सपादर्क्षे द्वयं भोगो मेषादीनामनुक्रमात् ॥
मागें सांगितलेंच आहे कीं , नक्षत्रें सत्तावीस आहेत व राशि बारा आहेत . अर्थात् सवादोन नक्षत्रें मिळून एक राशि होते . म्हणजे सवादोन नक्षत्रें संपत तोंपर्यंत चंद्र एकाच राशींत असतो . एकाद्या मनुष्याच्या जन्मकाळीं ज्या राशीस चंद्र असतो , तीच त्या मनुष्याची राशि ( रास ) होय असें समजावें . रोज कोणत्या राशीस चंद्र असतो , हें पंचांगांत शेवटच्या कोष्कांत दाखविलेलें असतें . प्रत्येक नक्षत्राचे चार भाग म्हणजे चार चरण कल्पिलेले आहेत . चरणाला पाद अशीही संज्ञा आहे . उदाहरणार्थ , एक पाद म्हणजे पाव नक्षत्र , द्विपाद म्हणजे अर्धनक्षत्र , त्रिपाद म्हणजे तीन चतुर्थाश नक्षत्र , याप्रमाणें समजावें .
मेषोऽश्विनी च भरणी कृत्तिकाप्रथमं दलम् ।
त्रिः कृत्तिका रोहिणी च मृगार्ध वृषभस्तथा ॥१०८॥
मृगार्धार्द्रा पुनर्वस्वस्त्रिपादमिथुनाभिधः ।
वस्वंत्यचरणं पुष्यो ह्याश्लेषा कर्कटाभिधः ॥१०९॥
मघा पूर्वोत्तरापादं सिंहराशिः प्रकीर्तितः ।
उत्तरात्रितयं हस्तश्चित्रार्ध कन्यका स्मृता ॥११०॥
चित्रार्धे स्वातिनक्षत्रं विशाखात्रितयं तुला ।
विशाखांत्यानुराधा च ज्येष्ठांतं वृश्चिकाभिधः ॥१११॥
मूलपूर्वोत्तराषाढा पादमेकं धनुः स्मृतम्। ।
नक्रस्ञ्युषाढा श्रवणं धनिष्ठार्धे तथैव च ॥११२॥
कुभ्भो धनिष्ठा तारा च पूभापादत्रयं तथा ।
पादं पूभा उभा रेवत्यंतं मीनः प्रकीर्तितः ॥११३॥
कोणत्या राशीस कोणती नक्षत्रे भुक्त किती होतात याचे कोष्टक
चंद्र राशी - मेष
अश्विनी - पूर्ण
भरणी - पूर्ण
कृत्तिका - १ / ४
चंद्र राशी - वृषभ
कृत्तिका - ३ / ४
रोहिणी - पूर्ण
मृग - १ / २
चंद्र राशी - मिथुन
मृग - १ / २
आर्द्रा - पूर्ण
पुनर्वसु - ३ / ४
चंद्र राशी - कर्क
पुनर्वसु - १ / ४
पुष्य - पूर्ण
आश्लेषा - पूर्ण
चंद्र राशी - सिंह
मघा - पूर्ण
पूर्वा - पूर्ण
उत्तरा - १ / ४
चंद्र राशी - कन्या
उत्तरा - ३ / ४
हस्त - पूर्ण
चित्रा - १ / २
चंद्र राशी - तूळ
चित्रा - १ / २
स्वाती - पूर्ण
विशाखा - ३ / ४
चंद्र राशी - वृश्चिक
विशाखा - १ / ४
अनुराधा - पूर्ण
ज्येष्ठा - पूर्ण
चंद्र राशी - धनु
मूळ - पूर्ण
पूर्वाषाढा - पूर्ण
उत्तराषाढा - १ / ४
चंद्र राशी - मकर
उत्तराषाढा - ३ / ४
श्रवण - पूर्ण
घनिष्ठा - १ / २
चंद्र राशी - कुंभ
घनिष्ठा - १ / २
शततारका - पूर्ण
पूर्वाभाद्रपदा - ३ / ४
चंद्र राशी - मीन
पूर्वाभाद्रपदा - १ / ४
उत्तराभाद्रपदा - पूर्ण
रेवती - पूर्ण
कोणत्या राशीस कोणतीं नक्षत्रें किती भुक्त होतात , हें वरील कोष्टकावरुन ध्यानांत येईल . उदा ० अश्विनी नक्षत्र पूर्ण , भरणी पूर्ण , आणि कृत्तिकांचा एक चरण अशीं सव्वादोन नक्षत्रें संपलीं , म्हणजे चंद्राचें मेष राशींतील भ्रमण पूर्ण झालें . त्याचप्रमाणें इतर राशींचें समजावें . तसेंच , एकाद्याचें जन्मनक्षत्र समजलें म्हणजे त्यावरुन त्याची कोणती राशि असावी हेंही वरील कोष्टकावरुन सहज समजेल .