बिर्‍हाड

महाराष्ट्र शब्दकोश

  न. 
   रहावयासाठीं भाड्यानें घेतलेली जागा , घर , खोली इ० . हें आमचें बिर्‍हाड हवाशीर आहे .
   एखाद्या ठिकाणीं उतरुन कांहीं काळ राहणें ; मुक्काम ; वसति ; वास्तव्य . ह्या खोलींत दुसर्‍याचें बिर्‍हाड आहे .
   बिर्‍हाडकरुचें सामानसुमान , खटलें , चीजवस्त , संसार . आम्हीं येथून बिर्‍हाड उचलून तिकडे नेलें .
   तळाचा किंवा व्यापारी मंडळीच्या फिरत्या स्वारीचा निराळा भाग ; एकाच व्यापार्‍याच्या सामानाचा ( माल , तंबू , गुरें इ० चा ) एकटा स्वतंत्र समुदाय ( तळावरील किंवा वाटेवरील ).
   भाड्यानें , भाडेकर्‍याप्रमाणें राहणें . आम्ही तेथें बिर्‍हाडानें आहों .
   भाड्यानें दुसर्‍यांच्या घरांत राहणारें कुटुंब ; भाडेकरु .
   गुप्तपणा ; स्पष्टपणें न बोलतां चोरुन ठेवलेला मुद्दा , मजकूर . घरोब्यानें बोलत असतां आंत बिर्‍हाड ठेवणें चांगलें नव्हे . [ बिड ( ढा ) दूर पहा ]
०आटोपणें   
    गाशा गुंडाळणें ; निघून जाणें .
    मरणें .
०उचलणें   एखाद्या ठिकाणाहून आपली चीजवस्त घेऊन निघून जाणें ; तळ हलविणें .
०करणें   
   कायमचें वास्तव्य करावयाच्या उद्देशानें आपल्या सामानासुमानासह , बायकांमुलांसह एखाद्या ठिकाणीं राहणें .
   एखाद्याच्या इच्छेविरुद्ध त्याच्या घरी किंवा शरीरांत ठाणें करुन राहणें . कफानें माझ्या छातींत बिर्‍हाड केलें आहे . विंचवाचें बिर्‍हाड पाठीवर - फारसें लटांबर जवळ नसणें . सामाशब्द -
०करी   करु बिर्‍हाडू - पु .
   भाड्यानें बिर्‍हाड करुन राहणारा इसम .
   बिर्‍हाडाचा मालक किंवा रहिवाशी . बिर्‍हाड अर्थ ४ पहा .
०खर्च   पु. बिर्‍हाड करुन राहण्याबद्दल येणारा , जागेचें भाडें वगैरेचा खर्च .
०बाजलें  न.  बाडबिस्तरा ; सामानसुमान ; चीजवस्त ; बोचकें ( प्रवाशी इसमाचें ); खटलें . बिर्‍हाड बाजलें संगातीच असणें घर , बायकांमुलें इ० पासून अलिप्त , मोकळें असणें ; मागें लटांबर नसणें ; सडेसोट असणें .