३०५२
मातला बोकड भलत्यावरी धांवे । तैसा भरला विषय हावे ॥१॥
नाठवेचि आपपर । सदा हिंडे परद्वार ॥२॥
शिकविलें मानी वोखटें । उताणा नेटें चालतसे ॥३॥
कर्म धर्म नावडेचि कांहीं । विषयप्रवाहीं बुडतसे ॥४॥
एका जनार्दनी तें पामर । भोगिती अघोर कुंभपाक ॥५॥
३०५३
परदारा परधन । येथें धांवतसे मन ॥१॥
मन जाए दुरदेशीं । वोढूनी आणा चरणापाशीं ॥२॥
दुर्बुद्धि मनाचें ठाणें । मोडोनी टाका पुरतेपणें ॥३॥
एका जनार्दनीं मन । आपुलें पदीं राखा जाण ॥४॥
३०५४
जोडोनियां धन नाशी वेश्या घरीं । अतिथी आलिया द्वारीं नाहीं म्हणे ॥१॥
वेश्या ती अमंगळ जग भुलवणी । पडे निशिदिनीं तेथें श्वान ॥२॥
घरीं कोणी अभ्यागत आलिया मागता । धांवतोम सर्वथा श्वानासम ॥३॥
एका जनार्दनीं ऐसा दुराचार । नरक अघोर भोगिताती ॥४॥
३०५५
वेश्येचिया घरी जातो उताविळा । जातांची देउळा रडतसे ॥१॥
काय ऐशा पामरा सांगावें गव्हारा । भोगितो अघोरा नरकवासा ॥२॥
एका जनार्दनीं नको त्याचा संग । अंतरें पाडुरंग तयाचेनीं ॥३॥
३०५६
करितां विषयाचें ध्यान । जीव होय मनाधीन ॥१॥
ऐसें भुलले विषयासी । अंचवले परमार्थासी ॥२॥
संसार सागरीं वाहिला । गोड परमार्थ राहिला ॥३॥
गेलें भुलोनियां मन । विसरला आठवण ॥४॥
जन्मा येवोनियां देख । एका जनार्दनीं ते मूर्ख ॥५॥
३०५७
सलगीनें सर्प हातीं तो धरिला । परि डंश तो वहिला करी बापा ॥१॥
तैसें विषयासी सलगी पैं देतां । नेती अधःपाता प्राणिमात्र ॥२॥
विष उत्तम चांगलें घातलेंसे मुखीं । परि राण शोखी क्षनमात्रें ॥३॥
जाणोनी जाणोनीं नको भुलूं वायां । एका जनार्दनीं पायां भजे आधीं ॥४॥
३०५८
बंधनाचा फांसा बैसलासे गळीं मीनापरि गिळी सर्वकाळ ॥१॥
आमीष विषया भुलला पामर । भोगिती अघोर चौर्यायंशी ॥२॥
गुंततांचि गळीं जाईल कीं प्राण । हें तो अधम जना न कळे कांहीं ॥३॥
एका जनार्दनीं न कळेंचि मूढा । सांगावें दगडा किती किती ॥४॥
३०५९
इंद्रिये नाना छळती पामरें । समाधान शरीरें नोहे कधीं ॥१॥
त्याचा जो व्यापार करती सैरावैरा । परि त्या सर्वेश्वरा न भजती ॥२॥
विषयाचे कामें करिती विवंचना । परी नारायणा न स्मरती ॥३॥
एका जनार्दनीं कृपा नव्हती पूर्ण । इंद्रियां समाधान केवीं होय ॥४॥
३०६०
काम क्रोध मद मत्सर शरीरी । रात्रंदिवस निर्धारीं छळिताती ॥१॥
आशा तृष्णा भ्रांति भुली हे वासना । सदोदित मना छळिताती ॥२॥
एका जनार्दनीं यांचा टाकी संग । मग पांडुरंग हातीं लागे ॥३॥
३०६१
अमृत विकूनि कांजी प्याला । तैसा नरदेह गमाविला ॥१॥
लाहोनी उत्तम शरीर । वेंचिलें ते विषयपर ॥२॥
ऐशी मूर्खाची गोष्टी । एकनाथ देखोनि होतसे कष्टी ॥३॥
३०६२
श्वानाचिये परी धांवे । विषयासक्त जीवें भावें ॥१॥
नेणे मान अपमान । सदा विषयावरी ध्यान ॥२॥
नाहीं देवाची स्मृती । सदा लोळे विषयावर्ती ॥३॥
नाठवेचि कांहीं धंदा । भुलला तो विषयमदा ॥४॥
एका जनार्दनीं देवा । नाठवी अभागी न करी सेवा ॥५॥
३०६३
श्वानाचा तो धर्म करावी वसवस । भले बुरे त्यास कळे कांहीं ॥१॥
वेश्यांचा धर्म द्रव्य ते हरावें । भलें बुरे भोगावें न कळें कांहीं ॥२॥
निंदकाचा धर्म निंदा ती करावी । भलें बुरें त्यागावी न कळे कांहीं ॥३॥
सज्जानांचा धर्म सर्वाभुतीं दया । भेदाभेद तया न कळे कांहीं ॥४॥
संतांचा तो धर्म अंतरी ती शांती । एका जनार्दनीं वस्ती सर्वांठायीं ॥५॥
३०६४
चंदनाचे झाडा भुजंग वेष्टला । प्राणी तो गुंतला तैसा व्यर्थ ॥१॥
कमळणीं पुष्पीं भ्रमर गुंतला । प्राणी वोथंबला तयापरी ॥२॥
मंजुळ गायनी । कुरंग वेधला प्राणी तो गुंतला तैशापरी ॥३॥
मोहळ कंदासी मक्षिका गुंतली । तैशी परी जाहली प्राणियासी ॥४॥
एका जनार्दनीं गुंतू नको वायां । जासी भोगावया सुख दुःख ॥५॥
३०६५
बहु बोलतां वो तोंडें । नायकती जाहले लंडे ॥१॥
करिती कुंथाकुंथीं । शिकविलें नायकती ॥२॥
फजितखोर खर । तैसा अभागी पामर ॥३॥
सुनी धांवे वसवसी । तैसी झोंबे विषयासी ॥४॥
एका जनार्दनीं शरण । शिकवितां नायके ज्ञान ॥५॥
३०६६
तरठ्या तरठ मारूं केला । बुडत्याचें डोई दगड दिला ॥१॥
तैसें जन्मोनियां प्राणी विषयांतें गेलें भुलोनीं ॥२॥
अंधाचें संगतीं । कोण सुख चालतां पंथीं ॥३॥
एका जनार्दनीं देवा । नोहें सांगात बरवा ॥४॥
३०३७
विषयालागीं उपाय जाण । नानापरी करिसी शीण ॥१॥
पोट भरावया भांड । वाजविताती जैसें तोंड ॥२॥
विशयवासना ती थोर । वरी दाविती आदर ॥३॥
एका जनार्दनीं शरण । तंव न चुके देहींचें पतन ॥४॥
३०६८
दुःखाचिया भोगी कोडी । रसना गोडी बाधक ॥१॥
पाहतां रस उत्तम दिसत । भीतरीं रोगाचें गळ गुप्त ॥२॥
गळीं अडकला जो मासा । तो जीत ना मरे चरफडी जैसा ॥३॥
जन्ममरण लागले खांदीं । एका जनार्दनीं धरा शुद्धी ॥४॥
३०६९
अडके कमळिणीं कोशीं । भ्रमरू जैसा आमोदासी ॥१॥
तैसा विषया लोधला । रामनामें विवंचला ॥२॥
कोरडें काष्ठ भेदोनि जाये । तो कमळदळीं गुंतला राहे ॥३॥
ऐसा विषयीक सायासी । एका जनार्दनीं धरीं मानसीं ॥४॥
३०७०
साकरेची गोडी साकर सांडुनि उभी घडी । तैसें आयुष्य जोडिलें जोडी नरदेहा ॥१॥
मातियाचें आवदाणें घालिताती अंगीं । भोगावयालागीं विषयसुख ॥२॥
गेलें गेलें बापा हित हातोहातीं । पुढें आली राती काळवंखी ॥३॥
आयुष्याच्या शेवटीं सुखाचिया गोष्टी । काळा नळा पोटीं पडसील बापा ॥४॥
सोलवी सुकृत भरूनियां मापा । विषयासाठीं पाहे पां लावितोसी ॥५॥
अमृत जोडोनि सायासी गळीं कां लावितोसी । घालूनि मत्स्यासी कवण काज ॥६॥
मिनली चिंतामणीची शिळा घोटिव चौबळा । कां रे नेउनी पायातळा रचितोसी ॥७॥
तेथें जें जें कांहीं चिंतिसी तें अधिकची पावसी । नरकासी चौपासी वाढविली ॥८॥
कल्पतरू देखोनि डोळां उभा राहुनी तया तळां । म्हणसी मर मर निर्फळा काय करूं ॥९॥
तेथें मर मर उच्चारिलें मरण अधिक जालें । तुझिया कल्पना केलें वैर तुज ॥१०॥
येवोनि ये जनीं जन्म उत्तम योगी । कां रे भजन नारायणीं चुकलासीं ॥११॥
जंववरी आयुष्य आहे तंववरी हिताची सोये । एका जनार्दनीं शरण जाये एकपणें ॥१२॥
३०७१
व्याघ्रामुखीं सांपडतां गाय । तेथें धांवण्या कोण जाय ॥१॥
तैसा विषयभोग साचा । भोगितां सुखाचा सुख म्हणती ॥२॥
येतां यमदुतें बापुडीं । कोण सोडी अधमासीं ॥३॥
म्हणोनि मारितसे हाका । भुलुं नका संसारा ॥४॥
शरण एका जनार्दनीं । सोडवील धनी त्रैलोक्याचा ॥५॥
३०७२
भोगितां काम भोगाचे सोहळे । परी अंतकाळीं कळे वर्म त्याचें ॥१॥
चालतां देह भोगातें भोगिती । अंतकाळीं होतीं दैन्यवाणे ॥२॥
भुलला पामर धरूनी भोग आशा । पुढे यमपाश कळेचिना ॥३॥
एका जनार्दनीं न कळेचि वर्म । कोण भवकर्म सोडवील ॥४॥
३०७३
विषयाचें सुख मानितो पामर । भोगितो अघोर नरकगती ॥१॥
मारिती ताडिती यमाचे किंकर । कोण सोडी साचार त्यासी तेथें ॥२॥
कळोनी पडती न कळोनी पडती । कोण होईल गती न कळे तया ॥३॥
एका जनार्दनीं येतसे करुणा । म्हणोनि वचना बोलणें हें ॥४॥
३०७४
छेदी विषयांचा समुळ कंदु । मग भेदु तुटेल ॥१॥
मूळ छेदितां वृक्ष खुडें । तैं समुळ विषय उडे ॥२॥
ऐसा अनुराग धरीं मनीं । देईं विषयासी पाणी ॥३॥
एका जनार्दनीं गोडी । सहज परमार्थ उघाडी ॥४॥
३०७५
विषयीं होउनी उदास । सांडी संसाराची आस ॥१॥
तरीच पावाल चरण । संतसेवा घडेल जाण ॥२॥
होऊन उदासवृत्ति । भजन करा दिनरातीं ॥३॥
ऐसी आवड धरा मनीं । शरण एका जनार्दनीं ॥४॥