खटाटोप

A dictionary, Marathi and English

; noise and stir; bustle and show; any great outlay or appearance of business.

Aryabhushan School Dictionary

 m  Mighty and imposing plans. खटाटोपो भयंकर: Strenuous but hollow exertion; sound and fury signifying nothing.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

ना.  अवडंब्र , मोठा बेत , मोठी तयारी ;
ना.  खूप श्रम , दगदग , मेहनत , यातायात ;
ना.  डामडौल , थाट , देखावा , मोठा डौल ;
ना.  गोंगाट , दंगा ;
ना.  उलाढाल , पसारा ,

मराठी (Marathi) WN

noun  एखादी गोष्ट साधणे, मिळवणे इत्यादींसाठी केलेला आटोकाट, निकराचा प्रयत्न   Ex. एखादी गोष्ट घडणार नाही हे माहीत असेल तर त्या गोष्टीसाठी उगाच खटाटोप का करायचा?

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. १ मोठें अवडंबर तयारी , बेत , चळवळी २ मोठा डौल ( पवित्रपणा , विद्या इ०चा ).' त्या तपस्वाचा खटाटोप मात्र पहावा , आंत कांहीं ऐवज नाहीं .' ३ गोंगाट ; गोंधळ व गडबड . ' दमनकातें खटाटोंपें येतां देखिलां । ' - पंच १ . १६ . ४ थाट ; देखावा . ५ पसारा ; उलाढाल ( कामांची , धंद्याची ) ६ ( सामा .) मेहनत ; यातायात ; दगदग . विधवेलागी कुंकुमठेव । खटाटोप कासया । ' - नव २० . १७९ . ' त्या शत्रुवर इतका खटाटोप घेऊन जाण्याचें प्रयोजन नाहीं .' खटाटोपी - प्या - वि . पोकळ प्रर्दशन करणारा , करण्याची इच्छा धरणारा ; खटाटोप करणारा . म्ह ० खटाटोपी भयंकर ; प्रचंड पण पोकळ कृत्य ; विस्मयकारक पोकळपणा . ( थोड्या कार्याला फार खटपट जेव्हां केली जातें तेव्हां ही म्हणु वापरतात . मुळ शब्द फटाटोपो भंकर : । असा आहे . तो पुढील संस्कृत श्लोकांत आढळतो -' निर्विपैणापि सर्पेंण कर्तव्य महती फणा । विषमस्तु न वा लोके फटाटोपे भयंकर ; ॥ ' म्हणजे विष नसलेल्या सापानें नुसता फाराटोप केला ( फणेचा विस्तार केला ) तरी तो लोकांना भयंकर त्रासदायक होती ); कार्य थोडें पण खटपटीचें अवडंबर फार . ( ध्व . हिं . खटाटोप ; तुल० सं . कटाटोप )

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

खटाटोपो भयंकरः
व्यर्थ खटाटोप
उगाच निष्‍फळ धडपड
थोड्या कामाला मोठे अवडंबर. संबंध श्र्लोक-(अ) निविर्षेपणापि सर्पेण कर्तव्या महती फणा। विषं भवतु मा वास्‍तु फाटाटोपो भयंकरः।।-पंचतंत्र ३.८३. (आ) निर्विषोपि यथा सर्पः फटाटोपैर्भयंकरः। तथा डंबरवान्‍राजा न परैः परिभूयते ।।-सुर १४९.३१०.