क्षत्र

{ kṣatrḥ }

हिन्दी (hindi) WN

   See : शक्ति, जल, शरीर, धन-दौलत, क्षत्रिय, देश, तगर

A dictionary, Marathi and English

   kṣatra m S A man of the second or military and regal class: also n that class.

Aryabhushan School Dictionary

   A man of the military and regal class.
 n   That class.

मराठी (Marathi) WN

   See : क्षत्रिय

महाराष्ट्र शब्दकोश

  पु. १ चार वर्णांतील दुसर्‍या म्हणजे क्षत्रिय वर्णाचा पुरुष . २ योध्दा ; वीरपुरुष . - न . क्षत्रिय जात . कर्म गा नैसर्गिक । क्षत्र जातीसी । - ज्ञा १८ . ८७८ . [ सं . ] क्षत्रिय - पु . १ क्षत्र अर्थ १ पहा . ब्राह्मण साहाय्यकर क्षत्रिय जो तोचि संत तोचि तरे । - मोआदि ३१ . ५६ . २ दुय्यम प्रत , थोडीसी हलकी प्रत दाखविण्यासाठीं कांहीं शब्दांच्या पूर्वी योजावयाचा शब्द . उदा० क्षत्रिय हिरा = जरा कमी तेजाचा ; पहिल्या प्रतीचा नव्हे असा हिरा . [ सं . ] क्षत्री - पु . ( क्षत्रिय शब्दाचा अपभ्रंश ) क्षत्रिय ; खत्री . तैसे क्षत्री वैश्य स्त्रिया । - ज्ञा ९ . ४६० . क्षत्रियांतक - पु . परशुराम . [ क्षत्रिय + अंतक ]

A Sanskrit English Dictionary

क्षत्र  n.  n. (√ 1. क्षि?; g. अर्धर्चा-दि) sg. and pl. dominion, supremacy, power, might (whether human or supernatural, especially applied to the power of वरुण-मित्र and इन्द्र), [RV.]; [AV.]; [VS.]; [ŚBr. ii]
    xi
    sg. and pl. government, governing body, [RV.]; [AV.]; [VS. x, 17]; [TBr. ii]
   the military or reigning order (the members of which in the earliest times, as represented by the Vedic hymns, were generally called राजन्य, not क्षत्रिय; afterwards, when the difference between ब्रह्मन् and क्षत्र or the priestly and civil authorities became more distinct, applied to the second or reigning or military caste), [VS.]; [AV.]; [TS.] &c.
क्षतात् त्र   a member of the military or second order or caste, warrior, [Mn.]; [MBh.] &c. (fancifully derived fr. fr. √ त्रै i.e. ‘a preserver from injury’ [Ragh. ii, 53])
   the rank of a member of the reigning or military order, authority of the second caste, [AitBr. viii, 5]; [ŚBr. xiii, 1, 5, 2]; [BhP. iii, ix]
   wealth, [Naigh. ii, 10]
   water, i, 12
   the body, [L.]
छत्त्र    Tabernaemontana coronaria ( v.l.), [L.]

The Practical Sanskrit-English Dictionary

क्षत्रः [kṣatrḥ] त्रम् [tram]   त्रम् 1 Dominion, power, supremacy, might.
   A man of the Kṣatriya caste, or the Kṣatriya tribe taken collectively; क्षतात्किल त्रायत इत्युदग्रः क्षत्रस्य शब्दो भुवनेषु रुढः [R.2.53;11.69,71;] असंशयं क्षत्रपरिग्रहक्षमा [Ś.1.22;] [Ms.9.322;] ब्राह्मणेनैधितं क्षत्रं मन्त्रिमन्त्राभिमन्त्रितम् । जयत्यजितमत्यन्तम् ... [Kau.A.1.9.]
   A man of the warrior class, a soldier; क्षत्रप्रताप [U.6.18;] martial or heroic valour; 6.16;
   Injury, harm (हिंसा); 'क्षत्रं हिंसा तदर्थं जातं क्षत्रजम्' -com. of Nīlakaṇṭha on [Mb. 12.189.5;] (क्षत्रजं सेवते कर्म वेदाध्ययनसंगतः ।).
   त्री A woman of the military caste.
   The rank of a member of the military caste.
   Wealth.
   Water.
   The body. -Comp.
-अन्तकः   an epithet of Paraśurāma.
   धर्मः bravery, military heroism; क्षत्रधर्महतः [Ms.5.98.]
   the duties of a Kṣatriya.
-पः   a governor, satrap; (a word found on coins and inscriptions.)
-पतिः   the possessor of dominion; क्षत्राणां क्षत्रपतिः [Vāj.1.17;] (cf. छत्रपति).
   बन्धुः a Kṣatriya by caste; [Ms.2.38.]
   a mere Kṣatriya, a vile or wretched Kṣatriya; (as a term of abuse); cf. ब्रह्मबन्धु; [Bhāg.4.28.48.] -विद्या,
-वेदः   the science of the warrior class (क्षत्रिय); धनुर्वेद; अध्येमि क्षत्रविद्याम् [Ch. Up.7.1.2;] क्षत्रवेदविदां श्रेष्ठो ब्रह्म- वेदविदामपि [Rām.1.65.23.]