Dictionaries | References

दिव्

   { div }
Script: Devanagari

दिव्     

हिन्दी (hindi) WN | Hindi  Hindi
See : दिन, आकाश, स्वर्ग

दिव्     

A Sanskrit English Dictionary | Sanskrit  English
दिव्   1.cl. 1. P.-देवतिcl. 10. P.-देवयति, to cause to lament, to pain, vex;
to ask, beg;
to go;
Ā.°ते, to suffer pain, [Dhātup. xxxiii, 51, 32.]
दिव्   2.cl. 4. दी॑व्यति, °ते, [RV.] ; [Br.] &c. (perf.दिदे॑व, [AV.] ; fut.देविष्यति; cond.अदेविष्यत्, [MBh.] ; [Daś.] ; aor.अदेवीत्, [MBh.] ; &c.; inf.देवितुम्, [MBh.] &c.; ind.p.देवित्वा, [Pāṇ. 1-2, 18] ; -दीव्य, [RV. x, 42, 9] )
to cast, throw, esp. dice i.e. play, gamble (अक्षैस्, [RV. x, 34, 13] ; [MBh. iii, 2260] ; अक्षान्, [Pāṇ. 1-4, 43] ), with (instr.[MBh. ii, 2509] ), for (instr., ii, 2061 &c.; acc.[MaitrS. i, 6, 11] ; [ŚBr. v, 4, 4, 23] ; dat.[MBh. iv, 534; ii, 2468] ; gen. [शतस्य] [Pāṇ. 2-3, 58] );
to lay a wager, bet with (सा-र्धम्), upon (dat.), [MBh. i, 1192] ;
to play, sport, joke, trifle with (acc.[AV. v, 29] );
to have free scope, spread, increase ([Pañc. ii, 193 B.] वर्धति);
to shine, be bright [Zd.dīv; (?) Lit.dyvas] [BhP. iii, 20, 22] ;
to praise, rejoice, be drunk or mad;
to sleep;
to wish for;
to go, [Dhātup.] :
Caus.देवयति, to cause to play (Sch.) or to sport, [BhP. iii, 20, 22] :
Desid.दिदेविषति and दुद्यूषति, [Pāṇ. 7-2, 49] ; [Kāś.] :
Caus. of Desid.दुद्यूषयति, to incite to play, [Bhaṭṭ. v, 49] :
Intens.देदिवीति, देद्येति, देदेति &c., [Vop. xx, 17.]
दिव्  f. 3., द्यु॑ (nom.द्यौ॑स्; voc.द्यौस् [[RV. vi, 51, 5] ; [AV. vi, 4, 3] ]; acc.द्या॑म्दि॑वम्; instr.दिवा॑ or दी॑वा [see below]; dat.दिवे [द्यवे, [MBh. i, 3934] ]; abl.gen.दिव॑स् [rarely द्यो॑स्e.g.[RV. iv, 27, 3;  i, 115, 5] ] ; loc.दिवि॑, द्य॑वि; du.द्यावाs.v. [द्य॑वी as voc. only, iv, 56, 5]; pl.nom.द्या॑वस् [दिवस् only, ix, 118, 11]; acc.द्यू॑न् [rare, दि॑वस्, दिव॑स्e.g.i, 194, 2; iv, 3, 8]; instr.द्यु॑भिस्; native grammarians give as stems दिव् and द्यो; the latter is declined through all cases like गो, but really does not occur except in forms mentioned above and in द्यो-सलिल, [MBh. viii, 4658] , while दिव् and द्यु regularly alternate before vow. and cons.) m. (rarely f.) in Ved., f. in later Skr. heaven, the sky (regarded in Ved. as rising in three tiers [अवम, मध्यम, उत्तम or तृतीय, [RV. v, 60, 6 &c.] ], and generally as the father (द्यौ॑ष्पिता॑, while the earth is the mother [cf.द्यावा-पृथिवी], and उषस् the daughter), rarely as a goddess, daughter of प्रजा-पति, [AitBr. iii, 33] ; [ŚBr. i, 7, 4,] )
दिवा  n. m. (rarely n.) day (esp. in pl. and in such forms as ), by day (cf.s.v.)
द्यवि-द्यवि   , daily, every day
ROOTS:
द्यवि द्यवि
अनु द्यून्   , day by day, daily
द्युभिस्   and उ॑प द्यु॑भिस्, by day or in the course of days, a long time, [RV.]
द्युभिस्   brightness, sheen, glow (only ), [RV. i, 53, 4; iii, 3, 2 &c.]
द्युस्   fire (nom.), [L.]
दिव्   [cf.द्यु॑; Gk.Ζεύς, &c. = dyaús, divás; Lat.Jou, Ju in Ju-piter, Jovis, Jovi &c. = dyavas, dyavi; O.E.Tíw; O.H.G.ZîuO.N.Týr.]

दिव्     

दिव् [div]   I. 4 P. (दीव्यति, द्यूत or द्यून; desid. दुद्यूषति, दिदे- विषति)
To shine, be bright; दीव्यत्युच्चैर्लघुरघुपतिः किं नु वा स्यात् किमन्यत् [Mv.6.53.]
To throw, cast (as a missile); अदीव्यद्रौद्रमत्युग्रम् [Bk.17.87;5.81.]
To gamble, play with dice (with acc. or instr. of the 'dice'); अक्षैरक्षान् वा दीव्यति Sk.; [Śi.8.32;] [Ve.1.13.]
To play, sport.
To joke, trifle with, make sport of, rally (with acc.).
To stake, make a bet.
To sell, deal in (with gen.); अदेवीद्बन्धुभोगानाम् [Bk.8.122;] (but with acc. or gen. when the root is preceded by a preposition; शतं शतस्य वा परिदीव्यति Sk.)
To squander, make light of.
To praise.
To be glad, rejoice.
To be mad or drunk.
To be sleepy.
To wish for. -II. 1 P., 1 U. (देवति, देवयति-ते)
To cause to lament, pain, vex, torment.
To ask, beg. -III. 1 Ā. (देवयते) To suffer pain, lament, moan. -With परि to lament, moan, suffer pain; खरदूषणयोर्भ्रात्रोः पर्यदेविष्ट सा पुरः [Bk.4.34.]
दिव् [div]  f. f. [दीव्यन्त्यत्र दिव्-बा˚ आधारे डिवि [Tv.] ] (Nom. sing. द्यौः)
The heaven; दिवं मरुत्वानिव भोक्ष्यते भुवम् [R.3.] 4,12; [Me.3.]
The sky; दिव्यन्तरिक्षे भूमौ च घोरमुत्पात- जं भयम् [Rām.2.1.43.]
A day; अत्र भोक्तव्यमस्माभिर्दिवा- रूढं क्षुधार्दिताः [Bhāg.1.13.6.]
Light, brilliance.
Fire, glow of fire. N. B. The compounds with दिव् as first member are mostly irregular; e. g. दिवस्पतिः an epithet of Indra (of the 13th मन्वन्तर); [Bhāg.8.13.32;] अनतिक्रमणीया दिवस्पतेराज्ञा [Ś.6;] दिवस्पृथिव्यौ heaven and earth. दिविज्ञः, दिविष्ठः, दिविस्थः, दिविस (ष) द् m., दिवोकस् m.,दिवौकस्,
-सः   'inhabitant of the heaven', a god; [Ś.7;] [R.3.19,47;] दिविषद्वृन्दैः [Gīt.7.] दिवस्पृश m. the Supreme Being. दिविस्पृश् a. reaching or pervading the sky.दिवोद्भवा cardamoms. दिवोल्का a meteor. दिवौकस् m.
a god.
the Chātaka bird.
a deer.
a bee.
an elephant.

दिव्     

Shabda-Sagara | Sanskrit  English
दिव्  f.  (द्यौः दिवौ दिवः)
1. Heaven, paradise.
2. Air, sky.
E. दिव् to play, affix क्विप्, where sport immortals; also दिव .
ROOTS:
दिव् क्विप् दिव .

Related Words

दिव्   sky   paradise   daylight   daytime   day   द्यौष्पितृ   द्यूत्य   द्यूत्वा   देवित्वा   दिदेविषु   दिबा   परिवेदित   दिदेविषत्   दीव्यमान   दुद्युषु   दुद्यूषु   द्याम्पात   द्यौत्र   आदेवक   प्रदिव्   दिवन्   दिवम्   मृगद्यू   देवन्   देव्   दैवादिक   परिदेविन्   अतिदिव्   किकिदिवि   दिद्यु   दीव्   देवट   दौदिवि   परिद्यून   प्रतिदिव्   dice   द्यून   दिवि   दिवीश   द्यू   प्रतिदिवन्   देवृ   game   gamble   bet   disport   त्रिदिव   द्यावा   परिदिव्   gambol   आद्यून   द्यो   विश्वदेव   romp   दिवी   परिवेदन   देवन   द्यु   द्यूत   play   heaven   देवक   ग्लह   दिव   पृथिवी   sport   दिवस   die   रजस्   अक्ष   अनन्त   वसुदेव   देव   नाक   હિલાલ્ શુક્લ પક્ષની શરુના ત્રણ-ચાર દિવસનો મુખ્યત   ନବୀକରଣଯୋଗ୍ୟ ନୂଆ ବା   વાહિની લોકોનો એ સમૂહ જેની પાસે પ્રભાવી કાર્યો કરવાની શક્તિ કે   સર્જરી એ શાસ્ત્ર જેમાં શરીરના   ન્યાસલેખ તે પાત્ર કે કાગળ જેમાં કોઇ વસ્તુને   બખૂબી સારી રીતે:"તેણે પોતાની જવાબદારી   ਆੜਤੀ ਅਪੂਰਨ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ   బొప్పాయిచెట్టు. అది ఒక   लोरसोर जायै जाय फेंजानाय नङा एबा जाय गंग्लायथाव नङा:"सिकन्दरनि खाथियाव पोरसा गोरा जायो   आनाव सोरनिबा बिजिरनायाव बिनि बिमानि फिसाजो एबा मादै   भाजप भाजपाची मजुरी:"पसरकार रोटयांची भाजणी म्हूण धा रुपया मागता   नागरिकता कुनै स्थान   ३।। कोटी      ۔۔۔۔۔۔۔۔   ۔گوڑ سنکرمن      0      00   ૦૦   ୦୦   000   ০০০   ૦૦૦   
Folder  Page  Word/Phrase  Person

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP