घांटी

A dictionary, Marathi and English

    होणें g. of s. To lose one's voice: also to lose the power of swallowing.

महाराष्ट्र शब्दकोश

  स्त्री.  घसा ; गळा . पूर्वी तुम्हां नाहीं भेटी । तरि कां येणें धरिली घांटी । - गीता २ . २२६१ . २ घाट ; कंठमणि ; कंठनाल ; नरडें . तिणें पसरितांचि जाभाडी । हनुमंत सवेग घाली उडी । आकळितां जिव्हा लडबडी । तंव घाटीबुडीं रिघाला । - भारा किष्किंधा १८ . ६८ . [ सं . घाट ] ( वाप्र . )
  स्त्री. साखरेची गांठी . गांठी पहा .
  स्त्री.  लहान घंटा ( बैल इ० पशूंच्या गळयांत बांधण्याची ); पितळी लहान घांट , घंटा . [ सं . घंटा ; म . घांट ]
०खालीं    राहणें - शपथ घेण्याचा एक प्रकार ; बेल भंडार उचलणें , देवाचा निर्माल्य उचलणें ह्याप्रमाणेंच देवळाच्या घंटेखालीं उभें राहून खरें असेल तें सांगावें असा प्रघात आहे . घाटीखालीं उभे राहणें , देवावरची बेल - तुळस उचलणें , कृष्णेच्या पाण्यांत उतरणें , हीं साधनें अत्यंत कठिण प्रसंगीं व अज्ञात वृतांतास्तव जुनीं माणसें अमलांत आणीत . - खेया २८ .
०खाऊन   मोठयानें बोलणें ; ओरडून , खेंकसून बोलणें ; जीव खरडून , तोडून , खाऊन बोलणें ; गळा काढून रडणें , ओरडणें ; शिरा ताणून बोलणें ; गळेफोड करणें .
उभे    राहणें - शपथ घेण्याचा एक प्रकार ; बेल भंडार उचलणें , देवाचा निर्माल्य उचलणें ह्याप्रमाणेंच देवळाच्या घंटेखालीं उभें राहून खरें असेल तें सांगावें असा प्रघात आहे . घाटीखालीं उभे राहणें , देवावरची बेल - तुळस उचलणें , कृष्णेच्या पाण्यांत उतरणें , हीं साधनें अत्यंत कठिण प्रसंगीं व अज्ञात वृतांतास्तव जुनीं माणसें अमलांत आणीत . - खेया २८ .
बोलणें   मोठयानें बोलणें ; ओरडून , खेंकसून बोलणें ; जीव खरडून , तोडून , खाऊन बोलणें ; गळा काढून रडणें , ओरडणें ; शिरा ताणून बोलणें ; गळेफोड करणें .
०खाजवणें   ( व . ) घसा खवखवणें
०चिप्पचीप   १ गळा , आवाज बसणें . २ गळयांतील , घशांतील विकारामुळें गिळतां न येणें .
होणें   १ गळा , आवाज बसणें . २ गळयांतील , घशांतील विकारामुळें गिळतां न येणें .
०पडणें   ( व . ) आवाज बसणें .
०फुटणें    बदलणें - १ ( मुलगा वयांत आल्यामुळें ) आवाज प्रौढ होणें . २ ( गाण्यांत ) आवाज बसणें ; आवाज घोगरा होणें ; कंठ फुटणें .
०बसणें   ( ना . ) गळयांतील विकारामुळें आवाज बिघडणें .
०वर   ( व . ) जिवावर येणें ; दुष्कर वाटणें . काम मोठें घाटीवर येतें तिच्या .
येणें   ( व . ) जिवावर येणें ; दुष्कर वाटणें . काम मोठें घाटीवर येतें तिच्या .

मराठी वाक्संप्रदाय - वाक्यप्रचार

   घांटी (घांटे) खालीं उभे राहाणें
    एक प्रकारची शपथक्रिया. देवळांत देवापुढे बांधलेल्‍या घंटेखाली उभे राहून एखादी गोष्‍ट आपण केली किंवा न केली ते सांगणें
    शपथ घेणें. दिव्याचा एक प्रकार. ( गो.) घाटीपोंदा उभे रावप.
   घांटी खाऊन बोलणें
   मोठ्याने बोलणें
   ओरडून खेकसून बोलणें
    जोरजोराने बोलणें.