खांदा

A dictionary, Marathi and English

; to pack off with bag and baggage. खांद्यास लागणें To be occupied as a bearer of a bier or a corpse.

Aryabhushan School Dictionary

 m  A shoulder; the yoke-rest of a bullock.
खांदा देऊन काम करणें   To cooperate with zeal; to put one's shoulder to the wheel.

मराठी (Marathi) WN

noun  मानेपासून ते हाताची सुरवात होते तोपर्यंतचा भाग   Ex. हनुमंताने राम व लक्ष्मणाला आपल्या खांद्यावर बसवून सुग्रीवाकडे नेले

HOLO COMPONENT OBJECT:

धड

ONTOLOGY:

प्राकृतिक वस्तु (Natural Object) ➜ वस्तु (Object) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

बाहुटा स्कंध

Wordnet:

asm কান্ধ

bd फाफ्लि

ben কাঁধ

guj ખભો

hin कंधा

kan ಭುಜ

kas پھیوٚک

kok भूज

mal തോല്‍

mni ꯂꯦꯡꯖꯨꯝ

nep काँध

ori କାନ୍ଧ

pan ਮੋਢਾ

san स्कन्धः

tam தோள்பட்டை

urd کندھا , کاندھا , شانہ

महाराष्ट्र शब्दकोश

 पु. ( व .) हप्ता ; तुकडा . कर्जाचें खांदे पाडले .' ( सं . खड )
 पु. खांद . १ बाहुटा ( बहुमुलापासुन ग्रीवामुलापर्यंत ). २ जूं ठेवण्याची जनावरांच्या शरीरावरील जागा . ३ फांद्या फुटतात तो झाडाच्या खोडाचा भाग . ४ खांद्याचें काम ; धाव ( खांदकरी लोकांत रुढ ), ५ ओझें वाहुन नेण्याची पाठीच्या वरची अगर खांद्याची जागा . ६ परिचय ; संवयीनें आलेली गोष्ट ; झालेला अभ्यास ; राबता ; सराव . ( क्रि० पडणें .) ७ ( कु .) लांब फांदी ( झाडाची ). ८ ( नाविक ) गलबताचा विस्तार करण्यासाठीं रोजाच्या पुढील टोंकास लांकडें जोडतात तीं प्रत्येकीं . पट्टण व खांदें यांच्यावर फळ्या जोडतात . ( सं . स्कन्ध ; प्रा . खन्ध हिं . खांदा ; गु . खांदो ; हिं . कंधा - कांधा ; पं ; कन्धा ; बं . कांध ) ( वाप्र .) ' टाकणे -( बे .) जुंवास जनावर जुंपल्यानंतर जूं न ओढतां जनावरानें खाली बसणें . खांदाडणे - सक्रि . १ खांद्यावर ओझें घेणं . २ ( ल .) एखादें काम अगर जबाबदारी अंगावर घेणें ; भांडणतंटा उकरुन काढणें . पत्करणे . खांदाडी घालुन नेणें - खांद्यावर वाहुन नेणे . खांदाडीभर - खांद्यावर माबेल एवढें ओझें . खांदाडीस बसणें - १ दुसर्‍याच्या खांद्यावर बसणें . २ ( कों .) झाडाच्या फांदीवर जाऊन बसणें . खांदाडीस मेखा देणें - चंबुगवाळें आटोपनें .
०मेखा   काम करणे - आंगमोडुन झटुन काम करणें . खांदा देणें - प्रेताला खांद्यावरुन वाहुन नेणें .
देऊन   काम करणे - आंगमोडुन झटुन काम करणें . खांदा देणें - प्रेताला खांद्यावरुन वाहुन नेणें .
०येणे   अतिश्रमानें बैलाची मान सुजणें . खांद्याखालीं पदर - उंडगी , निर्लज्ज , विनयाचा अभाव असलेली स्त्री . ( पदर पहा ). खांद्यावर ( मेखा , गाठोडे ) देणें - नोकरींतुन - कामावरुन बडतर्फ करणें ; चंबुगवाळ्यानिशीं घालविणें . ( डोकीवरचें ) खांद्यावर लागणें - तिरडीला खांदा देणें . सामाशब्द - ०खांद - पुस्त्री . ( खांद्याहीं खांदा ) स्पर्धा ; बरोबरी ; तोलासतोल ; तोडीसतोड . खांदाड - न . १ मोठीफांदी . २ मोठा खांदा . खांदाडा - पु . ( राजा .) मोठी फांदी ( झाडांची ). खांदाडी - स्त्री . १ अर्धे पुढें व अर्धे मागें असें खांद्यावर वाडुन नेण्याचें पडशी सारखें ओझें खांद्यावर घ्यावयाच्या सोईचें बांधलेलें ओझें . २ ओझें घेतानां खाद्यालाच म्हणतात . ' हजारों जुनें पंडित आपापले ग्रंथ खांदाडीस मारुन दुरदुर देशीं पळालें .' - नि १०३३ . खांद्याचा बैल - पु . ओझें वाहणारा बैल .