प्रायेण भक्तियोगेन सत्सङ्गेन विनोद्धव ।
नोपायो विद्यते सम्यक् प्रायणं हि सतामहम् ॥४८॥
माझिये प्राप्तीलागुनी । भक्तिज्ञानमार्ग दोन्ही ।
ज्ञान अत्यंत कठिणपणीं । भक्ति निर्विघ्नीं पाववी ॥२८॥
संसार तरावयालागीं । अनेक साधनें अनेगीं ।
बोलिलीं तीं जाण वाउगीं । उत्तम प्रयोगीं मद्भक्ती ॥२९॥
उपायांमाजीं अतिप्रांजळ । निर्विघ्न आणि नित्य निर्मळ ।
माझा भक्तिमार्ग केवळ । ज्ञान तें विकळ मध्यपाती ॥१५३०॥
मळा शिंपावयालागुनी । मोट पाट उपाय दोन्ही ।
मोटां काढिजे विहीरवणी । बहुत कष्टोनी अतिअल्प ॥३१॥
मोटनाडा बैलजोडीं । अखंड झोडितां आसुडीं ।
येतां जातां वोढावोढी । भोय भिजे थोडी भाग एक ॥३२॥
तेथही मोट फुटे कां नाडा तुटे । वोडव पडे बैल अवचटे ।
तरी हातां येतां पीक आटे । वोल तुटे तत्काळ ॥३३॥
तैसा नव्हे सरितेचा पाट । एक वेळ केल्या वाट ।
अहर्निशीं घडघडाट । चालती लोट जीवनाचे ॥३४॥
मोटेचें पाणी तैसें ज्ञान । करूनि वेदशास्त्रपठण ।
नित्यानित्यविवेकासी जाण । पंडित विचक्षण बैसती ॥३५॥
एक कर्माकडे वोढी । एक संन्यासाकडे बोडी ।
एक म्हणती हे गोष्टी कुडी । देहो वोढावोढीं न घालावा ॥३६॥
एक म्हणती प्रारब्ध प्रमाण । एक म्हणती सत्य शब्दज्ञान ।
एक म्हणती धरावें मौन । अतिजल्पन न करावें ॥३७॥
एक म्हणती सांडा व्युत्पत्ती । ज्याची चढे अधिक युक्ती ।
तोचि ज्ञाता निश्चितीं । सांगों किती मूर्खांसी ॥३८॥
एक म्हणती तप प्रमाण । एक म्हणती पुरश्चरण ।
एक म्हणती वेदाध्ययन । द्यावें दान एक म्हणती ॥३९॥
एक तो हें अवघेंचि मोडी । घाली योगाचिये कडाडीं ।
लावी आसनमुद्रेची वोढी । बैसवी रोकडी वारयावरी ॥१५४०॥
ऐसे नाना वाद करितां । एक निश्चयो नव्हे सर्वथा ।
ज्ञानाभिमान अतिपंडितां । ज्ञान तत्त्वतां कळेना ॥४१॥
ऐसी ज्ञानमार्गींची गती । नाना परींचीं विघ्नें येती ।
विकल्पें नासल्या व्युत्पत्ती । माझी निजप्राप्ती तेथें नाहीं ॥४२॥
तैसी नव्हे माझी भक्ती । नाममात्रें मज पावती ।
नामें उद्धरले नेणों किती । हेंचि भागवतीं बोलिलें ॥४३॥
माझें करितां गुणवर्णन । कां हरिकथा नामसंकीर्तन ।
तेथें रिघों न शके विघ्न । गडगर्जन हरिनामें ॥४४॥
जेथें हरिनामाचे पवाडे । तेथें विघ्न कैंचें बापुडे ।
विघ्न पळे मद्भक्तांपुढें । उघडती कवाडें मोक्षाचीं ॥४५॥
माझे भक्त अतिनिराश । न धरिती मोक्षाची आस ।
यालागीं मी हृषीकेश । त्यांच्या भावार्थास भूललों ॥४६॥
एवं निर्विघ्न मजमाजीं सरता । मार्ग नाहीं भक्तिपरता ।
त्रिसत्य सत्य गा सर्वथा । भक्ति तत्त्वतां मज पढिये ॥४७॥
ऐशी निजभक्ति सुलभ फुडी । देवो सांगे अतिआवडीं ।
उद्धवासी हरिभक्तीची गोडी । हर्षाची गुढी उभारिली तेणें ॥४८॥
जें उद्धवाच्या जीवीं होतें । तेंचि निरूपलें श्रीअनंतें ।
हरिखें नाचों लागला तेथें । जीवें श्रीकृष्णातें वोवाळी ॥४९॥
ऐसी तुझी सुलभ भक्ति । तरी अवघेचि भक्ति कां न करिती ।
देवो म्हणे भाग्येंवीण माझी भक्ति । न घडे निश्चितीं उद्धवा ॥१५५०॥
कोटि जन्मांची पुण्यसंपत्ती । जरी गांठीं असेल आइती ।
तैं जोडे माझ्या संतांची संगती । सत्संगें भक्ती उल्हासे ॥५१॥
सत्संगें भक्तीची प्राप्ती । उद्धवा जाण तू निश्चितीं ।
संतांपाशीं माझी भक्ती । वास पाहती उभी असे ॥५२॥
हो कां तूं संत माझे म्हणसी । येर लोक सांडिले कोणापाशीं ।
तुझी भक्ति अहर्निशीं । संतांपाशीं कां असे ॥५३॥
उद्धवा ऐसा विकल्पभावो । येथें धरावया नाहीं ठावो ।
संतभजनीं माझा सद्भावो । केवा कोण पाहावो भक्तीचा ॥५४॥
संतसेवा करावयासी । कोण कारण तूं मज म्हणसी ।
अनावरा मज अनंतासी । तिंहीं निजभावेंसी आकळिलें ॥५५॥
मज आकळिलें ज्या हेतू । तेही सांगेन तुज मातू ।
मजवांचूनि जगाआंतू । दुसरा अर्थू नेणती ॥५६॥
आपुलें जें स्वकर्म । मज अर्पिले सर्व धर्म ।
देह गेह रूप नाम । आश्रमधर्म मदर्पण ॥५७॥
कल्पांतींचेनि कडकडाटें । जैं धाके धाके विराट आटे ।
ऐसीं वोढल्या अचाटें । मजवेगळे नेटें न ढळती ॥५८॥
तुटोनि पडतां आकाश । आणिकाची ते न पाहती वास ।
यालागीं मी हृषीकेश । त्यांचा दास झालों असें ॥५९॥
नवल भावार्थाचा महिमा । मज विश्वात्म्याचे झाले ते आत्मा ।
ऐसें लाहाणें तयां आम्हां । मज पुरुषोत्तमा वश केलें ॥१५६०॥
संतांसीं मज भिन्नपण । कल्पांतींही नाहीं जाण ।
तुज जिव्हारींची उणखूण । तुज संपूर्ण सांगीतली ॥६१॥
संत माझे झाले माझ्या भक्तीं । येर लोक मज न भजती ।
ते म्यां दिधले काळाच्या हातीं । अदृष्टगतीं बांधोनी ॥६२॥
माझिया संतांपाशीं । यावया प्राप्ती नाहीं काळासी ।
मी सदा संरक्षिता त्यांसी । ते कळिकाळासी नागवती ॥६३॥
यापरी संतांचें सर्व काज । करितां मज नाहीं लाज ।
उद्धवा माझें अत्यंत निजगुज । तें मी तुज सांगेन ॥६४॥