श्रीभगानुवाच-
इत्थमेतत्पुरा राजा भीष्मं धर्मभृतां वरम् ।
अजातशत्रुः पप्रच्छ सर्वेषां नोऽनुश्रृण्वताम् ॥११॥
तुवां पुशिलें जैशा रीतीं । तैसियाचि गा उपपत्तीं ।
धर्में पुशिले भीष्माप्रती । देहांतीं शरपंजरीं ॥३७॥
ऐक त्या धर्माची थोरी । ज्यासी शत्रु नाहीं संसारीं ।
सत्यवादी निजनिर्धारीं । जो ऋषिमंत्रीं जन्मला ॥३८॥
करावया पांडवनिर्दळण । वज्रदेही व्हावया आपण ।
वर्म पुसतां दुर्योधन । धर्म असत्य वचन न बोले ॥३९॥
ऐसा राजा युधिष्ठिर । निर्मत्सर परम पवित्र ।
तेणें करूनि अत्यादर । भीष्म महावीर विनविला ॥१४०॥
जो परम धार्मिक निजनिर्धारीं । जो स्वधर्मनियमें व्रतधारी ।
जो यावज्जन्म ब्रह्मचारी । जो महाशूरीं वंदिजे ॥४१॥
न मोडतां गुरुत्वाची पायरी । जो परशुरामेंसीं युद्ध करी ।
परी काशीश्वराची कुमरी । जो न करीच नोवरी ब्रह्मचर्यें ॥४२॥
धनुर्विद्येसी गुरु परशुराम । तो रणीं जिंतिला करूनि नेम ।
तेणें संतोषोनि परम । आपुलें नाम आंकणां घातलें ॥४३॥
अधिक संतुष्टे परशुराम । माझ्या ब्रह्मचर्याचा व्रतनेम ।
भीष्मा तुज कदा बाधिना काम । वर परम दीधला ॥४४॥
जनकसंतोषाकारणें । आपुलें तारुण्य दीधलें जेणें ।
वार्धक्य घेऊनि आपणें । सुखी करणें शंतनु ॥४५॥
पित्यानें दीधलें आशीर्वादा । `ऐक भीष्मा अतिप्रबुद्धा ।
वार्धकीं क्षीणशक्तीची आपदा । ते तुज कदा बाधेना' ॥४६॥
यालागीं जंव जंव म्हातारपण । तंव तंव त्याचा प्रताप गहन ।
काळाची शक्ति खुंटली जाण । ज करवे क्षीण भीष्मासी ॥४७॥
यालागीं तोडरीं काळ काम । आंकणा रिघाला परशुराम ।
हाचि धर्मिष्ठीं `वरिष्ठधर्म' । हें साजे नाम भीष्मासी ॥४८॥
ज्याचिये प्रतिज्ञेच्या निर्धारीं । देवासी लावूनियां हारी ।
निःशस्त्रा करी शस्त्रधारी । एवढी थोरी प्रतिज्ञेची ॥४९॥
न मोडतां भजनमर्यादा । युद्धीं मिसळोनि गोविंदा ।
हारी लावूनियां मुकुंदा । चरणारविंदा लागला ॥१५०॥
आण वाहूनि निर्धारीं । शस्त्रास्त्रें सांडिलीं दूरीं ।
पुढती बाण भेदितां जिव्हारीं । शस्त्र करीं न धरीच ॥५१॥
बाणीं खडतरलें जिव्हार । विकळता देखोनि थोर ।
भीष्में करूनि निजनिर्धार । जाहला तत्पर देहत्यागा ॥५२॥
हें दक्षिणायन अतिघोर । भीष्में ऐकतां उत्तर ।
काळासी करूनियां दूर । स्वशरीर राखिलें ॥५३॥
मग निजात्मनिर्धारीं । भीष्म पहुडे शरपंजरीं ।
त्यातें युधिष्ठिर प्रश्न करी । महाऋषीश्वरीं परिवारिला ॥५४॥
आम्हां सकळां देखतां । जाहला युधिष्ठिर पुसता ।
तेचि पुरातन कथा । तुज मी आतां सांगेन ॥५५॥