मर्म

हिन्दी (hindi) WN

See : हृदय, मर्मस्थल, रहस्य

A dictionary, Marathi and English

. Ex. घड्याळांतलें मर्म समजत नाहीं; अद्यापि श्लोक लावण्याचें मर्म तुला समजलें नाहीं. 5 The enemy or antidote; the corrective; the thing of opposite and counteracting qualities. Ex. केळाचें मर्म तूप; गंव्हाचें मर्म कांकडी.

Aryabhushan School Dictionary

n   Secret quality. A vital member. The secret meaning. The secret. The antidote, corrective. Ex. केळ्याचें मर्म तूप गव्हाचें मर्म काकडी.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

ना.  जिव्हाळा , नाजूक भाग , वर्म ;
ना.  आंतला हेतू , इंगित , खुबी , गुपित , गुह्य , गूढार्य , रहस्य ;
ना.  खोच , मुद्दा , मेख , रोख ( भाषणातील , लिखाणातील );
ना.  उणेपणा , छिद्र , व्यंग .

मराठी (Marathi) WN

noun  जेथे लागले असता खूप वेदना होतात वा मृत्यू होऊ शकतो असा शरीराचा नाजूक भाग   Ex. त्याच्या मर्मावर घाव बसला.

HYPONYMY:

हृदय

SYNONYM:

मर्मस्थान मर्मस्थळ जिव्हाळी वर्म

Wordnet:

asm স্পর্শ্্কাতৰ ঠাই

bd गुरै बाहागो

ben মর্ম স্থল

guj મર્મસ્થળ

kas نوزُٕک اَنٛگ

kok नाजूक भाग

mni ꯑꯊꯣꯠꯄ꯭ꯃꯐꯝ

nep मर्म स्थल

ori ମର୍ମସ୍ଥଳ

pan ਸੋਹਲ ਸਥਾਨ

san मर्म

tam உயிர்நிலை

tel మర్మ స్థలము

urd نرم جگہ , نازک جگہ

See : अर्थ, मर्मस्थान, इंगित

महाराष्ट्र शब्दकोश

 न. 
गूढ शक्ति ; सुप्त गुणधर्म ; कार्यसाधक गुण ( याचें अनुमान कार्यावरुन होतें ). सर्व पदार्थांमध्यें जीं ईश्वरानें मर्मे ठेविलीं आहेत तीं कोणास समजतात .
( शरीरादिकाचा ) नाजूक भाग , अवयव ; जिव्हाळी ; वर्म .
छिद्र ; उणेपणा ; व्यंग . मर्म उघडितां , मानी पुरुष बुडाले त्रपेंत , जड तरले । - मोआदि २४ . ४७ .
रहस्य ; गूढार्थ ; खरा आंतला हेतु ( भाषण , लेख इ० चा , ); तात्पर्य .
मेख ; मुद्दा ; खोंच ; रोंख .
कला ; खुबी ; गूढविद्या ; युक्ति ; गुरुकिल्ली ( एखादें कोडें , रचना , क्रिया , धंदा इ० ची ). अद्यापि श्लोक लावण्याचें मर्म तुला समजलें नाहीं . घड्याळांतलें मर्म कळत नाहीं .
शत्रु ; अरि ; नाशक ; भंजक ; उलट आणि प्रतिक्रिया करणार्‍या गुणांची वस्तु . केळ्यांचें मर्म तूप , गव्हाचें मर्म कांकडी . [ सं . ]
०भेद  पु. 
नाजुक भागावर केलेला आघात ; जिव्हाळीं झालेली जखम .
( ल . ) जिव्हाळीं लागणें , झोंबणें ; मर्मस्पर्श .
कट , युक्ति , बेत शोधून काढणें ; खुबी , रहस्य हुडकणें ; बिंग बाहेर काढणें ; गुढपरिज्ञान .
एखाद्याचा उणेपणा , व्यंग , दोष इ० चा स्फोट करणें ; एखाद्याच्या मनाला झोंबेल अशा गोष्टी उघड करणें .
०भेदक   भेदी वेधक वेधी - वि . जिव्हाळीं स्पर्श करणारा ; नाजूक भागाला जखम करणारा ; बिंगे उघडकीस आणणारा ( अक्षरशः व ल . ). वेत्ता - वि . मर्म जाणणारा ; मर्मज्ञ .
०स्थल   स्थान - न .
नाजूक भाग ; जिव्हाळी .
( ल . ) दोष , उणीव असलेलें स्थान ; व्यंग . स्पृक - वि . नाजुक भागावर स्पर्श करणारा , जखम करणारा ; चावा घेणारा ( अक्षरशः व ल . ); मर्मभेदी .
०ज्ञ वि.  
मर्म , गूढ , खुबी जाणणारा .
अत्यंत कुशल ; निपुण ; पंडित . मर्मण - वि . मर्मज्ञ ( अप . ) मानवा सुजाणा मर्मणा सुजाणा । - देप ११३ . मर्मान्वेषण - न . एखाद्याचें मर्म , उणेपणा शोधून काढणें ; छिद्रान्वेषण . ( अक्षरशः व ल . ) मर्मान्वेषी - वि . मर्म , दोष , उणें शोधणारा ; छिद्रान्वेषी . मर्मी - वि .
गुप्त , गूढ गोष्टी जाणणारा .
एखाद्या गोष्टींत अत्यंत निपुण ; कुशल ; मर्मज्ञ .
मर्मभेदी ; भेदक ; झोंबणारें ; टीकात्मक ( भाषण ). मर्मीक - वि . ( प्र . ) मार्मिक पहा . मर्मोदघाटक - वि . एखाद्याचें मर्म , दोषस्थल , कमीपणा उघडकीस आणणारा ; मर्मभेदी . मर्मोदघाटन - न . एखाद्याचें व्यंग , उणें , दोष उघडकीस आणणें ; मर्मभेद .

A Sanskrit English Dictionary

मर्म   in comp. for मर्मन्.

संस्कृतम् (Sanskrit) WN

noun  तानि संवेदनशीलानि इन्द्रियाणि येषु आघातनेन अत्यधिका पीडा भवति तथा च मनुष्यस्य मृत्युः अपि सम्भवति।   Ex. हृदयकपालादीनि मर्माणि सन्ति।

HYPONYMY:

हृदयम्

Wordnet:

asm স্পর্শ্্কাতৰ ঠাই

bd गुरै बाहागो

ben মর্ম স্থল

guj મર્મસ્થળ

kas نوزُٕک اَنٛگ

kok नाजूक भाग

mar मर्म

mni ꯑꯊꯣꯠꯄ꯭ꯃꯐꯝ

nep मर्म स्थल

ori ମର୍ମସ୍ଥଳ

pan ਸੋਹਲ ਸਥਾਨ

tam உயிர்நிலை

tel మర్మ స్థలము

urd نرم جگہ , نازک جگہ

See : हृदयम्