|
अनित्य [anitya] a.
Not eternal or everlasting, transient, non-eternal, perishable (नश्वर) (opp. नित्य); गन्धवती पृथ्वी सा द्विविधा नित्याऽनित्या च T. S.9 (अनित्या = कार्यरूपा); See नित्य; यदि नित्यमनित्येन निर्मलं मलवाहिना । यशः कायेन लभ्येत तन्न लब्धं भवेन्तु किम् ॥ [H.1.45.] रजस्वलमनित्यं च भूतावासमिमं त्यजेत् [Ms.6.77;] धर्मोऽनित्यः सुखदुःखेऽप्यनित्ये जीवोऽनित्यो हेतुरस्या- प्यनित्यः [Mb.]
Occasional, temporary, casual; not peremptory or obligatory as a rule &c., special.
Unusual, extraordinary; वर्णे चानित्ये [P.V.4.31] (लोहितकः कोपेन, अन्यथा तु श्वेतवर्ण इति भावः); आनाय्योऽनित्ये III.1.127 (स हि गार्हपत्यादानीयतेऽनित्यश्च सततमप्रज्वलनात् Sk.) See VI.1. 147.
Unsteady, fickle, not permanent; अनित्यं यौवनं रूपम् [H.4.68;] ˚हृदया हि ताः [Rām.]
Uncertain, doubtful; अनित्यो विजयो यस्माद् दृश्यते युध्यमानयोः [Ms.7.199;] विजयस्य ह्यनित्यत्वात् [Pt.3.22.]
(in grammar) A rule or operation which is not invariable or compulsory; optional.-त्यम् adv. Occasionally, not permanently, incidentally, casually; अनित्यं हि स्थितो यस्मात् [Ms.3.12.] -Comp.
-कर्मन्, -क्रिया an occasional act, such as a sacrifice for a special purpose, a voluntary and occasional act.
-दत्तः, -दत्तकः, -दत्रिमः a son given by his parents to another temporarily (for temporary or preliminary adoption).-प्रत्यवेक्षा (with Buddhists) the consciousness that everything is perishable and is passing away.
-भावः transitoriness, transient state, limited nature or existence; so अनित्यतावम् frailty, instability.
-समः a sophism or fallacious reasoning which generalizes what it is exceptional (as अनित्यत्वम्).
-समासः a compound which it is not obligatory to form in every case (the sense of which may be equally expressed by resolving it into its constituent members.).
|