिले ॥२॥
उमा जन्मली हिमवंतोदरीं ॥ तंव तारक उदेला क्षत्री ॥
तेणें त्रिभुवन वो सुंदरी ॥ जिंकियेलें ॥३॥
स्वर्गीं इंद्रादि देवांप्रती ॥ वृत्तांत सांगे बृहस्पती ॥
कीं त्यासि प्रसन्न प्रजापती ॥ जाहला असे ॥४॥
दैत्या दीधला दुर्घट वर ॥ कीं पाहिजे रुद्रकुमर ॥
तयावीण संव्हार ॥ नव्हे असुराचा ॥५॥
मग इंद्र काय करित ॥ त्वरें बोलाविला मन्मथ ॥
सवें देऊनि वसंत ॥ काम्यकवनीं पाठविला ॥६॥
वायूसि ऐसें सांगत ॥ त्वांही वना जावें त्वरित ॥
ढाळावा कैलासनाथ ॥ तपश्चर्येपासुनी ॥७॥
मन्मथ आला हिमाचळासी ॥ काय्मकवनीं शिवापाशीं ॥
सर्वोपचारें श्रृंगार वनासी ॥ करोनियां ॥८॥
तंव तया वनासी ॥ स्वरुपें लावण्यखाणी जैशी ॥
गौरी नित्य येत फुलांसी ॥ वेंचावया ॥९॥
ते शिवा जवळी हिंडत ॥ रुप आपुलें दावित ॥
व्रत ढाळावें ह्मणत ॥ महादेव ॥१०॥
इतुक्यांत प्राप्त झाला मन्मथ ॥ संगें वायु आणि दुसरा वसंत ॥
ऐसा तिघांचा संघात ॥ जाहला तेथें ॥११॥
कीं शिवासि व्रतें ढाळावें ॥ तिघे असती याचि भावें ॥
मग वसंतें बरवें ॥ श्रृंगारिलें वन ॥१२॥
चंदन चांफे बकुळ ॥ पुष्पीं भरले असती सकळ ॥
तेथें क्रीडा अलिकुळ ॥ करिताती ॥१३॥
डोलती आंबे जांभळी ॥ द्राक्षी केळी पोफळी ॥
उतोनिया नारळी ॥ लवताती ॥१४॥
उदकें पूर्ण सरोवर ॥ कोकिळांचे ध्वनी सुस्वर ॥
स्वच्छंदें नाचती मयूर ॥ आनंदेंसीं ॥१५॥
तंव आली हैमवती ॥ शिवापुढें वोळंगती ॥
एकाकी मदनें पशुपती ॥ विंधिला तो ॥१६॥
लागतां मदनाचा बाण ॥ ध्यान सांडी त्रिनयन ॥
पाहे नेत्र उघडोन ॥ महादेव ॥१७॥
शिवें उघडिली दृष्टी ॥ तंव गिरिजा दिसे गोरटी ॥
कामातुर होवोनि गोष्टी ॥ करीतसे तिशीं ॥१८॥
ऐसा मदनें विंधितां ॥ भुलला विश्वनाथ सर्वथा ॥
मग झाला गौरीसि धरिता ॥ बलात्कारें ॥१९॥
झडकरी करीं धरोनियां ॥ पर्णशाळेंत नेवोनियां ॥
विषयसंगें रमूनियां ॥ शांत झाला ॥२०॥
दोघां सुरत संग घडला ॥ वीर्यपातु जाहला ॥
ह्मणे सर्वस्वीं घडला ॥ तपोभंग ॥२१॥
मग विचारीं पडिला ॥ भोंवतें पाहों लागला ॥
तंव दृष्टीं मदन देखिला ॥ महादेवें ॥२२॥
शिवें देखोनियां मदन ॥ त्यावरी कोपला त्रिनयन ॥
ह्मणे कांरें पापिया बाण ॥ विंधिला मज ॥२३॥
कृतांतवत खवळला रुद्र ॥ आणि उघडिला तिजा नेत्र ॥
केला मदनाचा संहार ॥ जाहला भस्म ॥२४॥
रती त्या मदनाची राणी ॥ ते तेथें आली ऐकोनी ॥
रुदन करी विलापोनी ॥ वनामाजी ॥२५॥
यापरी करितां रुदना ॥ जाणवलें तें त्रिनयना ॥
कीं रती करीत करुणा ॥ पतिकारणें ॥२६॥
जंव ज्ञानीं पाहिलें रुद्रें ॥ तंव तो धाडिलासे इंद्रें ॥
तयासि नेणोनि क्रोधें ॥ जाळिलें म्यां ॥२७॥
मनीं विचारी कैलासनाथ ॥ मदन तो इंद्राचा भृत्य ॥
त्यासि म्यां जाळिलें व्यर्थ हा अनर्थ ॥ केला असे ॥२८॥
पूर्वीं सुग्रीवाची कांता ॥ वालीनें बळेंचि भोगितां ॥
ह्मणोनि रामें अवचितां ॥ वधिला तो ॥२९॥
तें त्रेतांयुगीचें उसनें ॥ द्वापारीं अवतार धरोनि कृष्णें ॥
फेडिलें जराव्याधा कारणें ॥ कृष्णावतारीं ॥३०॥
तैसेंचि येथें म्यां केलें ॥ इच्या पतीस नेणोनि जाळिलें ॥
ह्मणोनि मग बोलाविलें ॥ रतिलागीं ॥३१॥
शंकरें रतीसि बोलाविलें ॥ प्रियवचनीं संबोखिलें ॥
पतिप्राप्त्यर्थ सांगीतलें ॥ बीजाक्षर ॥३२॥
ह्मणे वो रती सुंदरी ॥ पति भेटेल तुज द्वापारीं ॥
आतां तूं जाई निर्धारीं ॥ न करीं शोक ॥३३॥
मग वनासि आली नारी ॥ ब्रह्मचर्यें राहोनि निर्धारीं ॥
तपश्चर्या ते सुंदरी ॥ करीतसे ॥३४॥
तें उसनें फेडावया रुद्र ॥ स्वयें जाहला शंबर ॥
स्कंदपुराणींचा विचार ॥ ऐसा असे ॥३५॥
तंव तो शंबर एके वेळीं ॥ वनीं आला जळ केली ॥
नयनीं देखिली बाळी ॥ मदनकांता ॥३६॥
देखोनि तिची स्वरुपता ॥ कामें झाला बोलता ॥
ते ह्मणे गाताता ॥ न घडे ऐसें ॥३७॥
मी असें वो पतिव्रता ॥ आणि मदनाची कांता ॥
मजशीं कुकर्मीं बोलतां ॥ त्यजीन प्राण ॥३८॥
मग तयेसि ह्मणे शंबर ॥ तूं येथें न राहें स्थिर ॥
सुखें चालें वो निर्धार ॥ ममगृहीं ॥३९॥
तूं माझी कन्या तैसी ॥ विश्वासें संबोखी तयेसी ॥
वेगें चलावें मंदिरासी ॥ ह्मणे शंबर ॥४०॥
मग ते घालोनि रथावरी ॥ आणिता जाहला मंदिरीं ॥
ऐशी संरक्षिली सुंदरी ॥ त्या शंबरें ॥४१॥
यापरी शंबराचे घरीं ॥ राहिली असे रती सुंदरी ॥
तंव श्रीकृष्ण द्वापारीं ॥ अवतरला ॥४२॥
सांगतां कृष्णकथेचा विस्तर ॥ तोचि ग्रंथ वाढेल अपार ॥
मग मदनकथेचा विसर ॥ पडेल तुज ॥४३॥
असो कोणे एके अवसरीं ॥ भीमकी आणि मुरारी ॥
एकांतीं असतां शेजेवरी ॥ प्रीति करोनी ॥४४॥
श्रीगोपालकृष्णाप्रती ॥ रुक्मिणी करित विनंती ॥
मज उत्तम पाहिजे संतती ॥ पुत्र प्रजेची ॥४५॥
पुत्राविणें तत्वतां ॥ मज न गमे गोपीनाथा ॥
गेली असे बाल्यावस्था ॥ मागें माझी ॥४६॥
पुत्राविण गा श्रीपती ॥ वृथा वाटे धनसंपत्ती ॥
ऋणत्रयाची निर्गती ॥ नाहीं पुत्राविण ॥४७॥
मग तयेसि ह्मणे मुरारी ॥ तूं स्वरुपें अत्यंत सुंदरी ॥
अससी तरी मदन उदरीं ॥ येईल तुझे ॥४८॥
मदन व्यापक चराचरीं ॥ जाळी जयासि त्रिपुरारी ॥
तो रुपें गुणें योग्य सुंदरी ॥ पुत्र होय ॥४९॥
तो आला असे माझिये मानसा ॥ तपा जाणें लागेल कैलासा ॥
मागूं भक्तीनें महेशा ॥ तोषवोनी ॥५०॥
मग पाचारिला बळिभद्र ॥ त्यासि कथिला समाचार ॥
द्वारकेचा सकळ भार ॥ निरविला देवें ॥५१॥
ह्मणे आह्मीं जातों शिवापाशीं ॥ मागावया पुत्ररत्‍नासी ॥
तुह्मीं स्वबळें द्वारकेसी ॥ सांभाळावें ॥५२॥
आतां वासुदेव पौंड्रक ॥ येथें येणार असे देख ॥
धाडी घालितील घातक॥ रात्रीमाजी ॥५३॥
त्यांसवें येतील लक्ष कोळी ॥ द्रोणशिष्य जे महाबळी ॥
आपण असोनि सावध सकळीं ॥ राखावी हे द्वारका ॥५४॥
तो नांदत असे काशीपुरीं ॥ मी तपासि गेलिया दूरी ॥
एकाएकीं येईल झडकरी ॥ रात्रिमाजी ॥५५॥
ऐसें बळदेवा सांगोनी ॥ श्रीकृष्ण निघाला तेथोनी ॥
आला बदरिकाश्रमस्थानीं ॥ गरुडारुढ होवोनियां ॥५६॥
तेथें ऋषींस भेटोन ॥ तिहीं पूजिला नारायण ॥
ह्मणोनि नांव तेथोन ॥ बद्रिनारायण जाहलें ॥५७॥
ऐसा तो गोपालकृष्ण ॥ तेणें उद्धरिला घंटाकर्ण ॥
महादेवाचा तो गण ॥ प्रभावतीये ॥५८॥
मग मेरुचे पाठारीं ॥ तपीं बैसला मुरारी ॥
शीत उष्ण उपचारीं ॥ साहे अंगें ॥५९॥
करी सदाशिवाचें ध्यान ॥ मनीं पुत्रइच्छा धरोन ॥
एकनिष्ठेनें नारायण ॥ करी तप ॥६०॥
ऐसें आचरितां बहुत दिवसां ॥ मनीं जाणवलें महेशा ॥
तत्काळ आला उमे सरिसा ॥ कृष्णाजवळी ॥६१॥
दोघीं प्रेमें केलें नमन ॥ भेटले हरिहर आपण ॥
मग शिव बोले वचन ॥ श्रीकृष्णाप्रती ॥६२॥
श्रीहरी तूं सर्वांचें दैवत ॥ तुज ऐसें हें तप अनुचित ॥
तूं अससी माझें दैवत ॥ नारायणा ॥६३॥
मग शंभूसि ह्मणे हृषीकेशी ॥ मनीं असे पुत्राची असोशी ॥
ह्मणोनियां देवा तुह्मांसी ॥ प्रार्थिलें असे ॥६४॥
ऐसा तयाचा जाणोनि भाव ॥ कृपेनें बोले महादेव ॥
आतां मदना होय उद्धव ॥ तुमचे पोटीं ॥६५॥
एक लक्ष साठ सहस्त्र ॥ तुह्मांस होतील सुपुत्र ॥
आणि कन्या ऐशी सहस्त्र ॥ होतील जाणा ॥६६॥
ऐसें बोलोनि कृष्णासी ॥ रुद्र गेला स्वस्थानासी ॥
मग हरि निघाला वेगेंसीं ॥ तेथूनियां ॥६७॥
निघूनि आला जंव द्वारके ॥ तंव वेढिलें पौंड्रकें ॥
शस्त्रास्त्रीं सहस्त्र अनकें ॥ विंधिताती ॥६८॥
मिळाले एक लक्ष कोळी ॥ ते रामें हाणिले मुसळीं ॥
मुसळघायें समुद्रजळीं ॥ पाडिले ते ॥६९॥
संपूर्ण सांगतां रणक्षेत्र ॥ तेचि कथा वाढेल अपार ॥
असो देवें टाकोनि चक्र ॥ वधिला पौंड्रक तो ॥७०॥
श्रीकृष्ण भेटला सहोदरा ॥ आणि समस्त परिवारा ॥
पुढें हर्षें आले मंदिरा ॥ भीमकीच्या ॥७१॥
पुष्टयर्थ केलें शांतिहवन ॥ भावें रुद्रासि पूजा अर्पोन ॥
भीमकीच्या घरीं शयन ॥ केलें देवें ॥७२॥
शिवप्रसादें त्याच दिवशीं ॥ गर्भ राहिला भीमकीसी ॥
अति संतोष जाहला मानसीं ॥ उभयवर्गां ॥७३॥
गर्भा भरले पूर्ण दिवस ॥ संतोष न मावे आसमास ॥
पुत्र जाहला भीमकीस ॥ मदन तो ॥७४॥
तंव कोणे एके अवसरीं ॥ शंबर खेळतां सागरीं ॥
अशरीरिणी अंबरीं ॥ वदती झाली ॥७५॥
अरे शंबरा तुझा वैरी ॥ जन्मेल भीमकीच्या उदरीं ॥
व्याधी उठला नाहीं जोंवरी ॥ तोंवरी औषध ॥७६॥
तो तुझा करील संहार ॥ तेथें अणुमात्र नाहीं उशीर ॥
ऐसें ऐकतां शंबर ॥ चिंतावला ॥७७॥
शंबरें घेवोनियां हेर ॥ द्वारकेसि आला सत्वर ॥
परि चिंता जाहली थोर ॥ शंबरासी ॥७८॥
तेथें सुदर्शन होतें फिरत ॥ प्रवेश न होय द्वारकेंत ॥
मग तेथेंचि बैसला तिष्ठत ॥ रात्रदिन ॥७९॥
जंव डोळियाचें पातें लवें ॥ तों एकवीस वेळां चक्र भोंवे ॥
वायूसही रीघ नोहे ॥ अभ्यंतरीं ॥८०॥
ऐसें त्या शंबरें देखोन ॥ परि निश्चयें बैसला आपण ॥
रिघावया अनुदिनीं प्रयत्‍न ॥ करीतसे तो ॥८१॥
प्रसूतीस पांचवा दिवस ॥ विचार करी यादवाधीश ॥
कीं येणें असे सटवीस ॥ प्रसूति पाशीं ॥८२॥
ह्मणोनियां तो मुरारी ॥ चक्र काढूनि घेतसे करीं ॥
मोकळी केली ते रात्री ॥ श्रीकृष्ण देवें ॥८३॥
चक्र घेवोनियां श्रीधर॥ गेले ऐसें देखोनि शंबर ॥
रात्रीमाजी जागर ॥ करीतसे ॥८४॥
निशी जालिया दोन प्रहर ॥ नगरीं आला पैं सत्वर ॥
रात्रीं चोरोनियां कुमर ॥ नेला तणें ॥८५॥
नेला नगरांतूनि बाहेरी ॥ समुद्राच्या भव्य तीरीं ॥
जंव शस्त्र घालूं पाहे उदरीं ॥ बाळकाचे ॥८६॥
तंव स्नेहें न वाहे करु ॥ ह्मणे बाळक कैसें मारुं ॥
ह्मणोनि टाकिला कुमरु ॥ सागरामाजी ॥८७॥
बाळ टाकोनि सागरीं ॥ शंबर गेला आपुले नगरीं ॥
निर्भय होवोनि मंदिरीं ॥ प्रवेशता जाहला ॥८८॥
इकडे रुक्मिणी मंदिरीं कृष्ण ॥ आला पुत्रवार्ता ऐकून ॥
बळिभद्रही येवोन ॥ दुःख करी ॥८९॥
सकलयादव करिती शोक ॥ कृष्ण न देखे पुत्रमुख ॥
जाहलें दुःसह महादुःख ॥ सर्व जनांसी ॥९०॥
रुक्मिणी माता शोक करी ॥ दुःखाग्नि उठिला उदरीं ॥
ललाट आपटी भूमीवरी ॥ ह्मणे काय करुं ॥९१॥
आह्मीं शंभू केला प्रसन्न ॥ तेणें दीधलें पुत्ररत्‍न ॥
तरि कां ऐसें महा विघ्न ॥ चालें देवा ॥९२॥
ईश्वरें आपुले भक्ता देईजे ॥ तें असत्य केवीं होईजे ॥
आतां कोण्या देवें पाविजे ॥ मजदीना ॥९३॥
मिळाला शंभूचा वर ॥ पुत्रफळासि तो साचार ॥
मज देवें देवोनि पुत्र ॥ नेला पुनरपि ॥९४॥
नवां मासांचिया कष्टा ॥ तूं जाणसी नीलकंठा ॥
पुत्र देवोनि कटकटा ॥ कां गा नेला ॥९५॥
जें कां ईश्वराचें देणें ॥ तें अक्षयीं सफळ होणें ॥
ऐशीं गर्जती पुराणें ॥ सकळिक ॥९६॥
तें आजि असत्य जाहलें ॥ ईश्वरकाक्य वृथा गेलें ॥
आजि देवासि आलें ॥ लटकेपण ॥९७॥
श्रीकृष्ण आणि बळिभद्र ॥ असतां प्रतापसमुद्र ॥
कोण्या दुष्टें माझा कुमर ॥ नेका कपटें ॥९८॥
ऐसी दीनवचनीं कृष्णाप्रती ॥ भीमकी करी विनंती ॥
ह्मणे प्रसन्न करुनि पशुपती ॥ लाधलां पुत्र ॥९९॥
त्यासि ऐसें केवीं जाहलें ॥ बाळकासि चोरोनि नेलें ॥
ऐसें कोठें नाहीं देखिलें ॥ चराचरीं ॥१००॥
आतां मी जाईन प्राणें ॥ पुत्राविण व्यर्थ जिणें ॥
मग तयेसि नारायणें ॥ संबोखिलें ॥१॥
ज्ञानीं पाहे गोपाळकृष्ण ॥ ह्मणे हा ईश्वरदत्त मदन ॥
तो आमुचा नंदन ॥ नेईल कोण ॥२॥
आह्मां ईश्वराचा वर ॥ तो मदनाचा अवतार ॥
त्यासि केवीं पापी चोर ॥ घेवोनि जाय ॥३॥
ऐसा ज्ञानीं विचारी ॥ तंव जाणवलें मुरारी ॥
मग स्वमनाभीतरीं ॥ राहे निश्चित ॥४॥
मग तये भीमकीसी ॥ स्नेहें सांगे हृषीकेशी ॥
पुत्र भेटेल आह्मांसी ॥ आहे जीवंत ॥५॥
प्रिये चिंता न करीं काहीं ॥ तो भेटेल लवलाहीं ॥
सत्य मानोनि स्वस्थ राहीं ॥ माझे बोला ॥६॥
ऐसी भीमकी संबोखिली ॥ मग ते उगीच राहिली ॥
इकडे सागरीं वर्तली ॥ कथा कैसी ॥७॥
तें बाळ गिळिलें मत्स्यें ॥ कृष्णवीर्य केवीं नासे ॥
त्याची कथा परियेसें ॥ प्रभावती ॥८॥
त्या मत्स्याचिये उदरीं ॥ बाळ जीवंत क्रीडा करी ॥
साह्य असतां मुरारी ॥ काय नोहे ॥९॥
तंव शंबराच्या नगरीं ॥ तो मत्स्य धरिला धीवरीं ॥
मग आणिला मंदिरीं ॥ आपुलिया ॥११०॥
धीवरी ह्मणे वो धीवरा ॥ हा द्यावा राया शंबरा ॥
तरि दिव्यवस्त्रें अवधारा ॥ पावाल तुह्मी ॥११॥
धीवरें नेला राजभेटी ॥ देखोनि राव संतुष्टी ॥
परि विष आहे पोटीं ॥ नेणवे तें ॥१२॥
शंबरें दीधला राणिये प्रती ॥ तिणें बोलाविली रती ॥
मत्स्य दीधला तिचे हातीं ॥ पाकास्तव ॥१३॥
रतियें नेला पाकशाळे ॥ मग चिरिला तो बळें ॥
तों बाळ देखिलें सांवळें ॥ लावण्यरुप ॥१४॥
महा सुंदरा त्या बाळा ॥ रतियें देखिलें डोळां ॥
परस्परां नेत्रकमळा ॥ साक्ष दिसे ॥१५॥
मग जाहली विस्मित ॥ हर्षित परि काहीं दुश्चित्त ॥
तंव नारद आले तेथ ॥ रतियेपाशीं ॥१६॥
तिसी नारद बोले वचन ॥ हाचि गे तुझा पति मदन ॥
याचें करावें पाळण ॥ बरवेपणें ॥१७॥
हा जन्मला यादववंशीं ॥ कृष्णरुक्मिणीचे कुशीं ॥
ईश्वरवाक्यें तूं पावसी ॥ प्राणेश्वर ॥१८॥
कवणासी न करीं श्रुत ॥ बारा वर्षें पर्यंत ॥
वाचा ईश्वराची सत्य ॥ द्वापारिंची ॥१९॥
हा बारावे संवत्सरीं ॥ शंबराचा वध करी ॥
मग उभयतां जावें झडकरी ॥ द्वारकेसी ॥१२०॥
तंव रती बोले वचन ॥ मी केवीं करुं पाळण ॥
यासि शंबर देखोन ॥ वधील कीं ॥२१॥
तयेसि नारदें दीधला मंत्र ॥ अदृश्य केला असे पुत्र ॥
कीं रतीवेगळा निर्धार ॥ न दिसे कवणा ॥२२॥
ऐसें लवलाहें करोनी ॥ वेगें गेले नारदमुनी ॥
रती हर्षित झाली मनीं ॥ नारदकृपें ॥२३॥
यापरी अदृश्य तिये मुग्धें ॥ बाळ वाढविलें वरदुग्धें ॥
पाळणा लावोनि आनंदें ॥ हालवीतसे ॥२४॥
विचार आणिके पुराणीं ॥ इंद्रें कामधेनु पाठवोनी ॥
तियेच्या दुग्धें करोनी ॥ वाढला मदन ॥२५॥
आपुला वेंचोनि प्राण ॥ केलें तारकासुराचें मरण ॥
हरिलें इंद्राचें व्यसन ॥ तया मदनें ॥२६॥
त्या उपकारास्तव इंद्रें ॥ धेनु पाठविली आदरें ॥
परि बाळ अदृश्य खरें ॥ तेथें असे ॥२७॥
ऐसा तो बारा वरुषें ॥ प्रौढ केला सायासें ॥
मग इच्छामानसें ॥ धरितसे रती ॥२८॥
तयासि काम चेष्टवी ॥ दृष्टी पाहे भोगवी ॥
बळेंचि यौवन लावी ॥ शरीरासी ॥२९॥
ऐसें करी रती नारी ॥ कामदृष्टीनें पाहे सुंदरी ॥
मग मदन बोले उत्तरीं ॥ ऐसें न घडे ॥१३०॥
मदन तयेसि ह्मणत ॥ पाहसी कांहो विपरित ॥
जेणें पातक असे घडत ॥ तें न कीजे ॥३१॥
मातामोहें वो सुंदरी ॥ मज पाळिलें तुवां तरी ॥
आतां कुडें अंतरीं ॥ धरुं नको ॥३२॥
मग तयासि ह्मणे रती ॥ हे सांडावी भ्रांती ॥
तूं माझा प्राणपती ॥ शंका न धरीं ॥३३॥
मदना आठवली पूर्वस्थिती ॥ आपण जाळिलें पशुपतीं ॥
तैंची प्रिया हे निश्चिती ॥ पूर्वील होय ॥३४॥
ऐसें होतां पूर्वज्ञान ॥ मदन पावला तारुण्य ॥
मग करुनि गंधर्वलग्न ॥ भोगिली रती ॥३५॥
ऐसी घडली संगती ॥ परमसुख दोघें भोगिती ॥
तंव पातले पुढती ॥ नारदमुनी ॥३६॥
नारद ह्मणे मदना ॥ तुझी माता करित्ये रुदना ॥
तुवां जावें येचि क्षणा ॥ भेटावयासी ॥३७॥
तुज आणिलें चोरुन ॥ त्याशंबरासि टाकीं वधोन ॥
मग जावें येथोन ॥ द्वारकेसी ॥३८॥
तुझी माता भीमकी ॥ झाली असे अतिदुःखी ॥
तूं जावोनि भेटें हरिखीं ॥ पितयासी ॥३९॥
ऐसा वृत्तांत सकळ ॥ नारदें कथिला तत्काळ ॥
मदन जाहला उताविळ ॥ जावयासी ॥१४०॥
तंव शंबराची युवती ॥ तिनें बोलाविली रती ॥
शृंगारचेष्टा जाणवती ॥ अंतर्भावें ॥४१॥
राणी पाहे मुखकमळ ॥ तंव गळालें असे तांबूल ॥
जाहले पीन युगुळ ॥ पयोधर ते ॥४२॥
ऐसी देखिली नयनीं ॥ वोळखिली पुरुषचिन्हीं ॥
मग जावोनि सांगे वचनीं ॥ शंबरासी ॥४३॥
तिनें सांगितलें शंबरा ॥ तेणें पिटविला डांगोरा ॥
पुरुष एक व्यभिचारा ॥ आणिला रतीनें ॥४४॥
ऐसा विचार करितां ॥ मदन देखिला अवचिता ॥
शंबर ह्मणे समस्तां ॥ धरा धरा कीं ॥४५॥
चालिला सैन्य परिवार ॥ येरु यदुवंशीय वीर ॥
सकळांचा केला संहार ॥ एकले वीरें ॥४६॥
सांगतां सर्व रणविस्तार ॥ तोचि ग्रंथ वाढेल थोर ॥
असो मग चालिला शंबर ॥ त्रिशूळेंशीं ॥४७॥
त्रिशूळें हाणिलें मन्मथा ॥ येरें धरिला येतयेतां ॥
त्याचि त्रिशूळें हाणिता ॥ मदन होय ॥४८॥
तयाच्याच शस्त्रें त्यासी ॥ मृत्यु असे निश्चयेंसीं ॥
ह्मणोनि त्रिशूळें शंबरासी ॥ वधियेला ॥४९॥
आणिका पुराणींचें मत ॥ मदन होता विंधित ॥
तंव रतीनें विंधिला त्वरित ॥ सुमनवाणीं ॥१५०॥
ऐसा शंबर वधिला ॥ मदनबाळ जय पावला ॥
पुष्पवर्षाव देवीं केला ॥ स्वर्गींहुनी ॥५१॥
मग त्या शंबराचे रथीं ॥ मदनें बैसविली रती ॥
दोघें निघालीं त्वरितीं ॥ द्वारकेसी ॥५२॥
मदन येतां द्वारकेसी ॥ सवें घेवोनि रतीसी ॥
तंव नारद वेगेंसीं ॥ सांगति कृष्णा ॥५३॥
म्यां मदनाची शुद्धि केली ॥ रति स्त्री त्यासि मीनली ॥
आतां येतील वहिलीं ॥ भेटावया ॥५४॥
शंबर मदनें मारिला ॥ म्यां असे पाचारिला ॥
ऐसें लगबगां बोलिला ॥ नारदमुनी ॥५५॥
तंव रुक्मिणीच्या मंदिरीं ॥ गोपी बैसल्या शतें चारी ॥
गोष्टी करिती नानापरी ॥ कौतुकेंसीं ॥५६॥
तंव मदनासि येतां ॥ देखती कांता समस्ता ॥
मग त्या झाल्या विस्मिता ॥ देखोनियां ॥५७॥
संभ्रमें बोलती येरयेरी ॥ काय कृष्णें आणिली नोवरी ॥
बैसोनियां रथावरी ॥ येत आहे ॥५८॥
सोळासहस्त्र स्त्रिया असतां ॥ आणिक आणिली हे कांता ॥
विनोदें ह्मणती योषिता ॥ रुक्मिणीसी ॥५९॥
ही स्वरुपसुंदर नारी ॥ आणिता होय मुरारी ॥
ऐसें सांगती सुंदरी ॥ भीमकीसी ॥१६०॥
तंव पाहतसे रुक्मिणी ॥ बाळ आपुला लोचनीं ॥
ह्मणे नव्हे हो चक्रपाणी ॥ सत्यजाणा ॥६१॥
स्नेहें उचंबळली जननी ॥ पयधारा लागती स्तनीं ॥
गहिंवर दाटला मनीं ॥ अत्यानंदें ॥६२॥
कृष्ण नव्हे हो बोलत ॥ पुत्रस्नेह मज बाधत ॥
तंव येऊनि नारद तेथ ॥ काय ह्मणती ॥६३॥
नारद ह्मणे भीमकीसी ॥ आतां भेटें हो पुत्रासी ॥
आणि आपुल्या सुनेसी ॥ कौतुकानें ॥६४॥
मदन खालीं उतरला ॥ मातेच्या चरणीं लागला ॥
तयेनें वोसंगां घेतला ॥ पुत्र प्रेमें ॥६५॥
पुन्हां दुग्धपूर लोटला ॥ मदन घटघटां प्याला ॥
बारावर्षांहीं भेटला ॥ पुत्र माते ॥६६॥
मग उठिला झडकरी ॥ समागमें रती सुंदरी ॥
तीसह भीमकीसि करी ॥ दंडवत ॥६७॥
सभे नारद जावोनी ॥ कृष्णासि सांगे वचनीं ॥
मदन आला घेवोनी ॥ रतीयेसी ॥६८॥
मग श्रीकृष्ण आले मंदिरा ॥ भेटले सुने आणि कुमरा ॥
पुत्रमुख वर्षें बारा ॥ देखिलें देवें ॥६९॥
वाद्यें धडकलीं थोर ॥ देव वर्षती पुष्पसंभार ॥
आजि भेटले पितापुत्र ॥ ह्मणोनियां ॥१७०॥
सांगतां तेथील सुखा ॥ मज न वर्णवे एकमुखा ॥
एक वर्ष ती द्वारका ॥ श्रृंगारिली होती ॥७१॥
ऐसा असे तो मदन ॥ श्रीकृष्णाचा प्रियनंदन ॥
जो अरिगजपंचानन ॥ प्रभावतीये ॥७२॥
आतां तो जरी तूतें वरी ॥ तरि धन्य तूं या संसारीं ॥
मदन सर्वांच्या शरीरीं ॥ पाविजे पूर्ण ॥७३॥
सखे पूर्वपुण्यां वांचोन ॥ त्याचें अंग न पावे कवण ॥
सर्व अवयव शून्य ॥ मदना विण ॥७४॥
स्त्री बालक आणि घर ॥ मदनालागीं घराचार ॥
तयाविण हें समग्र ॥ शून्य अवघें ॥७५॥
हें सांगतां बरवें ॥ श्रोतीं सावध परिसावें ॥
कामाचें तत्व सदैवें ॥ सभाग्य पावे ॥७६॥
प्रभावती ह्मणे सूचीमुखे ॥ तूं सांगसी स्वप्नींचीं सुखें ॥
तीं मिथ्यामय म्यां रंकें ॥ केंवि पाविजे ॥७७॥
मी वो असतां दैत्यकुमरी ॥ मज मदन केवीं वरी ॥
काळ सर्पाचिये मंदिरीं ॥ रिघे कवण ॥७८॥
तरि हें आसे अनघटित ॥ वायां दुःख दुणावत ॥
परि सेवावा तुज ऐसा संत ॥ आत्मकार्या ॥७९॥
अहो सखिये हंसिणी ॥ कांहीं करावी धांवणी ॥
जंव देह पंचप्राणीं ॥ सांडिला नाहीं ॥१८०॥
तया मदनाचा शर । साहों न शके शंकर ॥
मज जाहला दुस्तर ॥ हें नवल नव्हे ॥८१॥
सखे तुझिया शब्दबाणें ॥ माझें दुःख झालें दुणें ॥
पाडिलें असे कामबाणें ॥ विंधोनियां ॥८२॥
तूं जवळी धन्वंतरी ॥ तंव मी रोगी दृढ शरीरीं ॥
आतां गेलिया दूरी ॥ होईन विकळ ॥८३॥
तूं मजजवळी असतां ॥ तंव सुख माझे जीविता ॥
काहीं सांगावी अमृता ॥ गोष्टी मज ॥८४॥
मदन आणि ते रती ॥ तीं चिरकाल असोत प्रीतीं ॥
त्या दोघांची सेवावृत्ती ॥ मी वो करीन ॥८५॥
तंव ह्मणे राजहंसी ॥ तो जन्मला कृष्णकुशी ॥
सोळासहस्त्र स्त्रिया ज्यासी ॥ न पुरती ॥८६॥
तो पिता नारायण ॥ सोळासहस्त्रांचा प्राण ॥
परि आणखी लागुन ॥ हिंडतसे ॥८७॥
धर्मन्यायी कृष्णराणा ॥ राज्य दीधलें उग्रसेना ॥
आणि छत्र सिंहासना ॥ नातळेची ॥८८॥
जो पूर्वजांचें वचन ॥ पाळित असे अनुदिन ॥
राज्यछत्रादि टाकुन ॥ वर्तत असे ॥८९॥
तंव पुसे प्रभावती ॥ येवढा राजा श्रीपती ॥
छत्रसिंहासनीं नसे प्रीती ॥ कवण्या गुणें ॥१९०॥
त्याचा सकल पुर्ववृत्तांत ॥ मज करावा जी श्रुत ॥
सिंहासनीं तो न बैसत ॥ कवण्या गुणें ॥९१॥
तंव हांसोनि ह्मणे येरी ॥ तुज सांगेन हो नारी ॥
कथा मदनाचियेपरी ॥ करीन श्रुत ॥९२॥
ते असो आतां योग्यता ॥ त्वां पुसिली मदनकथा॥
ते जाहली असे पूर्णता ॥ ह्मणे कृष्णयाज्ञवल्की ॥९३॥
इति श्रीकथाकल्पतरु ॥ प्रथमस्तबक मनोहरु ॥
मदनाआख्यान विस्तरु ॥ चतुर्थोध्यायीं कथियेला ॥१९४॥
श्रीसांब सदाशिवार्पणमस्तु ॥ ओव्यासंख्या ॥१९४॥