मराठी मुख्य सूची|मराठी पुस्तके|श्रीज्ञानेश्वरांची गाथा|
अभंग ५३ ते ६५

पंढरीमाहात्म्य - अभंग ५३ ते ६५

श्रीज्ञानेश्वर महाराजांची गाथा म्हणजे विठ्ठल प्राप्तीचा एक सोपा मार्ग. यात विठ्ठ्लाच्या सगुणनिर्गुण रूपाचे मोहक वर्णन केलेले आहे.


५३.

आनंदाच्या ताटीं अमृताची वाटी । विवेकतारुं घोटी रसनाबळें ॥१॥

तें हें रुपडें रुपस विठ्ठल । पुंडलिकें बहु साल प्रार्थियलें ॥ध्रु०॥

तारावया जन व्हावया पावन । जड मूढ अज्ञान हरीपाठें ॥२॥

कर्म धर्म करितां शिणली येतां जातां । मग पुंडलिकें अनंता प्रर्थियलें ॥३॥

येउनिया श्रीहरी भीमेच्या तीरीं । सुदर्शनावरी पंढरी उभाविली ॥४॥

अमरतरुवर तीर्थ सरोवर । वेणुनादीं श्रीधर खेळताती ॥५॥

बागडे गाती हरि वाकुल्या कुसरी । तेथें पुंडलिक परोपरी स्तवन करी ॥६॥

धन्य पंढरीनगरी फ़ावली चराचरीं । धन्य जो भूमीवरी दृष्टीभरी हरी देखे ॥७॥

ज्ञानदेवा बीज विठ्ठल केशीराज । नव्हे ते नवल चोज प्रत्यक्ष हरी ॥८॥

५४.

अवघाचि संसार सुखाचा करीन । आनंदे भरीन तिन्हीं लोक ॥१॥

जाईन गे माय तया पंढरपुरा । भेटेन माहेरा आपुलिया ॥२॥

सर्व सुकृताचें फ़ळ मी लाहीन । क्षेम मीं देईन पांडुरंगी ॥३॥

बापरखुमादेवीवरु विठ्ठलेंसी भेटी । आपुले संवसाटी करुनि ठेला ॥४॥

५६.

न चलति शब्द खुंटले पै वाद । एक तत्त्व भेद नाहीं रुपा ॥१॥

तें रुप पंढरी भरलें चराचरीं । माझा माजी घरीं बिंबलेंसे ॥२॥

रखुमादेविवरु पुंडलीकवरु । निळियेचा आगरु पंढरीये ॥३॥

५७.

दुजे द्वैत सांडी एक तत्त्व मांडी । अद्वैत ब्रह्मांडीं पै सुकीजे ॥१॥

तें रुप पंढरी पुंडलीका द्वारीं । मुक्ति मार्ग चारी वश्य रया ।

अनंतीं अनंत वोतलें संचीत । वैकुंठ अदभुत उभें असे ॥२॥

ज्ञानदेवीं ध्यान मन मौन चरण । आपणची मग्न तेथें जाले ॥३॥

५८

तत्त्वें तत्त्व धरी कोहंभाव होकारी । सोहं सोहं करी कोण सये ॥१॥

सोकरी पुंडलिकु ज्ञान पुण्यश्लोकु । विठ्ठलु त्रैलोकु उध्दरिले ॥२॥

सखी जाय तेथें भाव बळिवंत । प्रपंच देहांत नाहीं तुज ॥३॥

ज्ञानदेव पुसे निवृत्ति सौरसें । पुंडलिकें कैसें पुण्य केलें ॥४॥

५९

एकी म्हणे भाव धरुं नेदी मौन । तेथींचे वो ज्ञान मज सांगे ॥१॥

एकीनें सांगितलें दुजीनें परिसलें । प्रपंचा पुसलें तेणें रुपें ॥२॥

तें घरटीं कडी सोकरी बागडी । सोहं कथा उघडी पंढरीये ॥३॥

ज्ञानदेव म्हणे निवृत्तीस मनें । नयनांसी पारणें देखतांची ॥४॥

६०

पंढरीचे वाटे अनंत घडती याग । वैकुंठीचा मार्ग तेणें संगें ॥१॥

जपतप अनुष्ठान क्रिया कर्म धर्म । हें जाणताती वर्म संतजन ॥२॥

भक्तिमार्ग फ़ुकटा आनंदाची पव्हे । लागलीसे सवे पुंडलीका ॥३॥

दिंडी टाळ घोळ गरुडटकियाचे भार । वैष्णवांचे गजर जये नगरीं ॥४॥

तिहीं लोकीं दुर्लभ अमर नेणती । होउनी पुढती सेविती ॥५॥

सनकादिक मुनी ध्यानस्त पै सदा । ब्रह्मादिकां कदा न कळे महिमा ॥६॥

ज्ञानदेव निवृत्ती पुसतसें कोडें । पुंडलिकें केवढें भाग्य केलें ॥७॥

६१

माझे जिवींची आवडी । पंढरपुरा नेईन गुढी ॥१॥

पांडुरंगी मन रंगले । गोविंदाचे गुणीं वेधलें ॥२॥

जागृति स्वप्न सुषुप्ति नाठवे । पाहतां रुप आनंदी आनंद साठवे ॥३॥

बापरखुमादेविवर सगुण निर्गुण । रुप विटेवरी दाविली खुण ॥४॥

६२

कल्पना वृक्षासी देखिलें । चिंतामणीस चिंतिलें ।

कामधेनुसी आपेक्षिलें । जीण्या जिवविलें तेंचि हरिरुप पंढरिये ॥१॥

धन्य कुळ धन्य जन्म । जयासि पंढरीचा नेम ।

चित्तीं अखंड विठ्ठल प्रेम । ते धन्य भक्त भूमंडळी ॥ध्रु०॥

तोचि तीर्थरुप सदा । तया दोष न बाधिती कदां ।

जो रातला परमानंदा । तेथें सर्व सिध्दि वोळंगती ॥२॥

ऐशीं वेदशास्त्रीं पुराणीं । जो रातला नामस्मरणीं ।

धन्य तया तीर्थ पर्वणी । धन्य वाणी तयाची ॥३॥

पंढरीसी कीर्तन करी । पुंडलिकासी नमस्कारी ।

विठ्ठल चरण अंतरी धरी । धन्य जन्म तयाचा ॥४॥

सकळ कुळाचा तारकु । तोचि जाणावा पुण्यश्लोकु ।

पांडुरंगी रंगला निशंकु । धन्य जन्म तयाचा ॥५॥

त्यासी अंतीं वैकुंठप्राप्ती । ऐसें शुकें सांगितलें परीक्षिती ।

जे जे हरिचरणीं भजती । ते ते पावती वैकुंठ ॥६॥

मानें स्फ़ुंदत नाचत रंगणीं । प्रेम विठ्ठल चरणीं । सर्व सुख खाणी ।

बाप रखुमादेवीवर विठ्ठल ॥७॥

६३

वाजतसे बोंब कोण्ही नायकती कानीं । हरि हरि न म्हणती तयांसी थोर जाली हानी ॥१॥

उठा उठा जागा पाठीं भय आलें मोठें । पंढरिवांचुनी दुजा ठाव नाहीं कोठें ॥ध्रु०॥

तापत्रयाग्नीचा लागला वोणवा । कवण रिघे आड कवण करी सावाधावा ॥२॥

देखोनि ऐकोनि एक बहिर अंध जाले । विषयाचे लंपट बांधोनि यमपुरीस नेले ॥३॥

आजा मेला पणजा मेला बाप मसणा नेला । देखत देखत नातु पणतु तोही वेडा जाला ॥४॥

व्याघ्र लासी भूतें हीं लागताती पाठीं । हरिभजन न करितां सगळें घालूं पाहे पोटीं ॥५॥

संतसंग धरा तुम्ही हरिभजन करा । पाठीं लागलासे काळ दांत खातो करकरां ॥६॥

बापरखुमादेविवरा विठ्ठला शरण । भावे न निघतां न चुके जन्ममरण ॥७॥

६४

हें नव्हे आजिकालिचें । युगां अठ्ठाविसांचें ।

मज निर्धारितां साचें ।हा मृत्युलोकुचि नव्हे ॥

हाचि मानिरे निर्ध्दारु । येर सांडिरे विचारु ।

जरी तूं पाहासि परात्परु । तरि तूं जारे पंढरिये ॥१॥

बाप तीर्थ पंढरी । भूवैकुंठ महीवरी ।

भक्त पुंडलिकाचे द्वारीं । कर कटावरी राहिला ॥ध्रु०॥

काशी अयोध्या आवंति कांति । मथुरा माया गोमती ।

ऐशीं तीर्थे इत्यादि आहेति । परि सरी न पवती पांडुरंगी ॥२॥

हाचि मानिपारे विश्वासु । येर सांडिरे हव्यासु ।

जरि तूं पाहासि वैकुंठवासु । तरि तूं जाये पंढरिये ॥३॥

आड वाहे भीमा । तारावया देह आत्मा ।

पैल थडीय परमात्मा । मध्य राहिला पुंडलिकु ॥४॥

या तिहींचें दरुशन । प्राण्या नाहीं जन्ममरण ।

पुनरपि आगमन येथें बोलिलेंचि नाहीं ॥५॥

पंढरपुरी ह्मणिजे भूवैकुंठ । ब्रह्म तंव उभेचि दिसताहे नीट ।

या हरिदासासी वाळुवंट । जागरणासी दीधलें ।

म्हणोनि करा करारे क्षीरापति । नटा नटा कीर्तनवृत्ती ।

ते नर मोक्षातें पावती । ऐसें बोलती सुरनर ॥६॥

हें चोविसा मूर्तींचें उध्दरण । शिवसहस्त्रनामासी गहन ।

हेंचि हरिहराचें चिंतन । विश्ववंद्य हे मूर्तितें ।

तो हा देवादि देव बरवा । पांडुरंग सदाशिवाचा निज ठेवा ।

बापरखुमादेवीवरु पंचविसावा । चोविसा मूर्ति वेगळा ॥७॥

६५

पातेजोनि खेंवासि आणिलें । येणें आपणिया समान मज केलें गे माये ॥१॥

पाहेपां नवल कैसें बितलें । मन उन्मनीं उन्मन ग्रासिलें ॥२॥

पाहेपां येणें रखुमादेविवरा विठ्ठले । पाहेपां राहणें पंढरपुरीं केलें ॥३॥

N/A

References : N/A
Last Updated : February 25, 2010

Comments | अभिप्राय

Comments written here will be public after appropriate moderation.
Like us on Facebook to send us a private message.
TOP