सृष्टि, तत्त्व आणि दिव्यद्दष्टि

( शार्दूलविक्रीडित )

तारा निष्प्रभ जाहल्या निजपथीं, प्राची दिशा रंगली,
गायाला खग लागले, मधुर निश्वासूं फुलें लागलीं,
प्रावारून उषा तुषारपटला सूर्यंप्रतीक्षा करी; ---
होतों पाहत डोंगरीवरि उभा मोहूनि मी अंतरीं.

‘ पश्यात्रास्मि ’ म्हणोनि एक घुमला गम्भीर तेथें ध्वनि,
‘ भो ! कुत्रासि ? ’ विचारलें निजमुखें तेव्हां तयालागुनी,
‘ कुत्राप्यस्मि च सर्ववस्तुषु ’ असें ये तेधवां उत्तर;
तें ऐकूनि जरा करीत मनना मी ठाकलों नन्तर.

धोंडा एक समीप हो पडुनियां होता तिथें, त्यावरी
गेली दृष्टि मदीय, कौतुक तधीं झालें मनाभीतरीं,
कांकीं त्या ध्वनिचें खरेंपण मला धोंडयांत त्या भासलें;
काढूं बाहिर तें झटूनि, मग हें चित्तांत मी घेतलें,

टांकींचे, म्हणुनी, तयांवरि जधीं आघात मीं वोपिले,
तों-सांगूं म्हणुनी किती मज मनीं आश्चर्य जें जाहलें ! ---
मूर्ति दिव्य अशी अहा ! उतरली धोंडयामधूनी भली !
माझी दृष्टि असे अलौकिक, मला जाणीव ही जाहिली.

खेड, २८ मार्च १८९०