Dictionaries | References

स्वर् ‍

   { स्वर्, svar }
Script: Devanagari

स्वर् ‍     

 न. १ आकाश . २ स्वर्गलोक , ३ इंद्रलोक . [ सं .]

स्वर् ‍     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
स्वर्   1. (= √ सुर्) cl. 10. P.स्वरयति, to find fault, blame, censure, [Dhātup. xxxv, 11.]
स्वर्   2. (prob. = a lost √ सुर्; cf.स्वृ) cl. 1. P.स्वरति, Caus.स्वरयति, to shine.
स्वर्  n. 4.ind. (in यजुर्-वेद also सु॑वर्) (used in वेद as nom.acc.loc., or gen., in [Naiṣ. vi, 99] also as abl.; from the weak base सू॑र् the [RV.] forms the gen.सू॑रस् and the dat.सूरे॑ [iv, 3, 8]), the sun, sunshine, light, lustre, [RV.] ; [AV.] ; [VS.]
दिव्   bright space or sky, heaven (as distinguished from , which is regarded as the vault above it; often ‘heaven’ as a paradise and as the abode of the gods and the Blest, in [AV.] also of the असुरs; स्वः प्रयातः, ‘gone to heaven’ i.e. ‘departed this life’), [RV.] &c. &c.
लोक   the space above the sun or between the sun and the polar star, the region of the planets and constellations (regarded as the 3rd of the 7 worlds [see ] and the 3rd of the three व्याहृतिs [i.e.भु॑र् भु॑वः स्व॑]; स्वर् is pronounced after ओम् and before the गायत्री by every Brāhman on beginning his daily prayers), [Mn.] ; [MBh.] &c.
water, [Naigh. i, 12]
N. of शिव, [MBh.]
स्वर्   [cf.Gk.ἠέλιος, ἤλιος; Lat.sol; Lith.sáule; Goth.sauil; Angl.Sax.sôl.]

स्वर् ‍     

स्वर् [svar]   1 U. (स्वरयति-ते) To find fault, blame, reprove, censure.
स्वर् [svar]   ind.
Heaven, paradise; as in स्वर्लोक, स्वर्वेश्या, स्वर्भानुः, &c.; त्वं कर्मणां मङ्गलमङ्गलानां कर्तुः स्म लोकं तनुषे स्वः परं वा [Bhāg.4.6.45.]
The heaven of Indra and the temporary abode of the virtuous after death.
The sky, ether.
The space above the sun or between the sun and the polar star.
The third of the three Vyāhṛitis, pronounced by every Brāhmaṇa in his daily prayers; see व्याहृति.
Radiance, splendour.
Water.ind. (used in nom., acc., gen., or loc. case); स्वलंकृतैर्भ- वनवरैविभूषितां पुरंदरः स्वरिव यथामरावतीम् [Rām.7.11.5;] साधोरपि स्वः खलु गामिताधो गमी स तु स्वर्गमितः प्रयाणे [N.6.] 99 (herein abl. case, स्वर् = स्वर्गात्). -Comp.
-अतिक्रमः   reaching Vaikuṇṭha (beyond heaven).
आपगा, गङ्गा the celestial Ganges.
the galaxy or milky way.-इङ्गणः a strong wind.
-गत a.  a. dead.
-गतिः  f. f.,
गमनम् going to heaven, future felicity.
death.-गिरिः Sumeru.
-जित्  m. m. a kind of sacrifice; यजेत वाश्वमेधेन स्वर्जिता गोसवेन वा [Ms.11.74.]
-तरुः (स्वस्तरुः)   a tree of paradise.
-दृश्  m. m.
an epithet of Indra.
of Agni.
of Soma.
-धुनी, -नदी   (forming स्वर्णदी) the celestial Ganges; सद्यः पुनन्त्युपस्पृष्टाः स्वर्धुन्यापोनुसेवया [Bhāg.1.1.15.]
-भानवः   a kind of precious stone.-भानुः N. of Rāhu; तुल्येऽपराधे स्वर्भानुर्भानुमन्तं चिरेण यत् । हिमांशुमाशु ग्रसते तन्म्रदिम्नः स्फुटं फलम् [Ś.i.2.49.] ˚सूदनः the sun.
-मणिः   the sun.
-मध्यम्   the central point of the sky, the zenith.
-यातृ a.  a. dying.
-यानम्   dying, death.
-योषित   a celestial woman, apsaras.-लोकः the celestial world, heaven.
-वधूः  f. f. a celestial damsel, an apsaras.
-वापी   the Ganges.
-वारवामभ्रू   (see
-वधू   above); स्वर्वारवामभ्रुवः नृत्यं चक्रुः Cholachampū [p.22,] [Verse 51.]
-वेश्या   'a courtezan of heaven', a celestial nymph, an apsaras.
-वैद्य  m. m. du. an epithet of the two Aśvins.
षा an epithet of Soma.
of the thunderbolt of Indra.
-सिन्धु = स्वर्गङ्गा   q. v.

स्वर् ‍     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
स्वर्   r. 10th cl. (स्वरयति-ते)
1. To blame, to censure, to reprove.
2. To sound. [Page822-a+ 60] (Ind. (Aptote noun.)
1. Heaven, paradise, the residence of INDRA and the celestials, (considered as the temporary abode of the virtuous after death.)
2. Sky, ether.
3. Splendour, beauty.
4. One of the divisions of the universe, the space between the sun and the polar star and region of the planets and constellations; in this sense, this word is one of the three mystical words, to be repeated daily at the morning ceremonies, &c., with the holy Gāyatri.
E. स्वृ to sound, to be in pain, विच् aff., and the vowel changed.
ROOTS:
स्वृ विच्

Related Words

स्वर् ‍   स्वश्   विथक्   सुवर्विद्   स्वर्णिधन   मिथो   योक्   परिस्वार   प्रशान्   सुवर्वत्   स्वर्बधू   स्वर्भानवीय   स्वर्वन्निधन   स्वस्तरु   अजस्रम्   स्वा   प्रवाहिका   आर्यहलम्   सनात्   अनुषट्   दुःष्ठु   मक्   नक्   प्रतिस्वर   स्वरापगा   स्वरारूढ   स्वर्गङ्गा   स्वर्गिरि   स्वर्ज्योतिर्निधन   स्वर्द   स्वर्वापी   स्वर्वेश्या   कृतोच्चैस्   सत्रम्   अनुषक्   प्रबाहुकम्   स्वरतिक्रम   स्वर्गात   ज्योक्   पुष्पार्ण   स्वर्गत   स्वर्णदी   स्वर्नदी   स्वर्वत्   स्वर्वैद्य   सुर्   स्वर्लोक   व्य   अर्वाक्   जेष   प्रताम्   स्वर्यात   है   सनत्   वदि   प्रादुर्   सौव   स्वर्भानवी   स्वाराज्   ह्यस्   दोषा   शु   सत्यम्   सना   जित्   जोषम्   तरसा   भुवस्   निकषा   झटिति   चिरम्   तूष्णीम्   सामि   व्याहृति   अम्   बत   स्वृ   heaven   आवह   उपांशु   ईषत्   श्रम्   तिरस्   नमस्   वरम्   अस्ति   भूयस्   pitch   स्वर्भानु   स्वर   क्षमा   सप्तन्   शम् ‍   रजस्   प्रभा   सुर   तथा   स्थान   शुक्र   जय   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP