खंड ४ - अध्याय ४९

श्रीगणेशाय नमः । दक्ष म्हणे मुद‌गलाप्रत । निर्मात्याचें माहात्म्य परम अद्‍भुत । ऐकिलें परी भान सांप्रत । पूर्ण संतोष न जाहला ॥१॥
म्हणोनि विस्तारें पुन्हां सांगावें । त्या निर्मात्याचें कथानक बरवें । मुद्‌गल म्हणे हें वचन तुझें आघवें । संतोषजनक मज वाटे ॥२॥
पराशरगृहीं देव गजानना । पुत्रभावें अवतरुन । क्रीडा करी जी महान । तें चरित कथिलें तुज पूर्वी ॥३॥
पराशर तेथ स्थापित । आदरें मूर्ति अप्रतिम शोभायुत । सदासर्वदा सेवित । दक्षा तो त्या मूर्तीसी ॥४॥
त्या स्थानीं येऊन पूजित । रात्रीं ब्रह्माविष्णु शिवादिदेव भावयुक्त । गजानना युधिष्ठिरासी भक्तियुक्त ।नित्यनेमें देवेश ॥५॥
गजासुरवधापासून भक्तिसंयुत । स्वर्गपुष्पांचा उपहार अगणित । सुप्रसन्न मुखकमलें असत । त्या देवमुख्यांची ॥६॥
एकदा कोणी राजर्षि येत । त्या स्थळीं मृगयासक्त । स्वसैन्यानें प्रधानांनी संवृत । वीरभद्रक नामें तो ॥७॥
तो येऊन भक्तिभावें करित । गणेशाचें पूजन पुनीत । तेथेच रात्रीं निवसत । गाणपत्य तो महायश ॥८॥
उषःकालीं येऊन । करी गजाननाचें पूजन । तेथ स्वर्गीय फुलें पाहून । विस्मित तो नृप झाला ॥९॥
सुगंधी मंदारादी कुसमें पाहत । देवालय बंद करित । तेथ रक्षक ठेवून जागत । सेनेसहित रात्रीं त्या ॥१०॥
देवदर्शनाची लालसा धरित । तें रात्रीं देवेंद्रमुख्त येत । राजास पाहून गुप्तरुपें पूजित । ते सारे गजाननासी ॥११॥
पूजोनियां सर्व जाती । राजा तेथ येऊन पाहे उत्सुकमति । पूजा पाहूनि विस्मय अति । चित्तीं त्याच्या वाटला ॥१२॥
प्रति रात्रीं ऐसें घडत । स्वर्गपुष्पें पूजन होत । परी पूजक न दिसे नृपाप्रत । म्हणोनि स्वगुरुसी तो भेटला ॥१३॥
विनयपूर्वक विचारित । देवदर्शना उत्सुकचित्त । कृतांजलि तो वीरभद्र म्हणत । स्वामी ऐका वृत्तान्त ॥१४॥
या देवालयीं प्रतिरात्रीं येत । गजाननाचें पूजन करण्या समस्त । देवगण परि मज न दिसत । त्यासाठीं मीं काय करावें ॥१५॥
शिवशर्मा गुरु तेव्हां सांगत । निर्माल्याचीं फुलें देवळांत । इतस्ततः आच्छादून निभृत त्या स्थानीं तूं रहावें ॥१६॥
त्यायोगें देवांचें दर्शन । घडेल महिपाला तुज पावन । वीरभद्रें तें वचन ऐकून । तैसेंचि केलें श्रद्धेनें ॥१७॥
इंद्रादिदेव रात्रीं येत । नकळत निर्मांल्यावरे पाय पडत । त्यायोगें ते पुण्यहीन होत । पूजा करुनि चालले ॥१८॥
परे ते सुरेश्वर अतिवेगहीन । विचार करिती काय न्यून । गतिखंडन कां झालें म्हणून । देवेंद्र सारें त्या वेळीं ॥१९॥
तेव्हां कारण ते उमजती । निर्माल्य पायदळीं तुडविला गती । तेणें रुद्ध झाली सांप्रती । आता काय करावें ॥२०॥
त्या वेळीं राजा तेथ येत । देवासमीप पूजा करण्या उद्यत । निर्माल्य सारा भरुन टाकित । देवामुख्यांसी पाहिलें तें ॥२१॥
त्या देवांस प्रणाम करित । महाभक्तीनें त्यांना स्तवित । ते प्रसन्न होऊन नृपाप्रत । शंभु आदिक देव म्हणती ॥२२॥
राजा तूं स्वार्थभावानें केलेंस । दुःखद कर्म अतिनीरस । आतां देबांच्या गतिलाभस । उपाय आतां तूं करावा ॥२३॥
तें ऐकून भयभीत । राजा स्वगुरुस वृत्त सांगत । प्रणिपात करुन विचारित । उपाय देवा गति लाभाया ॥२४॥
गुरु शिवशर्मा त्यास बोधित । तेव्हां राजा ध्यात मनात । गजाननासी प्रार्थित । म्हणे देवा क्षमा करीं ॥२५॥
तुझ्या पूजनें जें पुण्य प्राप्त । तें पुण्यपुण्य मीं तुज अर्पित । देवांसी स्वगति लाभ त्वरित । व्हावा ऐसें करावें ॥२६॥
अगाध पुण्य येतां तें पुनः प्राप्त । देवा समस्ता गति अद्‌भुत । विष्णु आदि देव म्हणत । राजा आतां वर माग ॥२७॥
आपुलें दर्शन व्यर्थ न जात । ऐसे शास्त्रवचन प्रख्यात । म्हणोनि पुरवी मनोवांछित । यांत संशय कांहीं नसे ॥२८॥
महावीर हात जोडून प्रार्थित । ब्रह्मादि देवां विनीत । गणेशावरी दृढ भक्तीचे शाश्वत । जडो आपुल्या कृपेनें ॥२९॥
तदनंतर ते देव विस्मित । ऐकून प्रार्थना अपूर्व देत । गजाननासी प्रार्थूंन वरदान पुनीत । दृढ भक्तीचे गजाननाच्या ॥३०॥
ब्रह्मभूतप्रद भक्ति । दृढ जाहली नृपाच्या चित्तीं । देव समस्त स्वर्गीं जाती । नृप तेथेंचि राहिला ॥३१॥
आपुल्या बालपुत्रास देत । राज्य आपुलें प्रधानासहित । नित्य गजाननासी भजत । अनन्यचित्तें सर्वभावें ॥३२॥
अंतीं स्वानंदवासी होत । गणनायका नित्य पूजित । ऐसें हें निर्माल्य माहात्म्य अद्‍भुत । संक्षेपें तुज कथिले मीं ॥३३॥
हें वाचितां वा ऐकतां । जनांसी लाभेल पुनीतता । भुक्तिमुक्तीचा लाभ तत्त्वता । होईल यांत न संशय ॥३४॥
ओमिति श्रीमदान्त्ये पुराणोपनिषदि श्रीमन्मौद्‌गले महापुराणे चतुर्थे खंडे गजाननचरिते गणेशनिर्माल्यमाहात्म्यवर्णनं नामैकोनपंचाशत्तमोऽध्यायः समाप्तः । श्रीगजाननार्पणमस्तु ।