(भुजंगप्रयात्)
भृशुंडी मुनी पातले राजगेहीं ।
प्रभाती उठे भूपती नित्य पाही ।
करी नित्य कर्मे करी राजकार्या ।
सुरानंद खेळे बिदीं मित्रवर्या ॥१॥
तिथें नित्य खेळे कुमारासहीत ।
सभाकार्य पूर्तीस राजा करीत ।
सभेमाजि आला सजूनी असूर ।
म्हणे ज्योतिषी मी असें लांब-दूर ॥२॥
करीं ताडपत्रीं सु-पंचांग घेत ।
करीं माळरुद्राक्ष मोठीच घेत ।
करीं वस्त्र तें शुभ्रसें पांघरीलें ।
तसें ऊर्णवस्त्रा शिरीं बांधियेलें ॥३॥
ललाटीं टिळे लाविले चंदनाचे ।
असे लांब दाढी हनूभागिं त्याचे ।
अशिर्वाद देई नृपाला उचीत ।
असे भूपती तो तयाला नमीत ॥४॥
पुसे भूपती नांव गांवास त्याला ।
वदे हेमज्योती असे नाम माला ।
वसे भूपती नित्य गंधर्वलोकीं ।
त्रिकालज्ञ आहें नृपाळा विलोकीं ॥५॥
(गीति)
आल्यापासून मजला, दिसती चिन्हें घडेल अनहीत ।
राजा तुझ्या घरीं जो, आहे ब्राह्मणकुमार तो करित ॥६॥
कथितों कुमारलक्षण,नाहीं त्याचा सुरेख पायगुण ।
आहे विघ्नस्वामी, साधी हित तें त्यजून त्या जाण ॥७॥
जरि हा नगरीं राहिल, तरि नगरीची करील धुळधाण ।
ऐकुन राजा वदला, वदसी हें वाउगें असे जाण ॥८॥
त्याच्या पराक्रमाची, जाणिव नाहीं तुला असें दिसतें ।
प्रतिसृष्टिनिर्मिता हा, समर्थ बालक असें मला दिसतें ॥९॥
अनहित विनायकाचें, करणें मनिं हें नसेच सामर्थ्य ।
यानेंच नगर राज्या, रक्षियलें सांगतां तुम्हीं व्यर्थ ॥१०॥
क्रोधें ज्योतिषि वदला, ज्याचा मोठेपणा नृपा गासी ।
पाहें विनायकाला, आण इथें मूर्त ती बघायासी ॥११॥
राजा सेवक धाडी, आणी सत्वर विनायका तेथें ।
नमिलें विनायकानें, पुशिलें बोवास वृत्त हो तेथें ॥१२॥
बूवा कोठून आलां, सामुद्रिक जाणतां तुम्ही काय ? ।
सांगा मदीय देवा, धैर्यानें बोलतां वदे काय ॥१३॥
धरिला विनायकाचा, स्वकरें कर पाहुनि वदे त्यातें ।
ऐकें भाकित आतां, शांतपणें चित्त ठेवणें त्यातें ॥१४॥
चवथे दिवशीं कूपीं, पडसी जर वांचशी नदीं बुडशी ।
तेथून निभाव झाला, तरि तूं पडशी समुद्रडोहाशीं ॥१५॥
जरि वांचशी समुद्रीं, अंधःकारीं पडे तरी खास ।
त्यांतुन बचाव झाला, पर्वत अंगावरी पडे खास ॥१६॥
त्यांतुन तुजला सुटतां, भक्षिति दोघे तुला त्वरें काळ ।
संकटपरंपरा ही, टळण्यासाठीं निघे सवें बाळ ॥१७॥
नंतर तुजला पोंचवि, वदला हें ज्योतिषी तया बाळा ।
ऐकुन विनायकानें, मागितली मुद्रिकाच भूपाळा ॥१८॥
पुशिलें ज्योतिष त्यातें, अमुची वस्तू इथेंच हारवली ।
आहे कोणाजवळी, मिळेल केव्हां वदा असे मौलीं ॥१९॥
बूवा हास्य करुनी, वदले तुमची गमावलि वस्तू ।
सांपडली तर मजला, द्यावी लागेल तेधवां वस्तू ॥२०॥
ऐकुन विनायकानें, देणारच घे म्हणून ताडकन ।
मारी उरांत मुद्रा, ज्योतिषि पडला असूर धाडकन ॥२१॥
असुराचें कपट कसें, जाणियलें हें विनायकें कैसें ।
राजा फसला नाहीं, कौतुक केलें विनायकें ऐसें ॥२२॥
बालक नव्हे खरोखर, ईश्वर वाटे जनांस प्रत्यक्ष ।
भू-भार हरण करण्या, आला नगरांत दाखवी साक्ष ॥२३॥