तिथि

{ tithiḥ }

हिन्दी (hindi) WN

 noun  चांद्र मास के किसी पक्ष का कोई दिन जिसका नाम संख्या के विचार से होता है   Ex. प्रतिपदा से अमावस्या या पूर्णिमा तक पंद्रह तिथियाँ होती हैं ।

HOLO MEMBER COLLECTION:

नवरात्र भीष्मपंचक

HYPONYMY:

अमावस्या पूर्णिमा प्रतिपदा द्वितीया तृतीया चतुर्थी पंचमी सप्तमी अष्टमी नवमी दशमी एकादशी त्रयोदशी अक्षयनवमी द्वादशी षष्ठी चतुर्दशी नवरात्र जन्मतिथि अवम-तिथि

ONTOLOGY:

अवधि (Period) ➜ समय (Time) ➜ अमूर्त (Abstract) ➜ निर्जीव (Inanimate) ➜ संज्ञा (Noun)

SYNONYM:

चांद्र दिवस मिती

Wordnet:

ben তিথি

guj તિથિ

kan ತಿಥಿ

mar तिथी

ori ତିଥି

san तिथिः

tam சந்திரமாதம்

tel తిథి

urd تاریخ , قمری ایام , قمری تاریخ

   See : दिनांक, दिन

प्राचीन चरित्रकोश

तिथि II. n.  कश्यप एवं क्रोधा की कन्या तथा पुलह की स्त्री ।

A dictionary, Marathi and English

   A lunar day, 1&2044;30 of a whole lunation.

Aryabhushan School Dictionary

  f  A lunar day.

महाराष्ट्र शब्दकोश

  स्त्री. तीथ ; दिवस ; महिन्याचा तिसावा भाग ( दिवस ). सूर्य - चंद्र यांच्यामध्ये १२ अंश अंतर पडण्यास लागणारा काळ . [ सं . ] तिथिगंडांत - पु . प्रतिपदा , पंचमी , षष्ठी , दशमी , एकादशी आणि पौर्णिमा किंवा अमावस्या या तिथींचा संधि असेल त्यावेळी जोडतिथीच्या शेवटची एक व आरंभीची एक अशा दोन घटिकांच्या कालास तिथिगंडांत म्हणतात . - धर्मसिंधु ३ . [ तिथि + गंड + अंत ] तिथिपर्व , तिथिपर्वणी - नस्त्री . चांगला किंवा शुभ दिवस ( क्रि० करणे ; मानणे ; पाळणे ; धरणे ; पाहणे ). तिथिपालन - न . १ अशुभ तिथीस अमुक करुं नये असा जो धर्मशास्त्रांत सर्व तिथीविषयी नियम सांगितला आहे त्याचे प्रतिपालन . हे नियम सर्व दिवस न पाळता विशिष्ट तिथीचे - ती तिथि असेपर्यंतच - पाळणे . २ अमुक तिथीस अमुक करु नये , अमूक पदार्थ खाऊं नये इत्यादि नियमन . हे विशेषतः चातुर्मासांत स्त्रिया पाळतात . [ सं . ] तिथिमिती ( थी ) स - क्रिवि . ( कों . ) विशिष्ट तिथीला - दिवशी . देवालयांत नित्य पुराण होत नाही तिथिमितीस होते . तिथिमास - पु . ( विवाह किंवा इतर धार्मिक कृत्यास ) शुभ दिवस ठरविणे ; धरणे ). तिथिवासर - पु . हरिवासर पहा . [ सं . ] तिथिवृद्धी - स्त्री . तिथीचा प्रारंभ सूर्योदयापूर्वी किंवा सूर्योदयाबरोबर होऊन अंत दुसर्‍या दिवशीच्या सूर्योदयानंतर होतो असा दिवस . एकच तिथि दोन दिवस असणे . [ सं . ] तिथिक्षय - पु . ( प्र . ) एक तिथि गळणे . क्षयतिथि पहा . [ सं . ]

नेपाली (Nepali) WN

   See : मिति

A Sanskrit English Dictionary

तिथि  mf.  mf. ( [Siddh. stry. 25]) a lunar day (30th part of a whole lunation of rather more than 27 solar days; 15 तिथिs, during the moon's increase, constitute the light half of the month and the other 15 the dark half; the auspicious तिथिs are नन्दा, भद्रा, विजया, पूर्णा, [VarBṛS. ic, 2]), [Gobh. i f.]; [ŚāṅkhGṛ.]; [Mn.] &c.
   the number 15 [VarBṛS.]; [VarBṛ.]; [Laghuj.]; [Sūryas.]
जन्म    cf.-, दुस्-, महा-.

The Practical Sanskrit-English Dictionary

तिथिः [tithiḥ]  m. m. or f. [अत्-इथिन् पृषो˚ वा ङीप् cf. [Uṇ.4.2] ]
   A lunar day; तिथिरेव तावन्न शउद्ध्यति [Mu.5;] [Ku.6.93,] 7.1.
   The number '15'. -Comp.
-अर्धः, -र्धम्   (half the तिथि), a Karaṇa.
-ईशः   the regent of a lunar day.
   क्षयः the day of new moon.
   the day on which a tithi begins and ends without one sunrise or between two sunrises.
-पत्री   an almanac.-पालनम् observance of the rites prescribed for the several lunar days.
-प्रणीः (-णिः)   the moon; सायंतनीं तिथिप्रण्यः पङ्कजानां दिवातनीम् [Bk.5.65.]
-प्रलयः   (pl.) difference between solar and lunar days in any particular period; Aryabhaṭṭa 3.6.
-वृद्धिः  f. f. the day in which a tithi is completed under two suns (one which comprises two sunrises).

Shabda-Sagara

तिथि  mf.  ( -थिः-थिः or -थी) A lunar day, 1-30th of a whole lunation.
    E. अत् to go, to proceed, affix इथिन् and the radical initial rejected; also ङीष् being added तिथी.

ROOTS:

अत् इथिन् ङीष् तिथी