अथ विनायकशांति:

॥ श्री: ॥ उक्तकालेपवित्रपाणिरधिकारी प्राणानायम्यदेशकालौ संकीर्त्यममअमुककर्मणोनिर्विघ्नफ़लसिद्धयर्थं अमुककामनासिद्धयर्थंवाविनायकशांतिंकरिष्यइतिसंकल्प्य ॥ तदंगत्वेनगणेशपूजनादिनांदिदिश्राद्धांतंकृत्वाचार्यंवृत्वा चतुरोष्टौवाऋत्विजोवृत्वा यथाविभवं संपूज्य प्रार्थयेत् ॥
तताअचार्योपिपवित्रपाणि:प्राणानायम्यदेशकालौसंकीर्त्याचार्यकर्मकरिष्यइतिसंकल्प्य ॥ यदत्रसंस्थितमितिसर्षपान्विकीर्यशुचीवइत्यद्भिर्भुवं प्रोक्ष्य स्वस्त्ययनंतार्क्ष्यमितिमंत्रद्वयेनप्रार्थ्य प्रतिमाद्वयस्याग्न्युत्तारणंकृत्वा
मध्यदेशे शुचौसुलिप्तेस्थंडिलेपंचवरर्णैं:पिष्टै:स्वस्तिकंकृत्वा तस्मिन् प्राचीग्रीवमुत्तरलोमानडुहंरक्तमरक्तंवा चर्मास्तीर्य तत्रश्रीपर्णीपीठंनिधाय तच्छ्वेतवाससाच्छाद्य पूर्वादिक्रमेण चतसृषु दिक्षु स्वास्तिकानि कृत्वां तेष्विमान् पदार्थान्क्रमेण कांडानुसमयेन कुर्यात् ॥
महीद्यौरितिभुवंस्पृष्ट्वा ओषधय:समितिधान्यंनिक्षिप्य आकलशेष्वितिएकरूपमव्रणंकलशंनिधाय इमंमेगंगेइतिसंगमोदकेनहृदोदकेनवापूर्य उद्धृतासिवराहेणकृष्णेनशतबाहुना ॥ मृत्तिकेहरमेपापंयन्मयादुष्कृतंकृतमिति अश्वस्थानगजस्थानवल्मीकसंगमहृदमृदो निक्षिप्य तूष्णींगुग्गुलंचनिक्षिप्य ॥ *याओष्धीरितिसर्वौषधी:ओषधय:समितियवान् कांडात्कांडादितिदूर्वा: अश्वत्थेवइतिपंचपल्लवान् या:जलिनीरितिफ़लम् सहिरत्नानीतिपंचरत्नानि हिरण्यरूपइतिहिरण्यं युवासुवासाइतिवस्त्रेणावेष्टय चंदनमाल्यभूषितंकृत्वा पूर्णादर्वींतिपूर्णपात्रंनिधाय ॥ कलशस्यमुखेविष्णु:० ॥ यजमानस्यदुरितक्षयकारका: ॥ देवदानवसंवादेमथ्यमानइतिचपठेत् ॥ दक्षिणपश्चिमोत्तरकलशेष्वित्यंते कर्मण्याचार्येणकृते ॥
चत्वारऋत्विज:पवित्रपाणय: आचम्य प्राङमुखास्तत्त्वायामीति वरुणमावाह्यषोडशोपचारैरभ्यर्च्य ॥ तदैवाचार्योभद्रासनप्राग्देशे होमार्थंस्थंडिलंकृत्वातदीशान्यावेद्यांपीठेवावस्त्रादौप्रतिमाद्वये विनायकांबिकयोरावाहनादिभिनैवेद्यांतैरुपचारै:पूजांकुर्यात् ॥ तत्रमंत्रौ ॥ ॐ तत्पुरुषायविद्महेवक्रतुंडायधीमहि ॥ तन्नोदंति:प्रचोदयात् ॥ ॐ सुभगायैविद्महेकाममालिनयिधीमहि ॥ तन्नोगौरीप्रचोदयात् ॥ अपरार्केंहेमाद्रिमतेप्रतिमयो: परितो यथावकाशं प्रतिमास्वक्षतपुंजेषु वानमोंतैर्नाममंत्रैरन्यादेवता आवाह्य षोडशोषचारै:पूजयेत् ॥ तत्रमंत्रा: ॥ व्योमकेशायनम: ॥ पार्वत्यैनम: ॥ भीमजाय० ॥ कृष्णस्यपित्रे० ॥ अर्काय० ॥ आराय ० ॥ सिताय० ॥ धिषणाय० ॥ क्लेदपुत्राय० ॥ कोणाय० ॥ लक्ष्मवते० ॥ विधुंतुदाय० ॥ केतवे० ॥ बाहुलेयाय० ॥ नंदस्यधारिणे० इति ॥१५॥
ततोहोमार्थं स्थंडिलेयजमान गृह्योक्तविधिनाsग्निंप्रतिष्ठाप्यान्वादध्यात् ॥ तत्रचक्षुषीआज्येनेत्यंतेsत्रप्रधानं ॥ मितंसंमितंशालंकटकंटंकूष्मांडंराजपुत्रं व्योमकेशंपार्वतींभीमजंकृष्णस्यापितरंअर्कं आरंसितंधिषणंक्लेदपुत्रंकोणंलक्ष्मवंतंविधुंतुदंकेतुंबाहुलेयंनंदकस्यधारिणं एता: एकैकयाचर्वाहुत्या शेषेणेत्यादि ॥ निर्वापकालेमितायत्वेत्यादिभिरेकविंशतिमंत्रै: प्रत्येकंचतुरावृतैश्चतुरशीतिवारंनिरुप्य तथैवप्रोक्ष्यबर्हिष्यासादनांतंकृत्वा ॥
गव्याज्यलोलीकृतेनसिद्धार्थपिष्टेनोद्वर्तितांगस्यसर्वौषधै: सर्वगंधैश्चविलिप्तशिरसो यजमानस्य मंगलवेदघोषेणवस्त्राच्छादितोक्तपीठात्मक भद्रासनोपर्याचार्येणोपवेशनंकार्यं ॥ भद्रासनमुपविष्टोयजमान:ऋत्विग्भिर्गृह्योक्तविधिना स्वस्तिवाचनंकुर्यात् ॥ तत्रजीवत्पतिपुत्राभि:सुवेषाभि:स्त्रीभिनर्रिजितस्ताभ्य: सकंचुकानिदद्यात् शिष्टाचारात् ॥
ततआचार्योयजमानंदक्षिणत उदङमुखास्तिष्ठन् ऋत्विग्दत्तपूर्वादि कुंभत्रयेणक्रेमणैकैकमंत्रेणस्नापयेत् ॥ सहस्त्राक्षंशतधारमृषिभि:पावनंकृतं ॥ तेनत्वामभिषिंचामिपावमान्य:पुनंतुते ॥ भगंतेवरुणोराजाभगंसूर्योबृहस्पति: ॥ भगमिंद्र्श्चवायुश्चबगंसप्तर्षयोददु: ॥ यत्तेकेशेषुदौर्भाग्यंसीमंतेयच्चमूर्धनि ॥ ललाटेकर्णयोरक्ष्णोरापस्तदूघ्नंतुसर्वदा ॥ ततश्चतुर्भिर्मिलितै: कलशैरृत्विग्धृतैर्बृहत्पराशरोक्तैर्मंत्रैरभिषेकंकारयेत् ॥ मंत्रान्स्वयंपठेदाचार्य: ॥ एतद्वैपावनंस्नानंसहस्त्राक्षमृषिस्मृतम् ॥ तेनत्वाशतधारेणपाव मान्य:पुनंत्विमा: ॥ शक्रादिदशदिक्पालाब्रह्मेशा:केशवादय: ॥ आपस्तेघ्नंतुदौर्भाग्यंशांतिंददतुसर्वदा ॥ सुमित्र्यानआपओषधय:संतुदुर्मित्र्यास्तस्मैसंतुयोस्मान्द्वेष्टियंचवयंद्विष्म: ॥ समुद्रागिरयोनद्योमुनयश्चपतिव्रता: ॥ दौर्भाग्यंघ्नंतुतेसर्वेशांतिंयच्छंतुसर्वदा ॥ पादगुल्फ़ोरुजंघास्यनितंबोदरनाभिषु ॥ स्तनोरोबाहुहस्ताग्रग्रीवास्कंधांगसंधिषु ॥ नासाललाटकर्णभ्रूके शांतेषुचयत्स्थितम् ॥ तदापोघ्नंतुदौर्भाग्यंशांतिंयच्छंतुसर्वदा ॥ इति ॥
तत आचार्य:प्राङमुखोयजमानस्यपश्चात्तिष्ठन्सव्यपाणिनागृहीतकुशत्रयांतर्हितेयजमानमूर्धनिऔदुंबरेणस्रुवेणसार्ष्पंतैलंजुहुयात् ॥ ॐ मितायस्वाहा ॥ ॐ संमितायस्वाहा ॥ ॐ शालाय० ॥ ॐ कटकटाय० ॥ ॐ कूष्मांडाय० ॐ राजपुत्रायस्वाहेति ॥ यथामंत्रलिंगंत्यागंयजमान: ॥ शालंकटकटकूष्मांडराजपुत्रायेति समासांगीकारेणआहुतैचतुष्टयमित्यपरार्क: ॥ ततइध्मधानादिक्रुत्वापूर्वोक्तै:षडभिमंत्रैरग्नाववदानधर्मेणचरुहोम: ॥ व्योमकेशायस्वाहेत्येवंपंचदशाहुतयश्च ॥ तत:स्विष्टकृदादिप्रायश्चित्तहोमांतंकृत्वा चरुशेषेणाभिषेकशालायांलोकपालेभ्योबलीनद्द्यात् ॥ इंद्रायनमइत्यादिईशानांतमित्यष्टदिक्षु ॥ ब्रह्मणेनमअनंतायनमइतिईशानपूर्वयोर्मध्येबलिद्वयं ॥
अथयजमान:सुस्नात:शुक्लगंधानुलेपनमाल्यांबरधर आचार्यसहित आस्तीर्णकुशेषुशूर्पेनिहितमुपहारं विनायकगायत्र्याविनायकायैतमुपहारं निवेदयामीत्यंतयाविनायकायनिवेदयेत् ॥ सकृदवहतास्तंडुला:, तिलपिष्टमिश्रौदन:, पक्वमत्स्या: ३ अपक्वा: माषविकारास्तदाकारावा, ३ पक्वमपक्वंचमांसंतादृशमाषविकारौवा, चित्रंसुगंधिपुष्पं, चंदनादिसुगंधिद्रव्यं, त्रिविधासुरा गुडमध्रिपर्ष्टमश्रीण ससैंधवा निपात्रत्रयस्थितानिक्षिराणिवा, मूलकं ३, पूरिका: ३, अपूपा: ३, उंडेरकस्रज: ३, ( उंडेरका: क्षुद्रापूपा: ) दध्योदन:, पायसं, गुडमिश्रितंतंडुलादिपिष्टं, लड्डका: ३, इत्युपहारा: ॥ ईदृशमेवोपहारमंबिकागायत्र्यंबिकायैएतमुपहारंन्बिवेदयामीत्यंतयांबिकायैनिवेदयेत् ॥ ततआचमनफ़लतांबूलदक्षिणानीराजनपुष्पांजलिभिरभ्यर्च्य शिरसाभूमिंगत्वोक्तगायत्रीभ्यांविनायकमंबिकांचनमस्कुर्यात् ॥ गंधपुष्प दूर्वासर्षपयुतेनकुसुममात्रयुतेनवोदकेनांजलिमापूर्य पूर्वोक्तगायत्रीभ्यांप्र त्येकंपृथगर्घ्यंदत्वा दूर्वासर्षषपुष्पपूर्णांजलीताभ्यांदत्वा विनायकमुपति ष्ठेत ॥ रूपंदेहियशोदेहिभगंभगवन्देहिमे ॥ पुत्रान्देहिधनंदेहिसर्वान्कामां श्चदेहिमे ॥ इति ॥ ततोरूपंदेहियशोदेहिभगंभगवन्देहिमे० इतियथापाठ मंत्रेणांबिकामुपतिष्ठेतेतिमहार्णव: ॥ बृहत्पाराशरेणोपस्थानेमंत्रांतरमुक्तम् ॥ सौभाग्यमंबिकेदेहिभगंरूपंयशोपिच ॥ स्त्रियंपुत्रांश्चकामांश्चतथाशौर्यंच देहिमे ॥ गणेशमातरंबालेयत्किंचिन्मदभीप्सितम् ॥ एकनाम्नैवतद्देविदेहिगौरिवरान्ममेति ॥
तत आस्तीर्णकुशेषुशूर्पेसर्वप्रकारमुपहारशेषंनिधाय चतुष्पथभुवमुपलिप्यतत्रगुरु:शूर्पंनिदध्यात् ॥ यजमान:प्रक्षालितपाद आचांतोमंत्रोक्तदेवताभ्योबलिंदद्यात् ॥ मंत्रा: ॥ बलिंगृह्णंत्विमंदेवाआदित्यावसवस्तथा ॥ मरुताश्चाश्विनौरुद्रा:सुपर्णा: पन्नगाग्रहा: ॥ असुरायातुधानाश्च पिशाचामातरोरगा: ॥ शाकिन्योयक्षवेतालायोगिन्य:पूतना:शिवा: ॥ जृंभका:सिद्धगंधर्वानागाविद्याधरानगा: ॥ दिक्पालालोकपालाश्चयेचविघ्नविनायका: ॥ जगतांशाम्तिकर्तारोब्रह्माद्याश्चमहर्षय: ॥ माविघ्नंमाचमेपापंमासंतुपरिपंथिन: ॥ सौम्याभवंतुतृप्ताश्चभूतप्रेता:सुखावहा: ॥ इति ॥
ततोयजमानोगृहमागत्यक्षालितपादआचम्य पूर्णाहुतिंहुत्वाआचार्यं संपूज्यसदक्षिणंवस्त्रयुग्मंतस्मैदद्यादृत्विग्भ्योयथाशक्ति हेमदक्षिणांदत्वा sन्येभ्यश्चभूयसींदद्यात् ॥ स्थापितदेवतानामुत्तरपूजांविसर्जनपूर्वकमाचार्यायसमर्पणंविधायपरिस्तरणविसर्जनादि विभूतिधारणांतंकृत्वा गच्छगच्छेत्यग्निंविसृज्य दशावरान्भोजयेदीश्वरार्पणंकुर्यात् ॥ इति वै०