उपराळा

A dictionary, Marathi and English

   thrown over the load upon a beast. 10 Requital or recompense of evil. v कर. 11 The weight put into the scale with the article under weighing.

Aryabhushan School Dictionary

  m  Surplus stock. Preponderance. A false charge. A provoking act. Helping or backing. Requital or recompense of evil.

महाराष्ट्र शब्दकोश

  पु. 
  पु. 
  पु. साहाय्य ; मदत ; कुमक . आणि स्वामीसही परम असाध्य होऊन त्याचा उपराळा ताम्राकडून होणार । - मराआ [ सं . उपरि + आलुच ; हिं . उप्राला = मदत ; चित्पा . उपराळो ]
   दोहों बाजूंस सारखें ओझें करण्याकरितां जनावराच्या पाठीवरील एका बाजूस घातलेलें ( लांकडें इ० चें ) वजन .
   आरोप ; आळ ; खोटी सबब .
   वाजवीपेक्षां अधिक सामग्री , संग्रह ( माल , द्रव्य वगैरेचा ); राखून ठेवलेला जिन्नस ; खर्च भागवून उरलेला माल , द्रव्य , पदार्थ इत्यादि ; जरुर लागल्यास उपयोग करतां येईल अशी तरतूद ( दारुगोळा , सैन्य इ० ).
   कुरापत ; आगळिक ; निमित्त ( कज्जा , युद्ध इ० स ). आम्ही केल्या नियमास टळलों नाहीं , परंतु तुमचेकडून उपराळा झाला तेव्हां अम्हाला उठणें प्राप्त .
   ठराविक वजनापेक्षां अधिक असलेला माल .
   ( गो . ) तक्रार .
०घेवप   नांव ठेवणें , आळ घेणें . [ उपर + आळ ]
   वर्चस्व ; वरचढपणा ( वादांत , भांडणांत ).
   विकत घेतलेल्या मालावर ठरलेल्या वजनापेक्षां थोडा अधिक मिळणारा माल ( गुळाची ढेप , लांकडाचा गठ्ठा इ० चे तोललेल्या वजनापेक्षां ओझ्यांत अधिक वजन भरतें तें वाणी कांहीं न आकारतां देतात ).
   जनावराच्या ओझ्यावर टाकलेले किरकोळ जिन्नस ( काटक्या इ० ); किरकोळ भरती .
   भरपाई ; वजावाट ; मोबदला . ( क्रि . करणें ) कच्च्या गड्यास कांहीं टोल्यांचा किंवा वद्यांचा उपराळा द्यावा . कुबडी चेंडू -( बडोदें ) १७ . ( इं . ) हॅंडीकॅप .
   एखादा जिन्नस वजन करतांना दुसर्‍या पारड्यांत घातलेलें वजन , दडपण .
   ( ल . ) आटापीट ; खटाटोप . ब्रह्मसूत्राची भार - दोरी गळां । मंत्रोपदेश भिक्षेचा सोहळा । लेहण्यावाचण्याचा उपराळा । पोट भरावयाकारणें ॥ - स्वादि ३ . ३ . १० . [ चि . उपराळो = प्रत्युपकार ] [ सं . उपरि + आलुच ; हिं . उप्राल = वर , अधिक ]