|
मन्द [manda] a. a. [मन्द्-अच्]
Slow, tardy, inactive, lazy, dull, loitering; (न) भिन्दन्ति मन्दां गतिमश्वमुख्यः [Ku.1.11;] तच्चरितं गोविन्दे मनसिजमन्दे सखी प्राह [Gīt.6.]
Cold, indifferent, apathetic.
Stupid, dull-witted, foolish, ignorant, weak-brained; प्रयोजनमनुद्दिश्य न मन्दोऽपि प्रवर्तते Subhāṣ.; मन्दोऽप्यमन्दतामेति संसर्गेण विपश्चितः [M.2.8;] मन्दः कवियशःप्रार्थी गमिष्याम्युपहास्यताम् [R.1.3;] द्विषन्ति मन्दाश्चरितं महात्मनाम् [Ku.5.75.]
Low, deep, hollow (as sound).
Soft, faint, gentle; as in मन्दस्मितम्.
Small, little, slight; मन्दोदरी; see अ ind. 1 (d) also.
Weak, defective, feeble, as मन्दाग्नि.
Unlucky, unhappy.
Faded.
Wicked, vile.
Addicted to drinking.
Weak, slack (as a bow).
Sick, afflicted with disease.
Independent (स्वतन्त्र).
न्दः The planet Saturn.
An epithet of Yama.
The dissolution of the world.
A kind of elephant; मन्दोऽपि नाम न महानवगृह्य साध्यः [Śi.5.49] (where मन्द means 'a fool' also).
The apsis of a planet's course.
-न्दा A pot, vessel. -न्दम्ind.
Slowly, gradually, by degree; यातं यच्च नितम्बयो- र्गुरुतया मन्दं विलासादिव [Ś.2.2.]
Gently, softly, not violently; मन्दं मन्दं नुदति पवनश्चानुकूलो यथा त्वाम् [Me.9.]
Faintly, feebly, weakly, lightly.
In a low tone, deeply. -Comp.
-अक्ष a. a. weak-eyed. (-क्षम्) sense of shame, modesty, bashfulness; मन्दाक्षं ह्रीस्त्रपा व्रीडा लज्जा साऽपत्रपाऽन्यतः Ak; मन्दाक्षमन्दाक्षरमुद्रमुक्त्वा [N.3.61;14.47;] 22.33.
-अग्नि a. a. having a weak digestion. (-ग्निः) slowness of digestion.
-अनिलः a gentle breeze.
-असु a. a. having weak or faint breath.
-आक्रान्ता N. N. of a metre; see App.I; सुवशा कालिदासस्य मन्दाक्रान्ता प्रवल्गति । सदश्व- दमकस्येव काम्बोजतुरगाङ्गना ॥ According to prof. Sukumāra Sen, Kālidāsa is the inventor of this metre. -आचारa. badly conducted.
-आत्मन् a. a. dull-witted, silly, ignorant; मन्दात्मानुजिघृक्षया [Malli.]
-आदर a.
having little respect for, disregarding, caring little for.
neglectful.
-आस्यम् shyness.
-उच्चः the upper apsis of the course of a planet.
-उत्साह a. a. discouraged, dispirited; मन्दोत्साहः कृतोऽस्मि मृगयापवादिना माढव्येन [Ś.2.] -उदरी N. of the wife of Rāvaṇa, regarded as one of the five very chaste women; cf. अहल्या. She advised her husband to deliver Sītā to Rāma and thus save himself from certain ruin, but he did not heed her; मन्दोदरीकुटिलकोमलकेशपाशमन्दारदाममकरन्दरसं पिबन्तः [P. R.1.] 58.
-उष्ण a. a. tepid, lukewarm. (-ष्णम्) gentle heat.-औत्सुक्य a. slackened in eagerness, cast down, disinclined; मन्दौत्सुक्योऽस्मि नगरगमनं प्रति [Ś.1.]
-कर्ण a. a. slightly deaf; (Proverb: बधिरान्मन्दकर्णः श्रेयान् 'something is better than nothing').
-कर्मन् a. a. inactive. -n. the process for determining the apsis of a planet's course.
-कान्तिः the moon.
-कारिन् a. a. acting slowly or foolishly.
-गः Saturn.
-गति, -गामिन् a. a. walking slowly, slow of pace.
-चेतस् a.
dull-witted, silly, foolish.
absent-minded.
fainting away, scarcely conscious.
-छाय a. a. dim, faint, lustreless; [Me.82] (v. l.).
-जननी the mother of Saturn.
-जरस् a. a. slowly growing old.
-धार a. a. flowing in a slow stream.
-धी, -प्रज्ञ, -बुद्धि, -मति, -मेधस् a. a. dull-witted, silly, foolish.-परिधिः m. (in astr.) the epicycle of the apsis.-पुण्य a. unfortunate, ill-fated.
-फलम् equation of the apsis.
-भागिन्, -भाग्य, -भाज् unfortunate, ill-fated, wretched, miserable.
-भास् a. a. dim, of fading lustre; सेनानिवेशान् पृथिवीक्षितोऽपि जग्मुर्विभातग्रहमन्दभासः [R.7.2.] -मन्दम् ind. slowly, leisurely.
-रश्मि a. a. dim. -विचेष्टितa. slowly moving.
-विभव a. a. poor, impoverished; नश्यति विपुलमतेरपि बुद्धिः पुरुषस्य मन्दविभवस्य [Pt.5.5.]
-विभ्रंश a. a. slightly purgative.
-विसर्पिन् a. a. creeping along slowly (as a louse); cf. [Pt.1.252] (N. of a louse).
-वीर्य a. a. weak.
-वृष्टिः f. f. slight rain.
-स्मितम्, -हासः, -हास्यम् a gentle laugh, a smile.
|