अथ षोडशवर्गेषु विवेकं च वदाम्यहम् ।
लग्ने देहस्य विज्ञानं होरायां सम्पदादिकम् ॥१॥
द्रेष्काणे भ्रातृजं सौख्यं तुर्यांशे भाग्यचिन्तनम् ।
पुत्रपौत्रादिकानां चै चिन्तनं सप्तमांशके ॥२॥
नवमांशे कलत्राणां दशमांशे महत्फलम् ।
द्वादशांशे तथा पित्रोश्चिन्तनं षोडशांशके ॥३॥
सुखाऽसुखस्य विज्ञानं वाहनानां तथैव च ।
उपासनाया विज्ञानं साध्यं विंशतिभागके ॥४॥
विद्याया वेदबाह्वंशे भांशे चैव बलाऽबलम् ।
त्रिंशांशके रिष्टफलं खवेदांशे शुभाऽशुभम् ॥५॥
अक्षवेदांशके चैव षष्ट्यंशेऽखिलमीक्षयेत् ।
यत्र कुत्रापि सम्प्राप्तः क्रूरषष्ट्यंशकाधिपः ॥६॥
तत्र नाशो न सन्दे हो गर्गादीनां वचो यथा ।
यत्र कुत्रापि सम्प्राप्तः कलांशाधिपतिः शुभः ॥७॥
तत्र वृद्धिश्च पुष्टिश्च गर्गादिनां वचो यथा ।
इति षोडशवर्गाणां भेदास्ते प्रतिपादिताः ॥८॥
उदयादिषु भावेषु खेटस्य भवनेषु वा ।
वर्गविंशोपकं वीक्ष्य ज्ञेयं तेषां शुभाऽशुभम् ॥९॥
अथातः सम्प्रवक्ष्यामि वर्गविंशोपकं बलम् ।
यस्य विज्ञानमार्तेण विपाकं दृष्टिगोचरम् ॥१०॥
गृहविंशोपकं वीक्ष्यं सूर्यादीनां खचारिणाम् ।
स्वगृहोच्चे बलं पूर्णं शून्यं तत्सप्तमस्थिते ॥११॥
ग्रहस्थितिवशाज्ज्ञेयं द्विराश्यधिपतिस्तथा ।
मध्येऽनुपाततो ज्ञेयं ओजयुग्मर्क्षभेदतः ॥१२॥
सूर्यहोराफलं दद्युर्जीवार्कवसुधात्मजाः ।
चन्द्रास्फुजिदर्कपुत्राश्चन्द्रहोराफलप्रदाः ॥१३॥
फलद्वयं बुधो दद्यात् समे चान्द्रं तदन्यके ।
रवेः फलं स्वहोरादौ फलहीनं विरामके ॥१४॥
मध्येऽनुपातात् सर्वत्र द्रेष्काणेऽपि विचिन्तयेत् ।
गृहवत् तुर्यभागेपि नवांशादावपि स्वयम् ॥१५॥
सूर्यः कुजफलं धत्ते भार्गवस्य निशापतिः ।
त्रिंशांशके विचिन्त्यौवमत्रापि गृहवत् स्मृतम् ॥१६॥
लग्नहोरादृकाणांकभागसूर्यका इति ।
त्रिंशांशकश्च षड्वर्गा अत्र विंशोपकाः क्रमात् ॥१७॥
रमनेत्राबिधपंचाश्विभूमयः सप्तवर्गके ।
ससप्तमांशके तत्र विश्वकाः पंच लोचनम् ॥१८॥
त्रयः सार्द्धं द्वयं सार्द्धवेदा द्वौ रात्रिनायकः ।
स्थूलं फलं च संस्थाप्य तत्सूक्ष्मं च ततस्ततः ॥१९॥
दशवर्गां दिगंशाढ्याः कलांशाः षष्टिभागकाः ।
त्रयं क्षेत्रस्य विज्ञेयः पंचषष्ट्यंशकस्य च ॥२०॥
सार्द्धौकभागाः शेषाणां विश्वकाः परिकीर्तिता ।
अथ वक्ष्ये विशेषेण बलं विंशोपकाह्वयम् ॥२१॥
क्रमात् षोडशवर्गाणां क्षेत्रादीनां पृथक् पृथक् ।
होरात्रिंशांशदृक्काणे कुचन्द्रशशिनः क्रमात् ॥२२॥
कलांशस्य द्वयं ज्ञेयं त्रयं नन्दांशकस्य च ।
क्षेत्रे सार्द्धं च त्रितयं वेदाः षष्ट्यंशकस्य हि ॥२३॥
अर्द्धमर्धं तु शेषाणां ह्येतत् स्वीयमुदाहृतम् ।
पूर्णं विंशोपकं विंशो धृतिः स्यादधिमित्रके ॥२४॥
मित्रे पंचदश प्रोक्तं समे दश प्रकीर्तितम् ।
शत्रौ सप्ताधिशत्रौ च पंचविंशोपकं भवेत् ॥२५॥
वर्गविश्वाः स्वविश्वघ्नाः पुनर्विंशतिभाजिताः ।
विश्वाफलोपयोग्यं तत्पञ्चोनं फलदो न हि ॥२६॥
तदूर्ध्वं स्वल्पफलदं दशोर्ध्वं मध्यमं स्मृतम् ।
तिय्यूर्धं पूर्णफलदं बोध्यं सर्वं खचारिणाम् ॥२७॥
अथाऽन्यदपि वक्ष्येऽहं मैत्रेय त्वं विधारय ।
खेताः पूर्णफलं दद्युः सूर्यात् सप्तमके स्थिताः ॥२८॥
फलाभावं विजानीयात् समे सूर्यनभश्चरे ।
मध्येऽनुपातात् सर्वत्र ह्युदयास्तविंशोपकाः ॥२९॥
वर्गविंशोपकं ज्ञेयं फलमस्य द्विजर्षभ ।
यच्च यत्र फलं बुद्ध्वा तत्फलं परिकीर्तितम् ॥३०॥
वर्गविंशोपकं चादावुदयास्तमतः परम् ।
पूर्णं पूर्णेतिपूर्नंस्यात् सर्वदौवं विचिन्तयेत् ॥३१॥
हीनं हीनेतिहीनं स्यात् स्वल्पेल्पात्यल्पकं स्मृतम् ।
मध्यं मध्येतिमध्यं स्याद्यावत्तस्य दशास्थितिः ॥३२॥
अथाऽन्यदपि वक्ष्यामि मैत्रेय स्रृणु सुव्रत् ।
लग्नतुर्यास्तवियतां केन्द्रसंज्ञा विशेषतः ॥३३॥
द्विपंचरन्ध्रलाभानां ज्ञेयं पणफराभिधम् ।
त्रिषष्ठभाग्यरिष्फानामापोक्लिममिति द्विज ॥३४॥
लग्नात् पंचमभाग्यस्य कोणसंज्ञा विधीयते ।
षष्ठाष्टव्ययभाबानां दुःसंज्ञास्त्रिकसंज्ञकाः ॥३५॥
चतुरस्रं तुर्यरन्ध्रं कथयान्ते द्विजोत्तम ।
स्वस्थादुपचयर्क्षाणि त्रिषडायाम्बराणि हि ॥३६॥
तनुर्धनं च सहजो बन्धुपुत्रारयस्तथा ।
युवतीरन्ध्रधर्माख्यकर्मालाभव्ययाः क्रमात् ॥३७॥
संक्षेपेणौतदुदितमन्यद् बुद्ध्यनुसारतः ।
किञ्चिद्विशेषं वक्ष्यामि यथा भह्ममुखार्च्छुतम् ॥३८॥
नवमेऽपि पितुर्ज्ञानं सूर्याच्च नवमेऽथवा ।
यत्किञ्चिद्दशमे लाभे तत्सूर्याद्दशमे भवे ॥३९॥
तुर्ये तनौ धने लाभे भाग्ये यच्चिन्तनं च तत् ।
चन्द्रात्तुर्ये तनौ लाभे भग्ये तच्चिन्तयेद् ध्रुवम् ॥४०॥
लग्नाद् दुश्चिक्यभवने यत्कुजाद्विक्रमेऽखिलम् ।
विचार्यं षष्ठभावस्य बुधात् षष्ठे विलोकयेत् ॥४१॥
पुत्रस्य च गुरोः पुत्रे जायायाः सप्तमे भृगोः ।
अष्टमस्य व्ययस्यापि मन्दान्मृत्यौ व्यये तथा ॥४२॥
यद्भावाद्यत्फलं चिन्त्यं तदीशात्तत्फलं विदुः ।
ज्ञेयं तस्य फलं तद्धि तत्र चिन्त्यं शुभाऽशुभम् ॥४३॥