उपादान

हिन्दी (hindi) WN

    see : कच्चा- माल

A dictionary, Marathi and English

   upādāna n S taking or accepting; admitting, allowing, granting. 2 The immediate or proximate cause.

Aryabhushan School Dictionary

 n   taking or accepting; the immediate cause.

मराठी पर्यायी शब्दकोश

  ना.   घटकद्रव्य , साक्षात‍कारण ;
  ना.   मंजुरी , मान्यता ;
  ना.   ग्रहण , प्राप्ती , संपादन , स्वीकार .

मराठी (Marathi) WN

    see : कच्चामाल

महाराष्ट्र शब्दकोश

  न. 
    ग्रहण ; स्वीकार ; घेणें ; कबूल करणें ; मान्य करणें ; मान्यता ; मंजुरी .
    प्राप्ति ; संपादन . एथ अविद्यानाशु हें स्थळ । तेणें मोक्षोपादान फळ । - ज्ञा १८ . १२४३ .
    साक्षात कारण ; समवायिकारण . उपादानकारण पहा . ( जसें - घटास माती ). येर आत्मतत्त्व उदासीन । तें ना हेतु ना उपादान । - ज्ञा १८ . ३०६ . [ सं . उप + आ + दा ]
०कारण  न. ( तत्त्व ) समवायिकारण ; घटकद्रव्य . कार्याचे उत्पत्तीस ज्या जड द्रव्याची आवश्यकता असते त्यास उपादानकारण म्हणतात . पुस्तकांचें कागद , शाई , दोरा हें ; मेजाचें लांकूड , खिळे हें उपादानकारण होय . - न्यायप २६ .
०लक्षणा  स्त्री.  ज्या लक्षणेनें वाक्यार्थाचा अन्वयबोध व्हावा म्हणून शब्दांच्या मुख्यार्थासह त्या मुख्यार्थानें सूचित केलेला इतर अर्थ याचें ग्रहण करितात तिला उपादानलक्षणा म्हणतात . अजहत्स्वार्थलक्षणा पहा . शोकीं बुडवूं पाहे स्वावासा पर जसा परावासा । ( स्वावासा = आपल्या घरांतील मनुष्यास ) - मोभीष्म ३ . ४८ . तो चमत्कार पाहण्यास पांचशें गाडी लोटली होती . येथें गाडी या शब्दांत त्यांतील मनुष्यें अंतर्भूत होतात .

नेपाली (Nepali) WN

    see : कच्चामाल

A Sanskrit English Dictionary

उपा- दान  n.  n. the act of taking for one's self, appropriating to one's self, [MBh.]; [Mn.] &c.

ROOTS:

उपा दान

   perceiving, noticing, learning, acquiring ( knowledge), [Hit.]; [Vop.]
   accepting, allowing, including
    employment, use, [Sāh.]; [Sarvad.]; [Kap.]
    saying, speaking, mentioning, enumeration, [Vedāntas.]; [Kāś.]; [Siddh.]
    abstraction, withdrawing (the organs of sense from the outer world), [L.]
तृष्णा   (with, [Buddh.]) grasping at or clinging to existence ( caused by , desire, and causing भव, new births)
   (with रामानुजs) preparation (of perfumes, flowers &c. as one of the five elements of worship), [Sarvad.]
    cause, motive, material cause
    material of any kind, [Sāṃkhyak.]; [Vedāntas.]; [Kap.] &c.
    offering, present, [L.]

Shabda-Sagara

उपादान  n.  ( -नं)
   1. taking away, abduction, taking.
   2. abstraction, res- training the organs of sense and perception.
   3. cause, motive. 4. immediate or proximate cause.
   5. The formal or distinct form, the material cause.
   6. A double meaning, an expression convey- ing a sense besides that which appears intended.
   7. saying, speak- ing.
    E. उप near, आदा to take, ल्युट् aff.

ROOTS:

उप आदा ल्युट्