श्रद्धालुर्मे कथाः श्रृण्वन् सुभद्रा लोकपावनीः ।
गायन्ननुस्मरन् कर्म जन्म चाभिनयन् मुहुः ॥२३॥
करितां माझी कथा श्रवण । काळासी रिगमू नाहीं जाण ।
इतरांचा पाडू कोण । कर्मबंधन तेथें कैंचें ॥७००॥
जो हरिकथेनें गेला क्षण । तो काळासी नव्हे प्राशन ।
काळसार्थकता त्या नांव जाण । जैं श्रद्धाश्रवण हरिकथा ॥१॥
परीस कथेचें महिमान । श्रद्धायुक्त करितां श्रवण ।
तिहीं लोकींचे दोषदहन । अक्षरें जाण होतसे ॥२॥
ऐक श्रद्धेचें लक्षण । करितां हरिकथाश्रवण ।
ज्याचें अर्थारूढ मन । श्रद्धाश्रवण त्या नांव ॥३॥
श्रवण ऐकोनि नास्तिक । देवोचि नाहीं म्हणती देख ।
आहे म्हणती ते पोटवाईक । आम्हांसी निःशेख ठाकेना ॥४॥
या नास्तिका देवोनि तिळोदक । ज्याचें वाढलें आस्तिक्य देख ।
श्रद्धा त्या नांव अलोलिक । अगाध सुख तीमाजीं ॥५॥
श्रवणीं ध्यानीं अंतराय । लय विक्षेप कषाय ।
कां रसस्वादुही होय । हे चारी अपाय चुकवावे ॥६॥
ऐकताहीं हरिकथा । विषयचिंतनीं गोडी चित्ता ।
ते श्रद्धा नव्हे गा सर्वथा । मुख्य विक्षेपता ती नांव ॥७॥
हावभावकटाक्षगुण । सुरतकामनिरूपण ।
तेथ ज्याचें श्रद्धाश्रवण । रसस्वादन त्या नांव ॥८॥
हरिकथेपाशीं बैसला दिसे । परी कथेपाशीं मनही नसे ।
चित्त भंवे पिसें जैसें । तो कर्मठवसे विक्षेपु ॥९॥
नातरी नाना उद्वेगें । ऐकतां कथा मनीं न लगे ।
कां कथेमाजीं झोंप लागे । तो जाणावा वेगें लयविक्षेपू ॥७१०॥
श्रवणीं ध्यानीं बैसल्यापाठीं । सगुण निर्गुण कांहीं नुठी ।
निळें पिंवळें पडे दिठी । गुणक्षोभ त्रिपुटीं कषाय ॥११॥
श्रवणीं ध्यानीं हे अवगुण । तैसाचि त्रिविध प्रेमा जाण ।
तो वोळखती विचक्षण । ऐक लक्षण सांगेन ॥१२॥
महावीरांचें शौर्यपण । ऐकोनि युद्ध दारुण ।
अत्यंत हरिखें उल्हासे मन । तो प्रेमा जाण राजस ॥१३॥
दुःखशोकांची अवस्था । कां गेल्यामेल्यांची वार्ता ।
अत्यंत विलापाची कथा । ज्यासी ऐकतां न संठे ॥१४॥
नेत्रीं अश्रूंचिया धारा । स्फुंदनें कांपे थरथरां ।
प्रेमविलाप अवसरां । तो जाण खरा तामसू ॥१५॥
सगुणमूर्तीची संपदा । शंख चक्र पद्म गदा ।
पीतांबरधारी गोविंदा । ऐकोनि आनंदा जो भरे ॥१६॥
नेत्रीं आनंदजीवन । हृदयीं न संठें स्फुंदन ।
कृष्णमय जालें मन । तो प्रेमा जाण सात्त्विक ॥१७॥
यावरी जो प्रेमा चौथा । अतर्क्य तर्केना सर्वथा ।
उद्धवा तूं मजलागीं पढियंता । तोही आतां सांगेन ॥१८॥
तुझ्या भावार्थाची अवस्था मोटी । ते बोलविते गुह्य गोठी ।
तुजवेगळा पाहतां दृष्टी । अधिकारी सृष्टी दिसेना ॥१९॥
श्रीकृष्ण म्हणे सावधान । ऐकोनि निर्गुणश्रवण ।
ज्याचें चिन्मात्रीं बुडे मन । उन्मज्जन होऊं नेणे ॥७२०॥
जेवीं कां सैंधवाचा खडा । पडला सिंधूमाजिवडा ।
तो झाला सिंधूचियेवढा । तेवीं तो धडफुडा ब्रह्म होय ॥२१॥
चित्तचैतन्यां पडतां मिठी । सुटतां लिंगदेहाची गांठी ।
नेत्रीं अश्रूंचा पूर दाटी । रोमांच उठी सर्वांगीं ॥२२॥
जीवभावाची दशा आटे । अनिवार बाष्प कंठीं दाटे ।
कांहीं केल्या शब्द न फुटे । पुरु लोटे स्वेदाचा ॥२३॥
नेत्र झाले उन्मीलित । पुंजाळले जेथींचे तेथ ।
विस्मयाचें भरतें येत । वोसंडत स्वानंदें ॥२४॥
हा जाण पां प्रेमा चौथा । उत्तम भागवत अवस्था ।
तुज म्यां सांगीतली तत्त्वतां । इचा जाणता मी एकू ॥२५॥
निर्गुणीं जो प्रेमा जाण । तें शोधितसत्त्वाचें लक्षण ।
हे मी जाणें उणखूण । कां ब्रह्मसंपन्न जाणती ॥२६॥
उद्धवा श्रद्धायुक्त श्रवण । तेणें येवढी प्राप्ती आहे जाण ।
श्रद्धाश्रवणाचें महिमान । अतिगहन तिहीं लोकीं ॥२७॥
सविवेकनैराश्य वक्ता । जोडल्या श्रद्धेनें ऐकावी कथा ।
कां सज्ञान मीनालिया श्रोता । स्वयें कथा सांगावी ॥२८॥
जैं श्रोता वक्ता दोन्ही नाहीं । तैं रिघावें मनाच्या ठायीं ।
कां माझीं जन्मकर्में जें कांहीं । एकलाही विचारीं ॥२९॥
सांडूनि विषयांची आस । घांलोनि कळिकाळावरी कांस ।
माझ्या कीर्तनीं न होनि उदास । अतिउल्हास करावा ॥७३०॥
त्यजूनियां कामाचें बीज । सांडूनि लौकिकाची लाज ।
कीर्तनीं नाचवें भोज । गरुडध्वज स्मरोनि ॥३१॥
रामकृष्ण हरि गोविंद । ऐशिया नामांचे प्रबंध ।
गातां नाना पदें छंदबंध । करावा विनोद कीर्तनीं ॥३२॥
जेणें आत्मतत्त्व जोडे जोडी । ऐसिया पदांची घडीमोडी ।
कीर्तनीं गावी गा आवडी । संतपरवडी बैसवूनी ॥३३॥
श्रुति मृदंग टाळ घोळ । मेळवूनि वैष्णवांचा मेळ ।
कीर्तनीं करावा गदारोळ । काळवेळ न म्हणावा ॥३४॥
दशमीं दिंडी जागरणें । आळस सांडूनि गावें वाणें ।
हावभावो दाखवणें । कर्मस्मरणें माझेनि ॥३५॥
ओढूनि धनुष्याची वोढी । त्र्यंबक मोडिलें कडाडी ।
मी राम म्हणोनि हांक फोडी । जैताची गुढी कीर्तनीं ॥३६॥
गोवर्धन उचलिला । दावाग्नि प्राशियेला ।
तो तो विन्यासू दाविला । सेतु बांधिला अनुकारू ॥३७॥
आळस दवडूनि दूरी । अभिमान घालोनियां बाहेरी ।
अहर्निशीं कीर्तन करी । गर्व न धरी गाणिवेचा ॥३८॥
गाणीव जाणीव शहाणीव । वोंवाळूनि सांडावें सर्व ।
सप्रेम सावडी कथागौरव । सुख अभिनव तेणें मज ॥३९॥
गर्जत नामाच्या कल्लोळीं । नामासरसी वाजे टाळी ।
महापातकां जाली होळी । ते वैष्णवमेळीं मी उभा ॥७४०॥
जें सुख क्षीरसागरीं नसे । पाहतां वैकुंठींही न दिसे ।
तें सुख मज कीर्तनीं असे । कीर्तनवशें डुल्लतु ॥४१॥
मज सप्रेमाची आवडी भारी । भक्तभावाचिया कुसरी ।
मीही कीर्तनीं नृत्य करीं । छंदतालावरी विनोदें ॥४२॥
ऐसिया कीर्तनपरिपाटीं । बुडाल्या प्रायश्चित्तांच्या कोटी ।
खुंटली यमदूतराहाटी । काढिली कांटी पापाची ॥४३॥
नामस्मरणाच्या आवडीं । लाजल्या मंत्रबीजांच्या कोडी ।
तपादि साधनें बापुडीं । जालीं वेडीं हरिनामें ॥४४॥
ऐकोनि हरिनामाचा घोख । योगयागीं लपविलें मुख ।
धाकें पळालें विषयसुख । विराले देख अधर्म ॥४५॥
हरिनामाच्या कडकडाटीं । दोष रिघाले दिक्पटीं ।
तीर्थांची उतरली उटी । कीर्तनकसवटी हरिप्रिय ॥४६॥
माझेनि प्रेमें उन्मत्त होऊनी । आवडीं कीर्तन अनुदिनीं ।
मनसा वाचा कर्में करूनी । मजवांचुनी नेणती ॥४७॥